به گزارش ایرنا، روند آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی استان از جمله پارک ملی گلستان به عنوان قدیمی‌ترین پارک ملی کشور در سال‌های اخیر با کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی بی‌سابقه افزایش قابل توجهی یافته است و با هر هشدار هواشناسی نسبت به افزایش دما و وزش باد، نیروهای محیط‌بانی فعال در این ذخیره‌گاه زیست کره در حالت آماده باش برای نبرد احتمالی با شعله‌های آتش قرار می‌گیرند.
بروز آتش سوزی‌های مداوم به دلایل متعدد که از جمله مهمترین آن سهل‌انگاری انسانی است این پناهگاه کم نظیر حیات وحش و زیستگاه هزار و ۳۵۰ گونه گیاهی و ۳۰۲ گونه جانوری از جمله نیمی از گونه‌های پستانداران ایران را تهدید می‌کند که آخرین آن مربوط به اواخر آذر ماه امسال بود که ۲۵۴.۵ هکتار عرصه از این ذخیره گاه زیست کره درگیر آتش سوزی شد.
البته در سال‌های دورتر به عنوان مثال فقط در یک فقره از آتش سوزی‌های پر تعداد سال ۱۳۸۹، هزار و ۷۰۰ هکتار از عرصه جنگلی پارک ملی گلستان در آتش سوخت که اگر دسترسی به فناوری روز ارتباطی و دوربین‌های حسگر حرارتی بود به احتمال زیاد با حضور به موقع نیروهای امدادی و جلوگیری از گسترش آتش، سطح خسارت کاهش چشمگیری پیدا می‌کرد.
به گفته کارشناسان، نبود نیروی کافی برای حضور میدانی و همچنین کمبود امکانات خودرویی و محدودیت در اعتبارات هزینه‌ای از مهمترین مشکلات فراروی پارک ملی گلستان با مساحت ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار است که استفاده از ظرفیت فناوری نوین ارتباطی می‌تواند راهگشای بخشی از این مشکلات باشد.
استفاده از این راه حل توسط مسوولان مورد توجه قرار گرفت و با هدف جلوگیری از حریق و کنترل و مهار آن در این ذخیره گاه طبیعی با روش الکترونیکی دی ماه سال ۹۷ تفاهم نامه سه جانبه‌ای میان سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و استانداری گلستان امضا شد.
محمدجواد آذری جهرمی وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات ۱۱ تیرماه امسال در توئیتر خود از آغاز به کار سامانه هوشمند اعلام آتش‌سوزی پارک ملی گلستان خبر داد و اعلام کرد: با سرمایه‌گذاری وزارت ارتباطات، سامانه اعلام هشدار آتش‌سوزی و پایش تصویری برای حفاظت از پارک ملی گلستان در برابر آتش‌سوزی با فناوری اینترنت اشیا و به همت شرکت‌های استارتاپ ایرانی به بهره‌برداری رسید.
وجود ایرادات در پروژه تشخیص و هشدار سریع آتش سوزی پارک ملی گلستان
با وجود اعلام این خبر به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان، انجام ۲ مانور آتش‌سوزی نشان داد که پروژه تشخیص و هشدار سریع آتش سوزی پارک ملی گلستان با استفاده از فناوری‌های نوین کارآیی لازم را ندارد.
محمدرضا کنعانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: باید ایرادات پروژه برطرف شود و با انجام آزمایش مجدد به صورت عملی کارآیی خود را نشان دهد تا محیط زیست استان به عنوان بهره‌بردار آن را تحویل گیرد.
وی یکی از راهکارهای اصلی مقابله با آتش سوزی در پارک ملی گلستان را اجرای این پروژه دانست و ضمن قدردانی از وزارت ارتباطات و فناوری فناوری اطلاعات برای آماده سازی این پروژه، اظهارداشت: تا الان برای رفع ایرادات اقدامی انجام نشده است.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه ماموریت وزارت ارتباطات حفاظت از عرصه‌های طبیعی نیست، گفت: این وزارتخانه به منظور نمایان کردن استفاده از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین، این پروژه را در دستور کار قرار داد.
محمد احمدی افزود: توسعه چشمگیر فناوری نوین در چند دهه گذشته این امکان را فراهم ساخته است که با بکارگیری از ابزارهای نوین همچون "اینترنت اشیا" که متشکل از شبکه‌ها و سنسورهاست بتوانیم در عرصه‌های مختلف حفاظتی و مدیریتی از این فناوری بهره ببریم.
اجرای پروژه هشدار آتش سوزی در ۱۰ درصد از وسعت پارک ملی گلستان
وی اظهارداشت: از همین رو وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به صورت داوطلبانه برای معرفی و نمایش کاربرد فناوری در حفاظت از عرصه‌های طبیعی کشور پروژه آزمایشی "پایش و هشدار آتش‌سوزی را مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا" را در حدود ۱۰ درصد از وسعت پارک ملی گلستان به اجرا درآورد.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گلستان گفت: این ایده برای نخستین بار در کشور برای بخش محدودی از پارک ملی گلستان مطرح شد که متعاقبا مورد توجه مسوولان در سطح ملی قرار گرفت و در ادامه سال ۹۷ تفاهم‌نامه‌ای سه جانبه میان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، استانداری گلستان و سازمان حفاظت محیط زیست برای اجرای پروژه به امضا رسید.
احمدی با بیان اینکه برای این پروژه رویکردهای علمی و پژوهشی، کاهش هزینه‌ها و همچنین مدیریت هوشمند حفاظت از منابع زیستی تعریف شد، گفت: در این پروژه از دوربین‌های تصویری و حرارتی و شبکه حسگر با فناوری‌های مختلف استفاده شد که پس از دریافت اطلاعات آنها را برای پردازش به مرکز مانیتورینگ ارسال می‌کنند.
وی افزود: در این پروژه علاوه بر کمک به اعلام حریق در مناطق پیاده سازی شده، امکان ارزیابی و مقایسه عملکرد تجهیزات و فناوری‌های متنوع بکار گرفته شده هم فراهم است تا با نتایج آنها، متولیان حفاظت از عرصه‌های طبیعی بتوانند در برنامه‌های توسعه‌ای بعدی دید بهتری داشته باشند.
احمدی ادامه داد: از آنجایی که وزارت ارتباطات اراده به سرانجام رساندن کار را داشت حتی فراتر از تعهدات خود عمل کرد که فراهم کردن سیستم‌های تغذیه نیرو و در اختیار گذاشتن فیبرنوری در محدوده پارک ملی گلستان و همچنین تجهیز و راه اندازی اتاق سرور از جمله آن است.
هزینه کرد ۱۰۰ میلیارد ریالی برای این پروژه
وی اظهارداشت: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در مجموع با واگذاری تجهیزات و امکانات موجود شبکه ارتباطات، اجرا و نصب تجهیزات حدود ۱۰۰ میلیارد ریال در این پروژه هزینه کرد.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گلستان افزود: همکاران محیط زیست نباید از یک پروژه آزمایشی انتظار خروجی یک پروژه واقعی را داشته باشند و با توجه به پیش فرض‌های اولیه و انتظارات از نظر ما پروژه آماده تحویل است که بر همین اساس به تازگی مکاتباتی هم در سطح وزارت ارتباطات با سازمان محیط زیست برای تحویل آن انجام شد تا محیط زیست از ظرفیت اپراتورها و فناوری شرکت‌های پیمانکاری موفق در این پروژه استفاده کنند و آنها را ارتقا دهد.
احمدی یادآور شد: به‌واسطه این پروژه پارک ملی گلستان دارای یک زیرساخت بسیار مطلوب ارتباطی شده است که مشابه آن در هیچ یک از پارک‌های کشور وجود ندارد.
وی تصریح کرد: محیط زیست می‌تواند با استفاده از این بستر و با حداقل هزینه کارکردهای مختلفی در راستای ماموریت‌های کاری خود شامل "نظارت تصویری، شمارش وحوش، کنترل جاده و شکارچیان" از این سیستم داشته باشد.
ثمرات مثبت این پروژه برای آیندگان
رییس پارک ملی گلستان هم پروژه تشخیص و هشدار سریع آتش سوزی با استفاده از فناوری‌های نوین را یک کار علمی جدید دانست و گفت: فاز اول آن توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری اپراتورها و شرکت‌های دانش بنیان به عنوان یک پروژه آزمایشی در ۱۰ درصد از عرصه جنگلی این ذخیره‌گاه زیست کره با ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی انجام شد.
مهدی تیموری افزود: می‌طلبد وزیر ارتباطات و رییس سازمان حفاظت محیط زیست رایزنی‌های لازم برای بهره‌برداری از گام نخست و استفاده از فناوری نوین مستقر در پارک ملی گلستان برای اجرای مراحل بعدی را انجام دهند تا آیندگان بتوانند از ثمرات مثبت آن بهره‌مند شوند.
پارک ملی گلستان بزرگ ترین و قدیمی ترین پارک ملی کشور با مساحت ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار در شهرستان گالیکش در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی واقع است که در سال ۱۳۵۴ به عنوان ذخیرگاه زیست کره در زمره ۵۰ ذخیرگاه بیوسفری جهان در فهرست یونسکو ثبت شد.
بخش ناچیزی از پارک ملی گلستان در سرزمین استان سمنان قرار دارد.
این پارک دارای سه نوع آب و هوای متفاوت خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب است که همین ویژگی باعث شده این پارک دارای پوشش گیاهی متنوع از استپ خشک تا جنگل انبوه باشد.
گونه‌های جانوری این پارک شامل آهو، پلنگ، تشی، خرس قهوه ای، خرگوش، حشره خورها، راسو، روباه، روباه ترکمنی، رودک، سمور جنگلی، سیه گوش، شوکا، شنگ، قوچ و میش، کل و بز، گراز، گربه پالاس، گرگ، مرال، سمندر، قورباغه جنگلی، وزغ سبز، لاک پشت چهار چنگالی، مارمولک بی پا، مار آبی، مار قیطانی، گرزه مار و افعی قفقازی است.