به گزارش روز پنجشنبه گروه علم و آموزش ایرنا، دکتر محمدرضا سهرابی یکی از دغدغه های حوزه بهداشت را کنترل بیماری های عفونی عنوان کرد و با اشاره به این که ورامین از جمله مناطق بومی و آندمیک بیماری سالک در تهران است، یادآور شد که هر ساله مواردی از ابتلا در این منطقه گزارش می شود.
وی حفاظت فردی و رعایت بهداشت را مهمترین راهکار پیشگیری از ابتلا به سالک و استفاده از توری، پمادهای دورکننده حشرات و برخی داروها را در این راستا موثر دانست و خاطرنشان کرد: مراکز بهداشتی نیز از طریق کنترل و از بین بردن جوندگان و سگهای آلوده در این راستا گام برمی دارند.
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که مخازن انگل مولد بیماری سالک سگ ها و جوندگانی نظیر موش ها هستند، دست اندازی بیش از حد انسان به محیط زیست این جانوران را یکی علل شیوع بیماری سالک برشمرد که در پی سکونت افراد در این مناطق و متعاقب آن گزیده شدن توسط پشه های خاکی آلوده به انگل لشمانیوز، بیماری بروز پیدا می کند.
سهرابی به ساکنان مناطق آندمیک بیماری سالک توصیه کرد که حتما از توری و پشه بند در منازل خود و مواد دورکننده حشرات استفاده کنند.
ضرورت توجه به بهداشت عمومی از سوی شهروندان
وی با اشاره به تشکیل تیم های بهداشتی برای کنترل بیماری و تلاشهای مراکز بهداشتی برای از بین بردن مخازن آلوده در مناطق آندمیک گفت: با توجه به این که ناقل بیماری سالک پشه است کنترل آن کمی دشوار است، همشهریان باید در این زمینه هوشیار باشند و همچنین سایر سازمانها نیز اطلاع رسانی لازم را در این خصوص انجام دهند.
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: افراد در صورت ابتلا به زخم مزمن در نقاط باز بدن نظیر صورت و دست و پا که پس از گزش پشه به ویژه در مناطق شیوع سالک ایجاد شده است حتما به پزشک یا مراکز بهداشتی مراجعه کنند تا مورد بررسی قرار گیرند و درصورت نیاز درمان های لازم برای آنان شروع شود.
دکتر بابک بختیاری رییس شبکه بهداشت و درمان ورامین نیز در این خصوص گفت: بیماری سالک سال هاست که در منطقه جنوبی ورامین و بخش جواد آباد و روستاهای قلعه بلند، محمد آباد، حصار بالا و حصارگلی به صورت آندمیک وجود دارد.
به گفته وی تعداد مبتلایان به سالک نسبت به دو سال گذشته تغییر چندانی نداشته است. به طوری که سال ۹۸ تعداد ۴۴ مورد ابتلا و سال۹۹ نیز ۳۳ مورد بیمار در این منطقه شناسایی و درمان شدند. امسال نیز تاکنون ۴۸ مورد شناسایی شدند که تحت درمان قرار گرفتند و برای هیچ یک از این بیماران آثار غیر قابل جبران ناشی از بیماری سالک ایجاد نشده است
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به نقل از بختیاری اعلام کرد: مخزن بیماری سالک در منطقه جنوب ورامین جوندگانی هستند که در اراضی کشاورزی و باغ پسته های این نواحی زندگی می کنند.
به گفته بختیاری این منطقه کشاورزی دارای اراضی بسیار وسیعی است که با توجه به انباشت کودهای کشاورزی، رها شدن فاضلاب، دفن نخاله های سازمانی زیستگاه مناسبی برای پشه خاکی محسوب می شوند که تمامی این موارد توسط پزشک مرکز خدمات جامع سلامت در ناحیه محمدآباد رصد و کنترل می شود.
وی آموزش و اطلاع رسانی به افراد را از مهمترین راهکارها در راستای کنترل و پیشگیری بیماری سالک برشمرد و از اقدامات صورت گرفته در این زمینه به کنترل و نظارت بر شرایط اراضی مذکور، تدوین طرح ازبین بردن جوندگان، آموزش حضوری به کارفرمایان باغ های پسته برای محافظت از کارگران توسط پزشک و بهورز، ارایه پمفلت های آموزشی به افراد، غربالگری و شناسایی موارد ابتلا در روستاها اشاره کرد.
رییس شبکه بهداشت و درمان ورامین حضور کارگران فصلی و مهاجر در این منطقه را یکی از مواردی برشمرد که کنترل بیماری و ارایه آموزش های لازم به این افراد را با چالش مواجه می کند و خاطرنشان کرد که به‌رغم این موضوع آموزش در این اراضی بسیار وسیع مرتبا انجام می شود.
وی تاکید کرد: در نواحی آندمیک بیماری با توجه به انتقال بیماری توسط گزش پشه ساکنان می توانند با محافظت فردی و استفاده از پشه بند و توری و حشره کش از ابتلا به بیماری جلوگیری کنند.
بختیاری خاطرنشان کرد: در دو سال گذشته ضمن تلاش در راستای کنترل و پیشگیری از بیماری کرونا و اجرای واکسیناسیون در شبکه بهداشت ورامین سایر اقدامات و مراقبت های روتین بهداشتی متوقف نشده است.
وی با اشاره به انجام اقدامات لازم در راستای کنترل بیماری سالک در منطقه ورامین یادآور شد: سعی کردیم علاوه بر اقدامات پیشگیرانه و کنترلی، آموزش عمومی و از بین بردن جونده ها به نحوی برنامه ریزی کنیم که در سال آتی تعداد مبتلایان کاهش یابد.
رییس شبکه بهداشت و درمان ورامین افزود: بیماری در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است و داروی لازم برای درمان سالک به صورت رایگان در شبکه های بهداشتی در اختیار بیماران قرار می گیرد. دکتر بختیاری با اشاره به این که در نوع روستایی دوره کمون بیماری سالک ۸-۲ هفته است، گفت: از زمان گزش پشه آلوده تا زمانی که بیماری به صورت زخم خود را نشان دهد دو تا هشت هفته طول می کشد که مراجعه به موقع بیمار به پزشک در درمان بسیار موثر است.
وی اضافه کرد: فرد مشکوک پس از مراجعه به مرکز خدمات جامع سلامت روستایی به آزمایشگاه مرکزی ارجاع می شود و به صورت رایگان آزمایشات لازم برای وی انجام می شود. در صورت تشخیص بیماری، درمان فرد آغاز می شود و پس از دو تا سه ماه بیماری کاملا درمان می شود.
به گفته دکتر بختیاری تشخیص زودهنگام و درمان به موقع اهمیت دارد زیرا درصورت عدم درمان به موقع ممکن است که زخم عمیق و وسیع شود و اسکار یا جای زخم روی پوست بیمار برای همیشه باقی بماند.
وی با اشاره به نحوه شناسایی بیماران مبتلا به سالک گفت: به دو صورت فعال و غیر فعال شناسایی بیماران انجام می شود. ابتدا غربالگری روستاییان توسط همکاران مراکز بهداشت روستایی و بهورزان به صورت حضوری و خانه به خانه انجام می شود ور در حین این فرایند آموزش های لازم به افراد نیز ارایه می شود. در مرحله بعدی پس از ارایه آموزش افراد در صورت مشاهده علایم و نشانه های بیماری به مراکز بهداشت مراجعه می کنند.
دکتر علی لک متخصص عفونی دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه نیز سالک یا لشمانیوز را نوعی بیماری عفونی و مسری عنوان کرد که در اثر گزش پشه خاکی آلوده ایجاد می شود.
به گفته وی سالک دارای دو شکل جلدی و احشایی است که درصورت استقرار انگل لشمانیوز در احشا نوع احشایی و در صورت استقرار انگل در پوست نوع جلدی آن بروز می کند که در نوع جلدی باعث ایجاد زخمی مزمن می شود که عموم از آن به عنوان زخم سالک نام می برند.
دکتر لک راه انتقال سالک به انسان را از طریق گزش پشه خاکی آلوده و سگ و جوندگان را از مخازن این بیماری عنوان کرد.
این متخصص بیماری های عفونی درخصوص علایم بیماری گفت: فرد پس از گزش توسط پشه آلوده در ناحیه گزیدگی دچار یک جوش یا پاپول خارش دار می شود که به تدریج بزرگ و زخمی می شود. این زخم حالت آتشفشانی پیدا می کند و دارای یک حاشیه فعال همراه با ترشح است.
سالک قابل درمان است
وی یادآور شد زخم سالک نیاز به درمان اختصاصی از طریق تزریق های مکرر زیرجلدی دارد. درصورت عدم تشخیص زخم عمقی شده و باعث درگیری عروق پوست می شود که در نتیجه اسکار یا جای زخم روی پوست فرد باقی می ماند اما اگر بیمار به موقع به پزشک مراجعه کند زخم با تزریق موضعی قابل درمان است.
دکتر لک با اشاره به وجود بیماری سالک در برخی مناطق ایران یادآور شد که در برخی مناطق و استان های کشور سالک به صورت آندمیک وجود دارد و در مناطقی نظیر اصفهان بیشتر دیده می شود.
این متخصص بیماری های عفونی درخصوص علایم بیماری رعایت بهداشت عمومی و حفاظت فردی را از راهکارهای جلوگیری از شیوع این بیماری برشمرد و گفت: از بین بردن سگ های آلوده، رعایت بهداشت عمومی، جمع آوری زباله ها در مناطق شهری و روستایی، شست و شوی مرتب سطل های زباله و از بین بردن مخازن بیماری باعث ریشه کن شدن سالک می شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه توصیه کرد: انتقال سالک از طریق گزش پشه آلوده است و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود. بنابراین رعایت بهداشت عمومی و مراجعه به موقع به پزشک و استفاده از پشه بند و توری در منازل و راهکارهای دور کردن پشه ها بهترین راهکار مقابله با این بیماری در مناطق آندمیک است.