به گزارش ایرنا از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، حرایم آثار ملی فرهنگی-تاریخی خلاصه‌ای از دستاوردهای تلاش همکاران معاونت میراث‌فرهنگی کشور طی نیم قرن در زمینه تعیین حریم آثار ملی غیرمنقول فرهنگی- تاریخی است که به همت اداره کل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث‌معنوی و طبیعی به چاپ رسیده است.
در این کتاب آثار ملی فرهنگی-تاریخی استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، اصفهان، البرز، ایلام، بوشهر، تهران، چارمحال و بختیاری خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سیستان و بلوچستان، سمنان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان، یزد به تفکیک در جداول جداگانه آمده است.
حریم آثار ملی محدوده‌ای با ضابطه‌های قانونی مشخص است که به واسطه شأن عمومی و ملی آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی از طرف وزارت میراث‌فرهنگ، گردشگری و صنایع‌دستی و به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران تعیین شده و با حدود و ثغور مشخص به همراه ضوابط کمی و کیفی حفاظتی ابلاغ می‌شود.
حریم اثر فرهنگی، تاریخی و طبیعی ضمن حفاظت از یکپارچگی و موجودیت اثر پیوند آن را با بستر و محیط پیرامون تضمین می‌کند و بر این اساس حیات اثر ملی در گرو پایداری عامل‌های کالبدی، کارکردی و معنایی واقع در حریم اثر است و بی‌توجهی به حریم آن می‌تواند به گسست اثر از محیط و گاه نابودی آن منجر شود.
ثبت مواریث تاریخی –فرهنگی و طبیعی و ناملموس کشور با مستند کردن مشخصات ویژگی‌های ارزشمند آثار، ضمن مهیا کردن امکانات لازم برای ارتقای شناخت ارزش‌های تاریخی، فرهنگ و طبیعی آثار، پشتوانه‌ای قانونی و حقوقی برای حفاظت پایدار ثبت شده در فهرست آثار ملی و فهرست های ذیربط را فراهم می‌آورد.
این اقدام همچنین آغازگر تکمیل مطالعات پژوهشی درباره آثار ثبت شده و نیز مهیا کردن این آثار برای ثبت در فهرست‌های میراث‌جهانی است. تا کنون ۳۴ هزار و ۹۸۵ اثر تاریخی و فرهنگی منقول و غیر منقول، ۷۵۵ اثر طبیعی، ۲۳۷۲ عنصر فرهنگی ناملموس در فهرست آثار ملی و فهرست ذیربط و همچنین تا کنون ۲۴ اثر فرهنگی-تاریخی و طبیعی و ۱۴عنصر فرهنگی ناملموس کشور در فهرست میراث‌جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
مجموعه پنج جلدی پیش‌رو که به تبیین فرایندهای اجرایی امور مربوط به ثبت آثار تاریخی-فرهنگی تعیین حریم آثار و همچنین انتشار فهارس مرتبط با آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی و حرایم آن می‌پردازد و فارغ از جنبه‌های علمی و پژوهشی آن امری مهم در شفاف‌سازی اقدامات وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.