به گزارش ایرنا طرح احداث راه‌آهن بیرجند - یونسی گناباد یکی از مهمترین طرح‌های زیربنایی استان خراسان جنوبی است که پس از سال‌ها انتظار در اواسط مهر ۱۳۹۸ با کلنگ‌زنی قطعه ۱۶ عملیات اجرایی ۳۲ کیلومتر آن آغاز شد و تاکنون زیرسازی این طرح ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
تصویب راه‌آهن شرق کشور حاصل پیگیری‌های فراوان در ادوار مختلف بوده که بر پایه خواسته‌های مردمی شکل گرفته است و در نهایت این خط ریلی چابهار در جنوب شرق را به سرخس در شمال شرق ایران متصل می‌کند و نقش مهمی در حمل و نقل مسافر و مبادلات تجاری در شرق ایران و کشورهای همسایه دارد.
اجرای این کریدور در سه قطعه چابهار - زاهدان به طول ۶۳۰ کیلومتر، زاهدان - بیرجند به طول ۶۰۰ کیلومتر و بیرجند - یونسی به طول ۲۷۱ کیلومتر، مصوبه هیات وزیران را مبنی بر تامین اعتبار در قالب ۷۰ درصد توسط صندوق توسعه ملی، ۲۰ درصد آورده کنسرسیوم ریلی و ۱۰ درصد وزارت راه و شهرسازی دارد.
پروژه راه‌آهن بیرجند به یونسی به لحاظ اتصال مرکز استان به شبکه ریلی از اهمیت زیادی برخوردار است و بیش از ۲ سال از کلنگ‌زنی آن می‌گذرد؛ رایزنی‌هایی زیادی برای تامین منابع مالی این پروژه انجام شده به‌طوری که تنها چند ماه بعد از کلنگ‌زنی ۲ مصوبه هیات وزیران وقت منجر به اختصاص فاینانس داخلی برای اتصال بیرجند به شبکه راه‌آهن سراسری (ایستگاه یونسی) و ۷۰۰ میلیون یورو از محل فاینانس خارجی به منظور احداث راه‌آهن زاهدان به بیرجند شد که امید می‌رفت بر سرعت اجرای پروژه بیافزاید تا سرانجام سوت قطار در مرکز استان به صدا درآید.
در سفرهای متعدد مسوولان کشوری به خراسان جنوبی و مسوولان استانی به تهران به‌صورت مداوم از تامین اعتبار پروژه ریلی خراسان جنوبی خبر داده شد اما به نظر می‌رسد مهمترین مشکل پیش روی این پروژه بزرگ تخصیص نیافتن اعتبارات لازم است که منجر به کند شدن روند عملیات اجرایی آن شده است.
تامین مالی پروژه ریلی در مصوبات سفر رییس جمهور
موضوع سرعت بخشیدن به روند اجرای این پروژه به عنوان مطالبه استان در سفر ۱۹ شهریور رییس جمهور به خراسان جنوبی مطرح شد و طبق دستور آیت الله رییسی مقرر شد وزارت راه و شهرسازی این موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری کند.
پس از این تاکید و دستور رییس جمهور که جزو مصوبات سومین سفر استانی نیز قرار گرفت، دوره تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی و سرعت دادن به پروژه ریلی خراسان جنوبی آغاز شد و از جمله موضوع تسهیل و تسریع در روند اجرای پروژه راه‌آهن چابهار - زاهدان - بیرجند - مشهد از مباحث اصلی جلسه نحوه مشارکت و سرمایه‌گذاری در احداث و تکمیل پروژه‌های ریلی و آزادراهی کشور بود که روز چهارشنبه (۱۰ آذر امسال) در محل وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.
براساس مصوبات نشست نحوه مشارکت و سرمایه‌گذاری در احداث و تکمیل پروژه‌های ریلی و آزادراهی کشور با حضور وزیر راه و شهرسازی، مقرر شد بانک‌های عامل حداکثر تا یک هفته آینده نسبت به تعیین و اعلام مبلغ پذیرش عاملیت بانکی در پروژه ریلی این استان اقدام کنند.
در این نشست که به ریاست وزیر راه و شهرسازی برگزار شد و با حضور استاندار خراسان جنوبی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار و مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی در کنار نمایندگان سازمان برنامه و بودجه و دیگر حوزه‌های متولی و بانک‌های حاضر در کنسرسیوم بانکی این پروژه همراه بود، در مورد راهکارهای سرعت بخشیدن به پروژه راه‌آهن استان بحث و رایزنی شد.
برگزاری اولین نشست با محوریت وزارت راه و شهرسازی
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی پس از این نشست با اشاره به آخرین وضعیت پروژه راه‌آهن بیرجند به خبرنگار ایرنا گفت: بعد از سفر رییس جمهور به استان در نشستی، مدیران بانک‌های عامل و صندوق توسعه ملی پیشنهادات خود را ارائه کردند و موارد عنوان شده به‌طور ویژه مطرح و مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
وحید داعی اظهار داشت: این جلسه که با حضور نمایندگان سازمان برنامه و بودجه، دیگر حوزه‌های متولی و بانک‌های حاضر در کنسرسیوم بانکی پروژه همراه بود در مورد راهکارهای سرعت بخشیدن به پروژه راه‌آهن استان بحث و رایزنی شد.
وی گفت: در این جلسه مقرر شد بانک‌های عامل با محوریت بانک رفاه نسبت به تعیین و اعلام مبلغ پذیرش عاملیت بانکی تا سقف ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اقدام کنند تا مقدمات برای انعقاد قراردادها و روال قانونی پرداخت فراهم شود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی افزود: وزیر راه و شهرسازی نیز قول داد تمامی مصوبات مربوط به این موضوع را با جدیت در دولت پیگیری کند.
وی از جهش اعتباری این پروژه در بودجه سال جاری هم خبر داد و گفت: اعتبار راه‌آهن خراسان جنوبی در قانون بودجه با افزایش حدود ۲ برابری به ۶۰۰ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۰ رسید.
افزایش ۲ برابری اعتبار راه‌آهن در بودجه امسال
داعی اظهار داشت: اعتبار طرح احداث راه‌آهن بیرجند - یونسی در قانون بودجه سال گذشته ۲۹۰ میلیارد ریال بود که با پیگیری‌های صورت گرفته امسال به ۶۰۰ میلیارد ریال افزایش یافته است.
به گفته وی فاینانس داخلی راه‌آهن قطعه بیرجند - یونسی در حال انعقاد قرارداد مشارکت است و زمان اجرای مشارکت چهار سال خواهد بود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: سیاستی که در استان دنبال کردیم این است که بتوانیم در اسرع وقت مرکز استان را به راه‌آهن سراسری وصل کنیم و با پیگیری مدیریت عالی استان این جریان دارد به ثمر می‌رسد.
وی با بیان اینکه در پروژه قطعه ۱۶ راه‌آهن بیرجند - یونسی پیمانکاران ۲ شیفت مشغول به کار هستند افزود: مجموع راه‌آهن شرق کشور ۲۳ قطعه است که از قطعه چابهار تا زاهدان توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) در حال انجام است و بخشی از ریل‌گذاری انجام شده است.
داعی گفت: ایستگاه راه‌آهن نیز برای شهرهای نهبندان، سربیشه، بیرجند و قاین پیش‌بینی شده اما ایستگاه بیرجند تشکیلاتی است و اداره کل راه‌آهن ایجاد خواهد شد.
مساعدت صندوق توسعه ملی برای پرداخت تسهیلات
در ادامه پیگیری‌های مربوط به این پروژه هفته گذشته استاندار خراسان جنوبی با رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی در تهران دیدار کرد که مساعدت این صندوق برای پرداخت تسهیلات به پروژه ریلی استان را در پی داشت.
هیات عامل صندوق توسعه ملی با پیگیری‌های مسوولان استان درخصوص پرداخت تسهیلات پروژه راه‌آهن بیرجند - قاین - یونسی، بدون الزام به تامین آورده بانک‌های عامل قول مساعد داد.
در دیدار "جواد قناعت" استاندار خراسان جنوبی و "مهدی غضنفری" رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی که نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشت، مقرر شد این صندوق، مساعدت لازم را برای پرداخت ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تسهیلات، بدون الزام به تامین آورده بانک‌های عامل انجام دهد که این تصمیم مهم و گامی بلند در پیشبرد پروژه راه‌آهن استان است.
از دیگر مصوبات این جلسه این است که با نظر مساعد رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی، موضوع تامین ۲۰ درصد سهام مالکانه توسط سرمایه‌گذار به‌صورت تدریجی (کسر ۲۰ درصد از صورت وضعیت کارکرد سرمایه‌گذار) در هیات امنای صندوق توسعه ملی طرح و تصویب شود.
موافقت بانک رفاه با افزایش سهم خود در اعتبارات راه‌آهن بیرجند
استاندار خراسان جنوبی روز گذشته (دوشنبه) در تهران با مدیرعامل بانک رفاه کارگران دیدار کرد که این دیدار نیز نتایج خوبی به همراه داشت و بانک رفاه با افزایش ۲ برابری سهم خود در اعتبارات پروژه راه‌آهن بیرجند - یونسی موافقت کرد.
در این دیدار که با حضور نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی و مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی همراه بود، بانک رفاه به عنوان سرگروه کنسرسیوم بانکی نسبت به افزایش سهم عاملیت خود در تامین اعتبارات پروژه راه‌آهن موافقت کرد و در پی این موافقت، سهم عاملیت بانک رفاه از سقف ۳۰۰ میلیارد تومان به ۶۰۰ میلیارد تومان افزایش می‌یابد.
بانک رفاه همچنین پذیرفت، موضوع افزایش سهم عاملیت دیگر بانک‌های عضو کنسرسیوم را پیگیری کند.
مساعدت لازم مبنی بر پذیرش تضمین سازمان برنامه و بودجه با پیش‌بینی در قانون بودجه‌های سنواتی توسط بانک‌ها از دیگر مصوبات این جلسه بود.
واقعیت این است که استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در سال‌های گذشته با پیشرفت‌های متفاوت، سهمی از شروع پروژه راه‌آهن شرق داشتند اما خراسان جنوبی در گذر این سال‌ها سهمی نگرفته و پروژه پیشرفت مطلوب نداشته است.
اتصال بیرجند به ریل سراسری منشاء تحولات اقتصادی و اجتماعی
اتصال بیرجند به ریل سراسری علاوه بر ایجاد امکانات رفاهی و سفر برای مردم، منشاء تحولات بزرگ اقتصادی و اجتماعی در این منطقه مرزی خواهد شد زیرا خراسان جنوبی با وجود محصولات متنوع کشاورزی و معدنی برای فروش و صادرات به زیرساخت حمل و نقل نیاز مبرم دارد.
از این جهت است که رییس جمهور در سفر به خراسان جنوبی تاکید کرد: نسبت به کریدور ریلی استان و نیازی که بیان شده با محوریت وزیر راه و شهرسازی و دعوت بانک‌های عامل مشکلات موجود بررسی و به شکلی حل شود لذا میزان اعتباراتی که باید برای راه‌های مواصلاتی به‌ویژه ریل پرداخت شود، در دستور کار قرار گیرد.
آیت الله سید ابراهیم رییسی بر زمان‌بندی پروژه‌ها که درخواست نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در جلسه شورای اداری استان بود، تاکید کرد و افزود: زمان‌بندی در هر پروژه‌ای هم باعث نظارت مردم و بخش‌های نظارتی و هم باعث مسوولیت برای کسانی می‌شود که پروژه را اجرا می‌کنند.
خراسان جنوبی همواره یکی از استان‌های کمتر برخوردار در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل به‌ویژه بزرگراه و ریل محسوب شده و با وجود قرار داشتن در ۲ کریدور اصلی کشور و مرز مشترک با افغانستان، بسیاری از جاده‌های استان هنوز دوطرفه است.
سفر رییس جمهور به خراسان جنوبی فرصتی است برای تکمیل طرح‌های مهم و زیربنایی استان تا هرچه زودتر مردم از آنها منتفع شوند و به گفته مسوولان اگر منابع مالی پروژه راه‌آهن به‌موقع تامین شود سه تا چهار سال آینده شاهد بهره‌برداری راه‌آهن بیرجند به یونسی و تحولات بزرگ در این منطقه خواهیم بود.