در یکی از شب های سرد زمستانی دی ماه حدود ساعت ۱۰ شب حوالی میدان شوش رسیدم، آرام آرام افراد با در دست داشتن پتو، پارچه و حتی کارتن از کوچه پس کوچه های خیابان شوش مشغول تردد بودند.
برخی افراد نیز بدلیل سرما در کوچه پس کوچه های شوش در حالی که پتو روی سر کشیده، مشغول روشن کردن آتش بودند و برخی دیگر نیز در گوشه ای مشغول مصرف مواد مخدر و احتمالا شیشه.
فردی میانسال که خود را حامد معرفی کرد در میان خیابان شوش نگاهش را به من خیره کرد و به شوخی گفت: آقای مهندس مگه آدم ندیدی!؟ ماهم آدم هستیم و زندگی این شکلی داریم به سمتش رفتم و بهش گفتم چرا در این سرما اینجا هستی.
این فرد از دست روزگار گلایه داشت و بدون اینکه بپرسد شما چکاره هستی گفت: میخوام باهات درد دل کنم، من زندگی نسبتا خوب و خوشی داشتم که در میان راه زندگی و در حالی که خدا فرزندی بهم هدیه داد این مواد مخدر لعنتی زندگیم را متلاشی کرد، راننده کامیون بودم و اولش با مصرف تریاک شروع کردم، زیاد هزینه ای نداشت اما پس از مدتی به سمت مواد صنعتی رفتم و در یک سال خانه، ماشین، زن و بچه ام را از دست دادم.
"چند سالی در شهرستان زندگی می کردم اما بدلیل اینکه دوست نداشتم آشنایی منو این شکلی ببینه تهران آمدم، یادم هست در شبهای سرد زمستانی مدتی در ترمینال جنوب می خوابیدم و زمانی که هوا بهتر شد به پارک های اطراف ترمینال جنوب رفتم و با چند نفری آشنا شدم ،یکی دو سالی هم در سمت هرندی بودم و مدتی است با رفقا شوش میایم و با هم دیدن می کنیم."
به نظر می رسید که این مرد حرف های زیادی برای گفتن داره و ازش پرسیدم خسته نشدی؟ مرد دلتنگ بغضش ترکید و با گریه جواب داد خیلی، دلتنگ دخترم شدم، سه سال است که ندیدمش و آخرین باری که دیدم بهم گفت من دیگر بابا نمی خوام و اصلا دوست ندارم ببینمت.
از وی سوال کردم که شب ها تا صبح در خیابان هستی؟ جواب داد تا جایی که بتونم همین جا هستم چون تا صبح چند بار باید مواد مصرف کنم اما در برخی مواقع به ویژه زمانی که هوا گرگ و میش و به اصطلاح برفی می شه به گرمخانه های شهرداری پناه می برم.
این فرد سیه چرده و قدخمیده که مواد مخدر روزگارش را به سیاهی کشانده گفت: چند بار قصد ترک مواد مخدر داشتم چندین بار به کمپ رفتم اما هر بار به بهانه های مختلف باز به سمت اعتیاد رفتم.
در همین حال ۲ نفر از دوستان حامد از راه رسیدند و در حالی که مشغول روشن کردن آتش بودند ازم سوال کردند که این آقا کی باشه!؟ حامد جواب داد یک دوست رهگذر.
دوستش جواب داد: رهگذرو خوب اومدی ما همه رهگذریم که با غم دنیا باید خندید و صفا کرد ما هم خدایی داریم و زندگی ما هم اینجوری رقم خورده اما رفیق باید بگم که تک تک این افرادی که اینجا هستند روزگار پرخاطره ای دارند و تا صبح مشغول حرف زدن از گذشته هستیم.
خیلی از آدم ها فکر می کنند که ما از همون اول کارتن خواب و خیابان خواب بودیم اما شکست سنگین در زندگی ما رو به این روز انداخته و باید آیندگان درس بگیرند و به دوست و دشمنم می گم که حتی برای یکبار به سمت مواد مخدر نرن.
در همین هنگام ماشین پلیسی در حال رخ نمایی در سطح محله شوش بود که افراد بساط را جمع کردند و می خواستند به قول خودشان در جای امن پناه بگیرند.
به سمت میدان محمدیه رهسپار شدم که در گوشه ای از میدان اتوبوس هایی دیدم که شهرداری به کارتن خواب ها اختصاص داده بود و ماموران شهرداری نیز در مقابل در ورودی این اتوبوس ها ایستاده بودند..
از آنها سوال کردم استقبال کارتن خواب ها از این اتوبوس ها چقدر است؟ جواب دادند، این طرح به تازگی اجرا شده و برخی افراد می ترسند به این اتوبوس ها نزدیک شوند، فکر می کنند ما می خوایم آنها را تحویل پلیس بدهیم اما رفته رفته این قضیه در حال جا افتادن است و بدلیل سرمای زیاد برخی افراد دستکم چند ساعتی در این اتوبوس ها استراحت می کنند.
ضرورت برخورد مناسب با معتادان متجاهر
در خصوص معتادان متجاهر و نحوه برخورد با آنها با یک کارشناس مسایل آسیب های اجتماعی به گفت و گو نشستم، وی گفت: برخورد با معتادان متجاهر و سایر افراد آسیب پذیر باید با نگاه کارشناسی صورت بگیرد.
رضا شمسایی افزود: بسیاری از این افراد بر حسب مشکلات زندگی در شرایط خاصی قرار دارند که به هنگام مواجهه با این افراد باید نگاهی محبت آمیز و دلسوزانه صورت گیرد.
وی از مسئولین شهرداری خواست که از خلاقیت و تخصص روانشناسان در این خصوص استفاده کنند و برخورد با افراد آسیب پذیر باید از جنبه عاطفی نیز مورد بررسی قرار گیرد.
گرمخانه ها مکانی امن برای افراد است
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران هم در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: ظرفیت مناسبی برای نگهداری افراد آسیب دیده در شهر داریم و همه ساله در فصل سرما ظرفیت این گرمخانه ها افزایش پیدا می کند.
محمد امین توکلی زاده افزود: اینکه برخی افراد ترجیح می دهند تا صبح در گوشه ای از خیابان استراحت کنند جای کارشناسی و بررسی دارد اما شهرداری با تمام ظرفیت گرمخانه های متعددی در مناطق جنوبی پایتخت ایجاد کرده است.
وی تاکید کرد: هم اکنون ۲۰ گرمخانه با ظرفیت ۲ هزار نفر برای کسانی که در زمستان سرپناه ندارند، آماده شده و تلاش داریم این ظرفیت را افزایش دهیم.
استقرار اتوبوس های شب خوابی در مناطق جنوبی تهران
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران خاطرنشان کرد: اتوبوس‌های شب‌خوابی در برخی از محلات مانند شوش، هرندی، ترمینال جنوب و راه‌آهن استقرار یافته تا در شبهای سرد و یخبندان شهروندانی که تمایل ندارند به گرمخانه بروند از آنها استفاده کنند.
به گفته وی، در شبهای سرد این اتوبوس‌ها در میادین اصلی و محل‌های تجمع استقرار می‌یابند تا به نوعی امکان اسکان موقت برای این افراد ایجاد شود تا در شبهای سرد دچار مشکلات بیشتر نشوند.
توکلی‌زاده خاطرنشان کرد: همچنین با تاکیدات شهردار تهران امیدواریم در آینده بتوانیم از سالن‌های مدیریت بحران در شبهای سرد جهت حمایت از این افراد بهره‌مند شویم.
وی همچنین از شهروندان خواست در صورت مشاهده با افراد بی خانمان از طریق سامانه ۱۳۷ به ما اطلاع دهند تا راهنمایی‌های لازم در این زمینه صورت گیرد.
معاون شهردار تهران ادامه داد: در شهر تهران مشکل بی خانمانی و کارتن خوابی از معضلاتی است که از گذشته در تهران وجود داشته و جزو دغدغه های مدیریتی شهری بوده است.
به گفته توکلی زاده، در دوره اخیر یکی از وظایف اصلی در معاونت فرهنگی از همان ابتدا توجه به مسئله کارتن خوابی بوده و دستور سامان دهی این موضوع از سوی شهردار تهران صادر شده است.
پرونده ای ۶ ماهه برای پاکسازی تهران از معتادان متجاهر باز کردیم
شهردار تهران می گوید: حدود چهار هزار معتاد متجاهر داریم که این تعداد باید حداکثر در مدت ۶ ماه از شهر پاکسازی شوند.
علیرضا زاکانی با بیان اینکه موضوع پاکسازی و نشان دادن جلوه جدید از شهر با جمع آوری معتادان متجاهر و ساماندهی کودکان کار صورت می گیرد گفت: شهرداری امروز نسبت به برخی از معضلات مانند خانواده زندانیان و معتادان متجاهر و کودک کار، خود را مسئول می داند.
وی با اشاره به نگاه های موجود برای حل معضلات اجتماعی از سوی مدیریت شهری گفت: در این مسیر ۲ نگاه وجود داشت که یکی از آنها این بود که برخی وظایف در حوزه آسیب های اجتماعی، بر دوش شهرداری نیست اما معتقدیم که باید در این مسیرها مسئولیت پذیر باشیم و حرکت دوم، رسیدگی به موضوعات اجتماعی است.
شهردار تهران با تاکید بر اینکه باید دست به دست هم دهیم و افق تازه ای در شهر باز کنیم، گفت: این سطح دیگری از کار است که ما به شدت نیاز به تعامل بین دستگاهی داریم تا بتوانیم با استفاده از ظرفیت های متعدد ریشه فساد را بخشکانیم.
آمارها نشان از افزایش پدیده کارتن‌خوابی در پایتخت دارد که کارشناسان حوزه اجتماعی معتقدند یکی از اصلی‌ترین عوامل تشدید این پدیده، فقر و مشکلات اقتصادی است.
به نظر می رسد که موضوع ساماندهی معتادان متجاهر و کودکان کار باید با همکاری تمامی متولیان امر از جمله بهزیستی، شهرداری، نیروی انتظامی و سایر دستگاه های وابسته صورت بگیرد.
زیرپوست شهر پایتخت به ویژه در ساعات شامگاهی حرف های زیادی برای گفتن دارد و رهاسازی و بی پاسخ گذاشتن این آسیب های اجتماعی می تواند مشکلات جدی برای شهر ایجاد و معضلات اجتماعی را در مناطق مختلف افزایش دهد.