کارخانه روغن نباتی نرگس در سال ۱۳۳۳ خورشیدی در زمینی به مساحت ۹۳ هزار و ۷۵۰ مترمربع تحت عنوان کارخانه «پنبه پاک‌کنی» راه‌اندازی شد و فعالیت‌هایش را در حومه شهر شیراز در مکانی که به گود خزینه شهرت داشت آغاز کرد.
این کارخانه با گسترش فضای شهری و رشد پراکنده ساختمان‌ها به مرور زمان در حریم منطقه مسکونی و بافت فرهنگی شهر قرار گرفت و اینک در بلوار چهل مقام و در نزدیکی آرامگاه حافظ که یکی از مهمترین و پُررفت و آمدترین مناطق شهر محسوب می‌شود واقع شده است.
قرار گرفتن کارخانه روغن نباتی شیراز در حریم منطقه مسکونی شهر و پیامدهای منفی حاصل از مواد آلاینده این واحد صنعتی موجب شد که بحث انتقال این کارخانه از محدوده کلانشهر شیراز مطرح شود و این موضوع به عنوان یکی از دغدغه‌های اهالی شیراز مورد توجه قرار بگیرد.
اما بیش از سی سال است که پروژه انتقال این واحد صنعتی به خارج از شهر دستخوش اما و اگرهای بسیار قرار گرفته و هر بار به دلایل مختلف فرآیند انتقال متوقف و تنها درصد اندکی از کار پیش رفته است.
بحث جابه‌جایی این کارخانه که ظرفیت تولید ۱۸۰ هزار تن روغن خوراکی دارد و می‌تواند زمینه اشتغال هزار نفر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم فراهم کند در سال گذشته با آغاز عملیات اجرایی احداث کارخانه جدید، مجددا مطرح شد.
در اسفندماه سال ۹۹ عملیات اجرایی احداث کارخانه جدید روغن نباتی شیراز در منطقه ویژه اقتصادی شیراز در زمینی به مساحت افزون بر ۸۰ هزار مترمربع، با سرمایه‌گذاری ۱۷هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال و ایجاد اشتغال مستقیم برای هزار نفر آغاز و بحث انتقال این کارخانه به خارج از شهر با جدیت بیشتری از سوی مسئولین استان فارس پیگیری شد.
محمد هادی ایمانیه استاندار فارس نیز از همان ابتدای فعالیت‌های خود در دولت سیزدهم بر ضرورت انتقال صنایع آلاینده از شیراز تأکید کرد و پیرو تأکیدات استاندار فارس تدابیر لازم برای برطرف شدن مشکلات این کارخانه‌ها در استان فارس و تسریع روند انتقال واحدهای صنعتی آلاینده شیراز اتخاذ شد و این موضوع در جلسات کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید نیز مورد بررسی قرار گرفت.
رییس کل دادگستری استان فارس نیز هشتم آذرماه سال جاری در بازدید از محل جدید احداث کارخانه روغن نباتی شیراز اظهار کرد که بیش از ۱۰ سال از واگذاری زمین در منطقه ویژه اقتصادی به این واحد تولیدی می‌گذرد اما تاکنون اقدام قابل توجهی برای انتقال این کارخانه به منطقه ویژه اقتصادی انجام نگرفته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید کاظم موسوی با بیان اینکه انتظار می‌رفت پس از یک دهه از واگذاری زمین به کارخانه روغن نباتی شاهد پیشرفت قابل توجهی در راستای انتقال گام به گام این واحد تولیدی به محل جدید باشیم، افزایش ظرفیت تولید و انتقال این کارخانه به منطقه ویژه اقتصادی شیراز را از مطالبات جدی دادگستری قلمداد کرد و گفت: استان فارسی‌ها نزدیک به هفتاد سال از این برند و محصولات آن استفاده کرده‌اند که امیدواریم مدیران اجرایی در اسرع وقت نسبت به افزایش کیفیت تولید و مرتفع نمودن مسائل موجود، اقدام جدی داشته باشند.
در همان زمان سعید جارودی مدیرعامل وقت کارخانه روغن نباتی شیراز هم عنوان کرد که عملیات اجرایی انتقال این مجموعه تولیدی در منطقه ویژه اقتصادی شیراز در مرحله تسطیح سطح و عملیات خاک قرار دارد و به منظور پیشبرد پروژه انتقال کارخانه لازم است که با تغییر کاربری و فروش بخشی از مساحت این مجموعه که در آن تولید انجام نمی شود سرمایه نقدی و منبع درآمدزایی برای جابه جایی این واحد صنعتی ایجاد کرد.
این سخنان در حالی از سوی مدیرعامل کارخانه روغن نباتی شیراز بیان شد که با گذشت زمان اقدام قابل توجهی برای انتقال این کارخانه صورت نگرفت و طولانی شدن روند اقدامات مربوط به جابه‌جایی این کارخانه نشان دهنده نبود عزم و اراده جدی در مدیران این واحد صنعتی برای اجرای این طرح است؛ به گونه‌ای که رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس هم هفتم دی ماه ۱۴۰۰ در گفتگو با ایرنا به عدم پیشرفت فیزیکی این پروژه اشاره کرد و گفت: آیین کلنگ زنی کارخانه جدید روغن نباتی اسفند ماه ۱۳۹۹ انجام شده است اما پس از گذشت ۹ماه از کلنگ زنی این طرح و شروع عملیات اجرایی در منطقه ویژه از لحاظ پیشرفت فیزیکی شاهد اقدام قابل ملاحظه‌ای نبودیم و تنها عملیاتی در حد خاکریزی و تسطیح زمین انجام شده است.
حمیدرضا ایزدی افزود: هرچند که از مدیران شرکت خواستیم که هر چه سریعتر نسبت به تسریع روند عملیات احداث این واحد تولیدی اقدام کنند. اما به طور کلی روند اجرای طرح انتقال این کارخانه تاکنون رضایت‌بخش نبوده است.
به گفته رییس سازمان صمت فارس، طبق طرح زمان بندی انتقال کارخانه روغن نباتی پیش‌بینی شده است که این کارخانه تا حدود سه سال دیگر به منطقه ویژه منتقل خواهد شد اما با توجه به روندی که در حال حاضر وجود دارد به نظر می‌رسد انتقال این کارخانه بیش از سه سال به طول بینجامد.
در بازدید اخیر یک مقام دولتی از این کارخانه، علیرضا بیگ محمدی مدیر کارخانه و عضو هیات مدیره شرکت روغن نباتی نرگس شیراز عنوان کرد که به منظور رفع کمبود روغن، خطوط تولید جدیدی در این کارخانه راه‌اندازی شده است و مدیران این کارخانه در تلاش هستند که با تأمین روغن خام و رفع مشکلات این حوزه مجددا کارخانه را به شرایط ثبات و تولید برسانند.
ایجاد خطوط تولید جدید در کارخانه‌ای که بحث انتقال آن به خارج از شهر مطرح است نشان از این دارد که "نرگس" شیراز چندان هوای رفتن از محدوده حریم شهری را ندارد و به جای شتاب گرفتن اقدامات مربوط به انتقال کارخانه، توسعه کارخانه فعلی و گسترش فعالیتهایشان در همین مجموعه در اولویت است.
این در حالیست که پیش از این مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست فارس بر ضرورت شتاب‌بخشی به انتقال کارخانه‌های روغن نباتی، سیمان و پشم شیشه از شهر شیراز تاکید کرده اند.
آنگونه که رئیس سازمان صنعت،معدن و تجارت استان فارس تاکید کرده، با توجه به مصمم بودن مدیران استان در حمایت از روند خروج کارخانه‌های آلاینده، تحقق این امر نیازمند عزم جدی و همه‌جانبه مدیران این کارخانه‌ها است.
ایزدی اظهار کرد: لزوم خروج این واحدهای صنعتی را بارها کارشناسان، دستگاه‌های مختلف و شهروندان شیراز مطرح کرده اند و اخیرا هم به صورت جدی در دستور کار مسئولین استان قرار گرفته است.
این گونه است که اهمیت اراده مدیران این واحدهای آلاینده در تحقق برنامه خروج آنها از شهر شیراز اهمیت دوچندانی می‌یابد، توسعه خطوط تولید کارخانه روغن نباتی چندان با این برنامه سازگار به نظر نمی‌رسد.