هشتمین دور از مذاکرات هسته‌ای و به بیان دیگر دومین دور از گفت وگوهای لغو تحریم‌ها در دولت آیت‌الله «سیدابراهیم رئیسی» در هتل کوبورگ وین در حال برگزاری است؛ اجلاسی که پس از سه روز وقفه به دلیل آغاز سال نو میلادی، از روز دوشنبه ۱۳ دی‌ماه ازسرگرفته شده‌است.
گام‌هایی رو به جلو اما آهسته در وین
با مروری بر مواضع دیپلمات‌ها، اخبار مخابره شده از پایتخت اتریش و نیز روی خوش بازار به این اخبار، می‌توان به این درک رسید که گفت‌گوها در دور هشتم سازنده و نسبتا موفق‌آمیز به پیش می‌رود.
با مروری بر مواضع دیپلمات‌ها، اخبار مخابره شده از پایتخت اتریش و نیز روی خوش بازار به این اخبار، می‌توان به این درک رسید که گفت‌گوها در دور هشتم سازنده و نسبتا موفق‌آمیز به پیش می‌روداین قدم‌های رو به جلو را می‌توان آشکارا در توئیت «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان مشاهده کرد که روز پنج‌شنبه ۱۶ دی، مسیر مذاکرات را «طبیعی و خوب» ارزیابی کرد و نوشت که «ابتکارات طرف ایرانی این فضا را رقم زده است.»
امیرعبداللهیان در حساب توییتر خود نوشت: «اکنون این طرف غربی است که باید نشان دهد آیا حسن‌نیت و اراده جدی برای توافق خوب دارد.»
روی سخن وزیر امور خارجه به سه سند خلاقانه و ابتکاری ایران است که دستکم دو سند آن (یکی در مورد لغو تحریم‌ها و دیگری فعالیت‌های هسته‌ای ایران) در دور هفتم به عنوان نخستین دور مذاکرات دولت سیزدهم به طرف مقابل ارائه شد. سند سوم نیز به سه گانه «راستی‌آزمایی از لغو تحریم‌ها»، «جبران خسارت» و «تضمین» ارتباط می‌یافت.
برخلاف دستان پُر ایران و طرح‌های مبتکرانه که برایند رایزنی‌های متخصصان طی باز زمانی ۶ ماهه‌ای است که مذاکرات متوقف مانده‌بود اما طرف مقابل به ویژه تروئیکای اروپا با دستان خالی در مذاکرات حضور یافته‌اند.
برخلاف دستان پُر ایران و طرح‌های مبتکرانه که برایند رایزنی‌های متخصصان طی باز زمانی ۶ ماهه‌ای است که مذاکرات متوقف مانده‌بود اما طرف مقابل به ویژه تروئیکای اروپا با دستان خالی در مذاکرات حضور یافته‌اند.با همه این تفاسیر، دیپلمات‌های دو ستون شرقی و غربی توافق بر نتیجه‌بخش بودن مذاکرات جاری تاکید دارند. «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، با انتشار توییتی نوشت که «همه طرف‌ها در مذاکرات وین قبول دارند که در مسیر رسیدن به توافق و برداشتن تحریم‌ها پیشرفت‌هایی رخ داده‌است.»
افزون بر اولیانف که این روزها نام او بیش از دیگران از وین به گوش می‌رسد، روز جمعه ۱۷ دی، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه گفت که «در مذاکرات پیشرفت‌هایی به دست آمده‌است.»
پیشرفت در مذاکرات را از آن جهت می‌توان دال مرکزی مواضع دیپلمات‌ها در وین دانست که حتی طرف آمریکایی نیز به آن اشاره کرده‌است. «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در این زمینه گفت که «مذاکرات هفته جاری وین شاهد پیشرفت‌هایی بوده‌است.»
یکی از نشانه‌های آشکار و در عین حال مثبت مذاکرات، حضور «چوی جانگ کان» معاون وزیر خارجه کره جنوبی به وین و گفت وگوی چند روزه وی با دیپلمات‌های گروه ۱+۴، ایران و همچنین آمریکا بود؛ کشوری که به عنوان یکی از بزرگترین بدهکاران نفتی ایران با بدهی بیش از ۷ میلیارد دلار تا کنون به بهانه تحریم‌های آمریکا از آزادسازی اموال بلوکه ایران سرباز زده‌است.
مطالبات بحق ایران و کارت‌های رو شده غربی‌ها
تیم ایرانی از آن جهت به مطالبات بحق خود که پیشتر اشاره شد، اصرار می‌ورزد که در فضای پسابرجام تعهدپذیری خود را به جهان اثبات کرد؛ گزارش‌های هفده‌گانه «یوکیا آمانو» مدیر کل فقید آژانس از همکاری‌های سازنده تهران و نیز گام‌های رو به عقب تهران از تعهدات برجامی آن هم یکسال پس از خروج آمریکای ترامپ از توافق را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد.
تردیدی وجود نداشت که با تجربه تلخ مذاکرات و توافق حاصل شده در دولت قبل، دولت سیزدهم در پی احقاق حقوق ملت ایران با طرح «مطالبات حداکثری» در مقابل کارزار «فشار حداکثری» طرف غربی برآید؛ رویکردی که تا کنون بر پایه شواهد، کارامدی خود را نشان داده‌است.
تردیدی وجود نداشت که با تجربه تلخ مذاکرات و توافق حاصل شده در دولت قبل، دولت سیزدهم در پی احقاق حقوق ملت ایران با طرح «مطالبات حداکثری» در مقابل کارزار «فشار حداکثری» طرف غربی برآید؛ رویکردی که تا کنون بر پایه شواهد، کارامدی خود را نشان داده‌است.طرف غربی تا پیش از دور هشتم مذاکرات برای منصرف‌ساختن دیپلمات‌های ایران از خواسته‌های خود از چهار تاکتیک مشخص بهره گرفته‌بود که عبارتند از:
۱. تلاش برای ایجاد شکاف میان ایران، چین و روسیه
۲. فشار بر ایران از طریق اثرگذاری بر آژانس
۳. طرح مطالبات حداکثری با هدف تقابل با خواسته‌های ایران
۴. تشدید تحریم‌ها و ادامه مسیر به بن‌رسیده ترامپ
به عنوان نمونه در مورد ابزار شماره ۴ یعنی تشدید تحریم‌ها ذکر همین نکته کافی است که تنها در آبان‌ماه آن هم در آستانه ازسرگیری مذاکرات در دولت رئیسی دستکم چهار نوع تحریم بر افراد و سازمان‌های ایرانی به بهانه‌های واهی تحمیل شد.
بازی غرب با کارت «زمان»
با نگاهی هر چند اجمالی به مواضع مقامات غربی در آستانه و حین برگزاری دور هشتم مذاکرات، تکنیک‌ها و نیز اهداف غرب به ویژه کاخ سفید آشکار می‌شود که برجسته‌ترین آن تهدید به پایان زمان بازی است.
روز جمعه هفدهم دی‌ماه، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه در گفت وگو با شبکه تلویزیونی «بی‌اف‌ام» این کشور ضمن اشاره به پیشرفت در مذاکرات، تاکید کرد: «من متقاعد شده‌ام که می‌توانیم به توافق برسیم، اما زمان در حال گذر است.»
در بکارگیری عنصر «زمان» برای فشار بر ایران با هدف کاستن از خواسته‌ها، شاهد همصدایی دیگر دیپلمات‌ها از جمله «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا بودیم.
مورا روز جمعه در یک نشست خبری تاکید کرد که «برای رسیدن به توافق نه چند ماه که چند هفته بیشتر فرصت نمانده و طرف‌ها باید آماده گرفتن تصمیم‌های سیاسی سخت باشند.»
از نگاه ناظران، بهره گیری آمریکا و متحدان اروپایی آن از ابزارهای فرسوده و نخ‌نما کارامدی خود را از دست داده‌است و اصرار بیش از حد بر کاربرد آن، مسیر دستیابی به توافق را ناهموارتر خواهدساخت.وزیر خارجه آمریکا نیز در نشست مطبوعاتی این وزارتخانه در اظهاراتی مشابه عنوان کرد که زمان برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای با ایران «بسیار کوتاه» شده‌است. وی با متهم ساختن تهران به «وقت‌کشی»، تهدید کرد که واشینگتن نمی‌تواند وقت‌کشی تهران را از طریق عدم حسن‌نیت و سرعت کم در مذاکرات با هدف پیشبرد برنامه هسته‌ای خود تحمل کند.
از نگاه ناظران، بهره گیری آمریکا و متحدان اروپایی آن از ابزارهای فرسوده و نخ‌نما کارامدی خود را از دست داده‌است و اصرار بیش از حد بر کاربرد آن، مسیر دستیابی به توافق را ناهموارتر خواهدساخت.
اگرچه فرسایشی شدن مذاکرات احتمال ورود عوامل مداخله‌گر به روند مذاکرات و خرابکاری‌های دشمنان را تسهیل می‌کند اما در مقابل، تعجیل بر دستیابی به توافق «به هر قیمتی» نیز نتیجه‌ای جز خسران نخواهد داشت. بنابراین بیش از آنکه قید زمان در مذاکرات اهمیت داشته‌باشد، دستیابی به نتیجه همچون لغو تحریم، راستی‌آزمایی و تضمین حائز اهمیت است.