به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، آیین نامه نحوه محاسبه تعرفه برق مصرفی که با هدف رعایت الگوی مصرف، توزیع عادلانه یارانه انرژی و مدیریت تقاضا به تصویب هیات وزیران رسیده است، مشترکان پرمصرف برق را به رعایت «الگوی مصرف» فرا می خواند. اما الگوی مصرف چیست؟ و نیز چگونه می توان در چارچوب الگو مصرف کرد تا نه فقط مشمول افزایش تعرفه و هزینه قبوض نشد که از پاداش های پیش بینی شده در آیین نامه برای کاهش مصرف نیز بهره‌مند شد؟
الگوی مصرف برق
«الگوی مصرف برق» میزان منطقی و استاندارد شده ای است که یک خانوار ایرانی می تواند در چارچوب آن همه نیازهای یک زندگی مناسب را تامین کند. این الگو توسط کارشناسان خبره انرژِی و بر اساس برآورد میانگین مصرف عامه مردم و همچنین در نظر گرفتن میزان مصرف لوازم برقی که عموم مردم مورد استفاده قرار می دهند، طراحی شده است.
برای ترسیم عادلانه الگوی مصرف، کشور به لحاظ جغرافیایی و شرایط آب و هوایی به پنج منطقه تقسیم و برای هر منطقه الگویی متفاوت در نظر گرفته شده است، یعنی علاوه بر مناطق عادی که بیش از ۸۰ درصد جمعیت کشور در آنها به سر می‌برند، چهار منطقه گرمسیر پیش بینی شده است که بر اساس شدت گرما به ترتیب مناطق گرمسیری یک تا چهار نامیده می شوند.
بررسی های کارشناسان انرژی کشور نشان می دهد که اگر به عنوان مثال خانواری به‌طور متوسط از لامپ های کم مصرف LED، یخچال، فریزر، تلویزیون رنگی، ماشین لباسشویی، جارو برقی، اتوی برقی، ماکروفر، سشوار و سایر لوازم برقی به طور منطقی استفاده کند، مصرف برق خانوار در ماه های غیرگرم مناطق عادی از ۲۰۰ کیلووات ساعت فراتر نمی رود و این مصارف با فعال شدن لوازم خنک کننده در چهار ماه گرم سال ۳۰۰ کیلوات ساعت خواهد بود.
این در حالی است که الگوی مصرف مناطق گرمسیر در ماه های غیرگرم ۲۰۰ کیلووات ساعت است و در منطقه گرمسیر یک یعنی نوار جنوبی کشور الگوی مصرف در ماه های گرم سال به سه‌هزار کیلو وات ساعت می رسد. این الگو برای مناطق گرمسیر ۲، سه و چهار نیز به ترتیب ۲ هزار کیلووات ساعت، یک‌هزار کیلووات ساعت و ۴۰۰ کیلووات ساعت تعیین شده است.
بر اساس آمار، هم اکنون بیش از ۷۵ درصد مشترکان صنعت برق در چارچوب الگو، برق مصرف می‌کنند و بهای برق مصرفی شان را به قیمت یارانه ای می پردازند و این مشترکان نه تنها مشمول آئین نامه اخیر هیات دولت و متحمل هزینه جدیدی در قبوض برق نمی شوند، که در صورت کاهش مصرف نسبت به سال قبل مشمول پاداش نیز می شوند.
در این میان برق خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بلکه بهزیستی نیز در صورت صرفه جویی ۵۰ درصدی نسبت به الگو، رایگان خواهد بود.
این در حالی است که معدود مشترکان پرمصرف ناگزیرند هزینه مصرف مازاد بر الگوی خود را به قیمت تامین برق و به عبارت دیگر قیمت تامین برق بپردازند و البته با صعودی شدن هر چه بیشتر مصرف، هزینه مصرف نیز پلکانی برای آنان افزایش پیدا خواهد کرد.
توصیه‌هایی برای رعایت الگوی مصرف
توجه به نحوه استفاده از لوازم برقی
این رفتار می تواند منجر به رعایت الگوی مصرف برق شود. استفاده از درجه زیاد کولر در همه ساعت شبانه روز، روشن نگه داشتن تلویزیون بدون استفاده از برنامه های آن، مصرف بی رویه و مدیریت نشده از لوازم برقی مانند اتو و ماشین لباسشویی از جمله مصدایقی است که سبب افزایش مصرف فراتر از الگو می شود.
توجه به میزان مصرف انرژی در خرید لوازم خانگی: مشترکان برق در هنگام خرید لوازم خانگی باید حتما به میزان برق مصرفی این لوازم توجه کنند، چرا که مثلا لوازم برقی با رده انرژِی E می توانند دو برابر نوع های مشابه دارای رده انرژِی A برق مصرف می کنند. انتخاب کولرهای گازی به جای کولر آبی، مثال دیگری است که به شدت مصرف برق خانوار را افزایش می دهد. این موضوع درباره کولرهای آبی فرسوده و پرمصرف و نیز استفاده از لامپ های رشته ای به جای LED به شدت صادق است.
استفاده نکردن از لوازم برقی فرسوده
بررسی کارشناسان نشان می دهد با تعویض یک یخچال فرسوده دارای راندمان پائین و مصرف بالا، مصرف سالیانه برق از بیش از ۸۰۰ کیلوات در سال به زیر ۳۰۰ کیلوات ساعت کاهش پیدا خواهد کرد.
استفاده نکردن از تجهیزات غیرمعمول کارگاهی در منزل
استفاده از لوازمی چون دستگاه های سبزی خرد کن صنعتی، تراش سنگ های زینتی و از این قبیل سبب مصرف بالاتر از الگو خواهد شد.
راهکارهایی برای استفاده درست از لوازم برقی
بررسی نقاط اتصال سیم های برق در پریزها و کلیدها و ترمیم اتصالات
اتصال سیم ها سبب هدررفت ناخودآگاه برق می شود.
استفاده از دور کند کولرهای آبی در تابستان
کولرهای آبی با دور کند، مصرف آب و برق کمتری نسبت به زمانی که از دور تند استفاده می شود.
تنظیم دما بر روی دمای آسایش در تابستان
به عنوان مثال برای تنظیم دما برروی دمای آسایش باید درجه کولر گازی برروی درجه بین ۲۴ تا ۲۵ قرار گیرد تا ضمن برخورداری از هوایی مطلوب، هزینه برق نیز کاهش یابد.
استفاده از حداکثر ظرفیت لوازمی چون ماشین ظرف شویی و ماشین لباسشویی
با استفاده از حداکثر ظرفیت این قبیل لوازم برقی، علاوه بر آنکه نیاز به استفاده چند باره کاهش می یابد، عمر ماشین را بیشتر کرده و کاهش توامان مصرف برق و آب را به دنبال دارد.
موکول کردن زمان استفاده از وسایل برقی پرمصرف به ساعت های ابتدایی و انتهایی شب
شترکان بهتر است زمان استفاده از وسایلی مانند اتو، ماشین ظرف شویی و ماشین لباس شویی را به ساعت های ابتدایی روز یا انتهایی شب موکول کنند، زیرا در این ساعت ها مصرف برق با تعرفه کم باری محاسبه شده و به این ترتیب هزینه برق مصرفی کاهش می یابد.
خارج کردن دوشاخه وسایل برقی
بسیاری از مردم فکر می کنند اگر وسیله برقی خاموش باشد و دوشاخ آن در پریز بماند، برق مصرف نمی شود؛ این تصور غلطی است و باقی ماندن دوشاخ در پریز مصرف برق به همراه دارد.
توجه به مدت استفاده از وسایل برقی
استفاده از پنجره های دو جداره جهت جلوگیری از اتلاف انرژی و حفظ دما
هیات دولت روز پنجم دی‌ماه به ریاست آیت‌الله دکتر سید ابراهیم رئیسی تشکیل جلسه داد و طی این جلسه، اعضای دولت به استناد قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و در اجرای حکم مندرج در بند (ی) تبصره (۸) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، نحوه محاسبه تعرفه برق مصرفی مشترکان را تعیین کردند.
بر اساس مصوبه هیات وزیران، بهای برق مشترکان کم مصرف (در سقف مصرف ۵۰ درصد الگوی مصرف) تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی برابر صفر محاسبه می‌شود.
تعرفه‌های برق مصارف خانگی مشترکان کمتر از الگوی مصرف بر اساس تصویب نامه سال ۱۳۹۷ هیات وزیران تعیین می شود.
همچنین تعرفه برق مشترکان خانگی با مصرف بالاتر از الگوی مصوب برای مصارف کمتر از الگو بر اساس جدول فعلی، مازاد بر آن تا ۱.۵ برابر، تا ۲ برابر و مصارف بیش از ۲ برابر به ترتیب با ضریب (۱.۵)، (۲.۵) و (۳.۵) برابر هزینه تأمین برق (متوسط نرخ قراردادهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل و انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی) محاسبه و دریافت می شود.
در محاسبه صورت‌حساب برق ماه‌های گرم برای مشترکان مشمول این مصوبه جز در مناطق گرمسیر یک و سایر مناطق گرم به ترتیب ضریب (نیم) و (هشت دهم) اعمال می شود.
با هدف تشویق مشترکانی که الگوی مصرف را رعایت می‌کنند و مصرف خود را در ماه‌های گرم نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش می‌دهند، به میزان کاهش مصرف نسبت به الگوی مصرف یا مصرف دوره مشابه سال قبل (هر کدام کمتر باشد)، پاداش صرفه جویی معادل هزینه تامین برق پرداخت می شود. اعمال ضریب ۲ برای پاداش صرفه‌جویی در ساعت‌های اوج بحرانی بلامانع است و برای فرهنگ‌سازی و تشویق به کاهش مصرف، وزارت نیرو مجاز به تعیین و اعمال تشویق (پرداخت پاداش) بیشتر یا اهدای جوایز است.
برای خانوارهای دارای بیش از یک واحد مسکونی، مجموع مصارف واحدهای مزبور (بر اساس دستورالعمل ابلاغی وزارت نیرو)، برای تشخیص پله مصرف و محاسبه صورت‌حساب مبنای عمل قرار می‌گیرد.
با هدف اطلاع مشترکان از میزان مصرف و ایجاد زمینه اصلاح مصرف برق، ساز و کار لازم به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که مشترکان امکان پیش‌بینی و انتخاب پله مصرفی خود را داشته باشند. وزارت نیرو مجاز است برای مشترکانی که سطح مصرف انتخابی خود را مراعات کنند پنج درصد تشویق اعمال کند.
تعرفه برق مصارف اشتراکی، عمومی (بجز مصارف مشمول معافیت قانونی، مراکز نیکوکاری و خیریه و مراکز بهزیستی و نگهداری جانبازان، معلولان، سالمندان، کودکان و غیره) و سایر مصارف (شامل مصارف تجاری) به ترتیب با ضریب یک و ۱.۵ برابر هزینه تأمین برق محاسبه و دریافت می‌شود.
تعرفه برق مصارف پمپاژ آب بر اساس تعرفه‌های جاری محاسبه و دریافت می‌شود. در صورت تجاوز از قدرت مجاز، شرکت‌های برق نسبت به محدود کردن مصرف اقدام و مصارف مازاد معادل هزینه تأمین برق محاسبه و دریافت می‌شود.