سید حامد برکاتی روز یکشنبه در نشست استانی «اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» در مجتمع پردیس دانشگاه علوم پزشکی قم افزود: همه اقتصاددانان معتقدند افزایش جمعیت عامل توسعه اقتصادی است، ولی بدون توجه به این مساله، قانون تنظیم خانواده در ایران اجرایی شد.
وی اضافه کرد: برای جایگزینی طبیعی جمعیت، لازم است هر زن در بازه سنی باروری، ۲.۱ تا ۲.۲ فرزند به دنیا بیاورد؛ این رقم در دهه ۶۰ و در ایران ۶.۸ بود، ولی در سال ۹۹ به زیر ۲ کاهش یافت.
وی با بیان اینکه ۷۰ درصد جمعیت در سن باروری متاهل هستند، گفت: بر این اساس هر زن باید ۳ فرزند به دنیا بیاورد که جایگزینی طبیعی را شاهد باشیم.
برکاتی ادامه داد: اگر نرخ افزایش جمعیتی به زیر ۱.۳ برسد، آن کشور یا منطقه به چاه جمعیتی می‌افتد که خروج از آن امکان‌پذیر نیست و کشورهایی که دچار این مشکل هستند مجبور به مهاجرپذیری شده‌اند، البته آن کشورها صنعتی هستند و باید ببینیم اگر به چنین وضعی دچار شویم، آیا امکانات لازم را خواهیم داشت؟
وی به آمار جمعیتی استان‌های مختلف ایران اشاره کرد و گفت: طی پنج سال اخیر نرخ رشد و جایگزینی جمعیت در همه استان‌ها کاهش یافته است؛ حتی در قم هم که سال ۹۵ نرخ باروری حدود ۲۰ درصد بالاتر از حد جانشینی بوده در سال ۹۹ به نرخ رشد ۲۵ درصد زیر این حد رسیده ایم.
وی خاطرنشان کرد: با روند کنونی و در ۱۰ سال آینده، نرخ رشد باروری به زیر ۱.۵ می‌رسد و به چاله جمعیتی می‌افتیم، اما اکنون فرصتی بی‌بدیل برای بازگشت به نرخ گذشته فراهم است.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت و خانواده و مدارس وزارت بهداشت میانگین سنی جمعیت کشور را در اوایل پیروزی انقلاب، دوران جنگ و شرایط کنونی مورد توجه قرار داد و افزود: جمعیت جوان بودند که انقلاب و جنگ را مدیریت کردند، ولی این روند متوقف شده و با خطری جدی مواجه هستیم.
وی به آغاز فعالیت مدارس غیرانتفاعی در ایران از ابتدای دهه ۷۰ اشاره و ابراز کرد: این تصمیم در آن سال‌ها و به خاطر کمبود ظرفیت مدارس دولتی گرفته شد، ولی اکنون شرایط تغییر کرده و باید مورد بازنگری قرار بگیرد.
وی ادامه داد: در حالی که اکنون تعداد مدارس غیرانتفاعی بسیار زیاد شده و یکی از دغدغه‌های زوج‌های جوان، پرداخت هزینه همین نوع آموزشگاه‌ها در صورت فرزندآوری بیشتر است؛ زیرا اولویت‌ها تغییر کرده‌اند.
برکاتی ادامه داد: طی یک دهه، ۱۰ درصد از جمعیت جوان ایران کاسته شده و به نسبتی بیشتر، تعداد افراد در آستانه سالمندی افزایش یافته است؛ با اطمینان می‌توان گفت در ۱۵ سال آینده با مشکل نیروی کار مواجه خواهیم بود.
وی به چالش‌های اجتماعی به‌عنوان موانع افزایش جمعیت و فرزندآوری به هنگام اشاره کرد و گفت: به‌عنوان‌مثال می‌توان به آمار به نسبت بالای طلاق که بیشتر آن‌ها در پنج سال اول زندگی رخ می‌دهد اشاره کرد که مانع از افزایش جمعیت است.
وی با تاکید بر تامین امکانات زیرساختی بهداشتی و درمانی، اقتصادی و اجتماعی برای ازدواج و فرزندآوری به هنگام، گفت: یکی از مهم‌ترین مسائل، تامین پزشک برای مناطق محروم و توسعه امکانات مربوط به اشتغال پایدار در این حوزه‌هاست؛ البته حمایت از جامعه نخبگانی کشور و مادرانی که حین تحصیل و اشتغال مایل به فرزندآوری هستند هم اهمیت ویژه‌ای دارد.
نخستین همایش اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به میزبانی استان قم در سالن شهید یخچالی پردیس دانشگاه علوم پزشکی قم و به‌صورت مجازی برگزار شد.