کشفیات تاریخی یکی از موضوعات مهمی است که امروزه و به ویژه در جوامع مترقی به آن بسیار اهمیت میدهند یکی از دلایل اصلی توجه به این آثار این است که در طول تاریخ، تمدنهای گوناگونی ظهور کردند و دوام داشتند اما چون هویت و اصالتی نداشتند بعد از مدتی از میان رفتند و اثری از آنها بر جای نماند به همین دلیل کارشناسان و باستان شناسان برای جلوگیری از این فراموشی و همچنین برای روشن کردن زوایای تاریک تاریخ، هر ساله دست به تحقیقات و اکتشافات مختلفی میزنند تا از این جهت آثار تاریخی را که معرف اصالت، هویت و تمدن هر کشوری محسوب میشوند به دست آورند. با توجه به مطالب بالا باید اذعان داشت: کشف آثار تاریخی و صیانت از آنها از این نظر دارای اهمیت است و برای یک ملت مهم و باارزش تلقی میشود که به آن کشور هویت و ارزش میبخشد و باعث افتخار یک ملت در جهان میشود از طرف دیگر بشر جنگها، صلحها و فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته که بسیاری از آنها بر تاریخ و جغرافیا و حتی سبک زندگی او تاثیر فراوانی داشته است و آگاهی از آنها دریچه جدیدی به روی بشر امروز باز میکند. در این راستا و در ۲۰۲۱ باستانشناسان مجموعهای از گنجینههای گمشده دنیای باستان را کشف کردند که میتوان از طریق آنها روایتی تازه از تاریخ بشر را نوشت.
بازنویسی تاریخ مصر در پی کشف شهر طلایی گمشده
یکی از شگفتانگیزترین کشفیات باستانشناسی در ۲۰۲۱ در مصر به دست آمد. مصر کشوری با تاریخی هزاران ساله و پر از گنجینههای نفیس و معابدی خیره کننده است و هر ساله با کشفیات جدید بر تعداد آنها افزوده و موجب شگفتی همگان میشود.
مصر کشوری با تاریخی هزاران ساله و پر از گنجینههای نفیس و معابدی خیره کننده است و هر ساله با کشفیات جدید بر تعداد آنها افزوده و موجب شگفتی همگان میشود.مصر باستان که سالهای سال تحت حکومت فراعنه بود، یکی از پیچیدهترین تمدنهایی به شمار میرود که برخی از مشهورترین آثار تاریخی جهان را به خود اختصاص داده است. در واقع پس از اینکه یک پادشاهی یکپارچه در ۳۱۵۰ سال قبل از میلاد مسیح بر سر کار آمد، سلسلهای از پادشاهان برای مدت سه هزار سال در مصر حکمرانی کردند. مصریان باستان در این مدت طولانی برخی از مشهورترین بناهای دنیا را ساختند که هنوز نیز پس از سدهها پابرجا هستند.
در جدیدترین کشفیات به دست آمده از این تمدن باستانی؛ شهری با قدمت تقریباً یکهزار و ۴۰۰ سال پیش از میلاد و مربوط به دوران پادشاهی آمنهوتپ سوم به نام «شهر طلایی گمشده» کشف شد، این شهر که بزرگترین شهر باستانی کشفشده در مصر است؛ در استان الاقصر در جنوب مصر از زیر خاک بیرون آمد و حیرت جهانیان را برانگیخت. این شهر کشف شده تحت سرپرستی زاهی حواس، وزیر پیشین باستانشناسی مصر در هشت آوریل ۲۰۲۱ میلادی به دست آمد وی در این خصوص میگوید: «کاوشگران خارجی زیادی این شهر را جستوجو کردند اما هرگز آن را پیدا نکردند. خیابانهای این شهر پر از خانه است … ارتفاع بعضی از دیوارها تا سه متر میرسد».
این مجموعه همچنین شامل دو کاخ سلطنتی و شماری آرامگاه سنگ تراشیده شده و یک گور دستجمعی «غیرعادی» انسانها است. همچنین باستانشناسان علاوه بر پیکرهای مومیاییشده و تابوتهای چوبی، ورقههای پاپیروس یافتهاند که بر روی آنها طلسم و وردهایی نوشته شده است. پیکرهها، مجسمهها و قایقهای چوبی مینیاتوری هم از آثار دیگر یافته شده بود.
نکته جالب در خصوص این کشف تازه این است که بسیاری از قسمتهای این شهر از جمله دیوارهای آن سالم است و کتیبههای روی ظروف نوشیدنی و همچنین کارتنهای آجری به بسیاری از فعالیتهای این شهر به دوران آمنهوتپ سوم بازمیگردد. همچنین این شهرک از آجر و گِل برای اهداف مختلف از جمله ساخت یک نانوایی و آشپزخانههایی که به وضوح برای تغذیه بسیاری از مردم در نظر گرفته شده بودند، استفاده میشده است. همچنین از این شهر مقادیری زیورآلات از جمله انگشتر، سنگهای قیمتی، ظروف سفالی رنگی و مهرهای لوحه آمنهوتپ نیز کشف شد. کشف این شهر بدون شک پنجرهای نادر به روی زندگی مصریان باستان در زمانی که امپراتوری در ثروتمندترین زمان خود بود، باز خواهد کرد به ویژه اینکه این کاوش همچنان ادامه دارد و بسیاری از ساختمانهای اداری و گورها هنوز کشف نشدهاند. تیم باستانشناسان اعلام کرده که انتظار میرود مقبرههای دستنخورده و پر از گنجینه نیز در این شهر کشف شود. به طور کلی با کشف این شهر بسیاری از زوایای تاریک مرکز قدرت سلطنتی در مصر باستان روشن خواهد شد.
دیگر آثار کشف شده مصر در ۲۰۲۱
از دیگر آثار تاریخی که در ۲۰۲۱ در مصر کشف شد؛ مومیایی با زبان طلایی بود. طلسم زبان افتخار بزرگی بود که تصور میشد به مردگان توانایی صحبت با خدایان را میداد. از دیگر آثار تاریخی که در ۲۰۲۱ در مصر کشف شد؛ مومیایی با زبان طلایی بود. طلسم زبان افتخار بزرگی بود که تصور میشد به مردگان توانایی صحبت با خدایان را میداد.این مومیایی در معبد تاپوسیریس مگنا در نزدیکی اسکندریه پیدا شد. همچنین اسکن یک مرد مومیایی ۳۵ ساله در ۲۰۲۱ از این تمدن باستانی به دست آمد. سحر سلیم استاد رادیولوژی و محقق بر روی این مومیایی میگوید: این تصاویر، جزئیات بدن آمنهوتپ اول را نشان میدهد. آمنهوتپ دومین فرعون سلسله هجدهم مصر بود که در ۱۵۲۵ سال قبل از میلاد بیش از دو دهه حکومت کرد. اسکنها توانستند فرعون را رصد کنند. کشف سبدهای میوه ۲۴۰۰ ساله در یک شهر زیردریایی مصر باستان تونیس-هراکلیون از دیگر کشفیاتی بود که حیرت باستانشناسان را برانگیخت. این میوهها بیش از ۲ هزار سال دست نخورده بوده است و این یکی از کشفیات باورنکردنی ۲۰۲۱ بود.
کشف سازههای مستطیلی؛ پنجرهای تازه به واقعیتهای تاریخی عربستان
یکی دیگر از کشفیات ۲۰۲۱ که بنا به باور بسیاری از کارشناسان قدمت هفت هزار ساله دارند و از این جهت از اهرام مصر قدیمیترند، سازههای شگفتانگیز مستطیل مانند هستند که به صورت پراکنده در اطراف بیابانهای شمال غربی عربستان سعودی یافت شدند. طول برخی از این سازههای باستانی به بیش از ۱۵۰۰ فوت میرسد. این آثار عظیم در مساحتی حدود ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع برابر ۷۷ هزار مایل مربع مشاهده شده است. این آثار از لحاظ شکل ظاهری بسیار شبیه به هم هستند و این نشان میدهد که احتمالا همه آنها متعلق به یک دوره هستند از طرف دیگر این چند هزاران مستطیل با منظره طبیعی بسیار عظیم نشان میدهد که این بخش از جهان در برههای از زمان دارای پیشرفتهای عظیم فرهنگی- انسانی بوده است. باستانشناسان آمریکایی میگویند، مشخص نیست که چرا افراد در زمانهای قدیم این سازهها را ساختهاند؟
آگاهی از اروپا عصر برنز با کشف نقشه سنگی در فرانسه
نقشههای سنگی کهن از جمله مهمترین آثار تاریخی هستند که از طریق آنها میتوان به بسیاری از پرسشهای تاریخی و جغرافیایی پاسخ داد. یکی از تازهترین کشفیات در این حوزه، کشف سنگ نبشهای عظیم الجثه است که در استان برتانی در غرب فرانسه به دست آمد. این «نقشه سنگی» ۲/۲۰ متر طول، یک متر و ۵۳ سانتیمتر عرض و ۰/۱۶ متر ارتفاع دارد، دارای یک سری خطوط است که رودخانه اودت و درههای اطراف آن را در اروپای غربی نشان میدهد. لازم به ذکر است باستانشناسان همچنین یک شبکه از اشکال متفاوت حک شده را شناسایی کردند که با خطهایی به هم مرتبط میشوند. برخی از اشکال، مانند ذوزنقه حک شده در مرکز این اثر، احتمالاً برای تاکید بر اهمیت آن، عمیقتر کنده شده است. این نقشه حک شده روی سنگ به عصر برنز یعنی سالهای ۲۱۵۰ تا ۱۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تعلق دارد.
پژوهشگران بر این باور هستند این نقشه نمایانگر تصور ذهنی آدمیان، یا شاید حاکمان منطقه از محوطهای ۳۰ کیلومتری در نزدیکی تپههای سن-بِلِک و در امتداد رودخانه اودت باشد؛ رودخانهای که از ارتفاعات موسوم به «کوه سیاه» در این منطقه سرچشمه میگیرد. ناگفته نماند که این تخته سنگ در ۱۹۰۰ کشف شد اما بیش از یک سده مورد غفلت قرار گرفت تا اینکه محققان در ۲۰۲۱ از روش فتوگرامتری برای به دست آوردن تصویر سه بعدی دقیق از صفحه استفاده کردند و ثابت کردند که حکاکیها، نقشه هستند. شاهزاده یا پادشاه احتمالاً از این نقشه برای نشان دادن قلمرو خود استفاده کردهاند. همچنین کارشناسان پس از سالها با تجزیه و تحلیل این حکاکیها به این نتیجه رسیدند که این سنگ نوشته میتواند قدیمی ترین نقشه اروپا باشد که روی تخت سنگی متعلق به عصر برنز حکاکی شده است. محققان با توپوگرافی انجام شده به صورت ۳ بعدی در این نقشه رودخانه اودت و چند شبکه رودخانهای را یافتهاند.
قدیمیترین سازه یادبود جهان در سوریه
یکی از تازهترین کاوشها که اطلاعاتی در خصوص تاریخ سیاسی سوریه در اختیار محققان قرار میدهد کشف بنایی عظیم در محوطه تاریخی موسوم به بنای یادبود سفید واقع در شهر تل بنات در شمال سوریه است. باستانشناسان از آن با نام قدیمیترین بنای یادبود جنگ در سراسر جهان نام میبرند که برای کشتهشدگان جنگی در هزاره سوم پیش از میلاد ساخته شده است. قدمت آن بیش از چهار هزار سال است. در این محوطه تاریخی گور دستهجمعی دیده میشود که بنا به گفته کارشناسان به اعضای یک ارتش تعلق دارند. پروفسور آن پورتر در این خصوص بر این باور است: «مردم دوران باستان، درست مثل ما، به کشتهشدگان جنگی احترام میگذاشتند. ما نمیدانیم که آنها در آن نبرد پیروز شده بودند یا نه. اما میدانیم که شاید مدتها پس از این رویداد، اجساد این افراد را از جایی دیگر آوردهاند و سپس آنان را در این تپه باستانی که از چندین مایل آن طرفتر نیز قابل رویت بود، دفن کردهاند.» این بنا که در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده است؛ در نهایت شبیه به یک هرم پلکانی درآمده است. اسکلت ۳۰ انسان بین هشت تا ۲۰ ساله در این پلهها قرار داده شدند. به علاوه گلولههای تخم مرغی سنگ اندازها و پوست حیواناتی که از آنها به عنوان غلاف شمشیر سربازان استفاده میشد نیز در این تپه یافت شد. این که سربازان تل بنات با چه گروهی میجنگیدند، مشخص نیست اما ۲ احتمال وجود دارد: آنها یا در جنگ بین قدرتهای منطقهای گرفتار شده بودند یا در یک جنگ داخلی به سر میبردند.
کشف چهارمین مصلوب شناخته شده در جهان
در تازهترین کشفیات باستانشناسان شواهدی مبنی بر مصلوب شدن رومیان در انگلیس به دست آمد. در یافتههای به دست آمده از حفاری یک سکونتگاه روم باستان اسکلتی با میخ در پایش پیدا شد. این در حالی بود که تا قبل از این کشف تازه، شواهد کمی برای مصلوب شدن برای دوران روم وجود دارد.
نگاهی اجمالی به دیگر یافتههای باستانشناسی در ۲۰۲۱
از دیگر آثار کشف شده در ۲۰۲۱ میتوان به کشف یک شمشیر ۳ فوتی از دوره جنگهای صلیبی اشاره کرد. این شمشیر از جنس صدف و جانوران دریایی است که در عمق ۱۳ فوتی زیر دریای مدیترانه یافت شد. لنگرهای فلزی و سنگی غول پیکر و تکههای سفال به همراه این شمشیر در یک فضای ۱۰۰۰ فوت مربعی از بستر شنی بستر دریا قرار داشتند.
همچنین در یک منطقه کوهستانی در سوئیس، یک خنجر پیدا شد که جزئیات پیچیدهای از یک نبرد باستانی را فاش کرده است. در این منطقه سربازان امپراتوری روم در حدود ۱۵ سال قبل از میلاد با جنگجویان رتیان می جنگیدند. اهمیت این کشف از این جهت است که جرقه اکتشافات بیشتری را برانگیخت و میدان جنگ را آشکار کرد. کشف محلههای بردگان رومی ۲ هزار ساله در پمپئی از دیگر کشفیات بسیار مهم این سال است که بدون شک بسیاری از واقعیتهای تاریخی را روشن خواهد کرد. در پمپئی یک ارابه رومی هم یافت شد که قدمت ۲ هزار ساله دارد و هنوز نقش و نگارهای ایجادشده بر آن قابل مشاهده است. کارشناسان معتقدند، این ارابه در جشنها و رژهها و شاید برای حمل عروسها به خانه جدیدشان مورد استفاده قرار میگرفته است و این نخستین ارابه تشریفاتی است که در زمان اکتشاف تا این حد سالم باقی مانده است.