به گزارش روز دوشنبه گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری accuweather، هم‌ترازی‌های جذاب سیاره‌ای (قرار گرفتن سیاره ها در یک ردیف) و ماه‌گرفتگی‌های شگفت‌انگیز تنها تعدادی از رویدادهای نجومی در سال ۲۰۲۲ هستند.
تنها شرط لازم برای لذت بردن از این نمایش های نوری، آب و هوای بدون ابر خواهد بود، اگرچه داشتن یک تلسکوپ و یک فنجان قهوه می تواند برای برخی مفید باشد، زیرا بزرگ ترین هم ترازی های سیاره ای در اواخر شب درست قبل از طلوع خورشید انجام می شود.
دوستداران آسمان دور تاریخ‌هایی را که در این گزارش اعلام می شود در تقویم‌های خود خط بکشند تا این ۱۰ رویداد نجومی برتر سال ۲۰۲۲ را از دست ندهند.
هم نشینی سه سیاره
سیاره های مریخ، زحل و زهره در دو هفته آخر ماه مارس قبل از طلوع خورشید بسیار نزدیک به هم به نظر می رسند. این سه سیاره به قدری نزدیک خواهند بود که همه در یک میدان دید تلسکوپ ها و دوربین های دوچشمی قرار می گیرند.
این نمایش در ماه آوریل (اسفند- فروردین) هم ادامه دارد بطوریکه سیاره های مریخ و زحل در روزهای چهارم و پنجم آوریل بسیار نزدیک به هم به نظر می رسند و در حالی که زهره در نزدیکی آنها می‌درخشد، این دو سیاره تقریباً همپوشانی دارند.
بارش شهابی لیرید
آوریل (اسفند- فروردین) ماه جهانی نجوم است و افرادی که به دنبال جشن گرفتن آسمان شب هستند می توانند این کار را از ۲۱ آوریل تا ۲۲ آوریل در زمان اوج بارش شهابی لیرید انجام دهند. بارش شهابی لیرید اولین بارندگی شهابی خواهد بود که در طی سه ماه گذشته به اوج خود می رسد و به خشکسالی طولانی مدت بارش شهابی پایان می دهد؛ در این بارش شهابی حدود ۱۵ شهاب در ساعت پرتاب می شود.
کمتر از دو هفته بعد از این بارش، بارش شهابی «اتا دَلوی» (Eta Aquarids) به وقع می پیوندد که بین ۲۰ تا ۴۰ شهاب در ساعت در شب های چهارم تا پنجم ماه مه پرتاب می کند. بارش شهابی اتادلوی همچنین بهترین بارش شهابی سال برای ساکنان نیمکره جنوبی زمین است.
ماه سیاه
سومین رویداد بزرگ نجومی سال ۲۰۲۲، تنها رویدادی است که حتی با کمک تلسکوپ قابل مشاهده نیست. اصطلاح «ماه آبی» در سال های اخیر برای توصیف دومین ماه کامل در یک ماه تقویمی رایج شده است؛ این اصطلاح هیچ ربطی به رنگ ماه ندارد.
ماه سیاه که در ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱) رخ می دهد، همتای ماه آبی است که برای توصیف دومین ماه جدید این ماه استفاده می شود. ماه های جدید را نمی توان رصد کرد، زیرا زمانی روی می دهند که سمت نورانی ماه دور از زمین است. اگرچه ماه سیاه را نمی توان در آسمان مشاهده کرد، اما این زمان خوبی برای رصد ستارگان است، زیرا هیچ آلودگی نوری طبیعی از ماه وجود ندارد و به تماشاگران آسمان مناظر تاریک تری از کیهان ارایه می دهد.
ماه گرفتگی کامل
ماه در طول شب ۱۵ تا ۱۶ ماه مه (۲۵ تا ۲۶ اردیبهشت) قرمز می شود و تا زمانی که شرایط آب و هوایی همکاری کند، کل ساکنان آمریکا شاهد عبور ماه از زیر سایه زمین خواهند بود.
ماه گرفتگی جزئی قابل توجهی در نوامبر سال ۲۰۲۱ رخ داد، در این ماه گرفتگی ۹۷ درصد ماه تاریک شد که از یک کسوف کامل، کمتر بود. همچنین یک ماه گرفتگی کامل در ماه مه سال ۲۰۲۱ رخ داد، اما این ماه گرفتگی تنها برای مدت کوتاهی برای بخش هایی از ساحل غربی آمریکا قابل مشاهده بود.
ماه گرفتگی ماه مه (اردیبهشت) اولین مورد از دو ماه گرفتگی خواهد بود که امسال در آمریکا قابل مشاهده است، اگرچه دومین ماه گرفتگی در سراسر آمریکای شمالی قابل مشاهده نخواهد بود و ممکن است در یک شب سرد رخ دهد.
طلوع اولین ابرماه سال ۲۰۲۲
سه ابرماه در سال ۲۰۲۲ در راه است و اولین آن در اواسط ژوئن خواهد درخشید. ابرماه زمانی اتفاق می‌افتد که یک ماه کامل در نزدیکی حضیض یا نقطه‌ای در مدار ماه در نزدیک‌ترین نقطه به زمین باشد. نتیجه یک ماه کامل است که در طول سال کمی بزرگتر و درخشانتر از سایرین است.
پس از ابرماه ژوئن (خرداد- تیر)، ابرماه دیگری در ۱۳ ژوئیه و سومین ابر ماه در ۱۲ آگوست روی خواهند داد.
هم ترازی پنج سیاره
در روز ۲۴ ژوئن (سوم تیرماه ۱۴۰۱) سیاره های عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل همگی به اندازه کافی درخشان هستند که با چشم غیر مسلح مشاهده شوند. این هم ترازی نادر درست قبل از طلوع خورشید در ۲۴ ژوئن در سراسر آسمان شرقی ظاهر خواهد شد. هلال ماه نیز در راستای سیارات خواهد بود و بین زهره و مریخ می درخشد.
اگرچه به نظر می رسد که سیارات در یک خط در آسمان قرار دارند، اما در منظومه شمسی به طور کامل در یک راستا قرار نخواهند گرفت. اما از نظر ناظر زمینی این سیاره ها همگی در یک ردیف قرار خواهند داشت.
بارش شهابی برساوشی
بارش شهابی برساوشی یکی از محبوب ترین بارش های شهابی سالانه است که در یک شب تابستانی در روزهای ۱۲ و ۱۳ آگوست (۲۱ و ۲۲ مرداد) به اوج می رسد، اما امسال این رویداد اندکی تفاوت خواهد داشت.
در شرایط ایده‌آل، بارش شهابی برساوشی می‌تواند عملکرد خیره‌کننده‌ای با ۵۰ تا ۱۰۰ بارش شهاب در ساعت داشته باشد، اما نرخ ساعتی سرسویی در سال جاری میلادی به نصف کاهش می یابد زیرا این رویداد یک شب پس از یک ابرماه درخشان به اوج خود می‌رسد. برخی از شهاب ها باید با وجود آسمان مهتابی قابل مشاهده باشند، اما نور ماه بسیاری از شهاب های کم نور را از بین می برد.
«بارش شهابی جباری» ۲ ماه بعد به اوج خود می رسد، و در حالی که فعالیت کمتری نسبت به بارش شهابی برساوشی دارد اما می تواند ارزش تماشا داشته باشد زیرا ماه در تمام طول شب نخواهد درخشید. شیفتگان آسمان می توانند در شب های ۲۰ و ۲۱ اکتبر (۲۸ و ۲۹ مهرماه ۱۴۰۱) حدود ۲۰ شهاب در ساعت بشمارند.
ماه گرفتگی کامل
دومین و آخرین ماه گرفتگی کامل سال ۲۰۲۲ قبل از طلوع خورشید در هشتم نوامبر (۱۷ آبان ۱۴۰۱) رخ می دهد، اگرچه همه آمریکای شمالی نمی توانند شاهد قرمز شدن ماه باشند. ناظران ساحل شرقی فاز کلی خسوف را از دست خواهند داد زیرا ماه درست قبل از اوج گرفتگی غروب می کند.
پس از ماه‌گرفتگی ماه نوامبر، مردم در سراسر آمریکای شمالی تا ۱۴ مارس ۲۰۲۵ فرصتی برای مشاهده ماه‌گرفتگی کامل از محله خود نخواهند داشت.
مقابله مریخ
وضعیت نجومی «مقابله» بهترین زمان برای رصد اجرام آسمانی است. از دید ناظر زمینی سیارات خاصی مثل مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون میتوانند در این موقعیت قرار بگیرند.
در نیمه دوم سال ۲۰۲۲، سیاره مریخ یکی از نزدیک ترین همسایگان زمین به یک ویژگی برجسته در آسمان شب تبدیل می شود و در نهایت در اوایل دسامبر زمانیکه به وضعیت مقابله می رسد، به اوج درخشندگی خود خواهد رسید.
وضعیت مقابله مریخ زمانی است که این سیاره سرخ از منظر زمین در مقابل خورشید قرار دارد. در نتیجه، در تمام طول شب قابل مشاهده است و درخشان تر از بسیاری از ستارگان در آسمان می درخشد.
مریخ فقط هر ۲۶ ماه یک بار به وضعیت مقابله می رسد. پس مقابله مریخ در سال ۲۰۲۲، این وضعیت تا ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵ دیگر تکرار نخواهد شد. این مواجه های نزدیک بهترین فرصت برای سازمان های فضایی مانند ناسا برای پرتاب ماموریت به مریخ است.
بارش شهابی جوزایی
بارش شهابی جوزایی یکی از موردانتظارترین بارش‌های شهابی سالانه و یکی از آخرین رویدادهای نجومی سال ۲۰۲۲ خواهد بود که در دومین هفته ماه دسامبر(روزهای ۱۳ تا ۱۴ دسامبر - ۲۲ تا ۲۳ آذر سال ۱۴۰۱) به اوج خود می‌رسد.
در شرایط ایده آل، بیش از ۱۰۰ شهاب در ساعت می توان در این بارش مشاهده کرد، اما ماه تقریباً کامل بار دیگر با این شهاب باران مواجه می شود.
در سال ۲۰۲۱ نیز این بارش شهابی با داستان مشابه ماه تقریبا کامل مواجه شد که باعث شد تعداد رصد شهاب های این بارش به ۳۰ تا ۴۰ شهاب در ساعت کاهش یابد.