مجید حصیری، روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: با استفاده بیش از ظرفیت مُجاز برداشت از سُفرههای آب زیرزمینی، سطح تراز این منابع کاهش یافته و در نتیجه بافت مُتخلخل آبخوانها که آب را در خود نگاه میدارد بر روی هم فشرده میشود و قابلیت نگهداری آب را برای همیشه از دست میدهد.
وی با هشدار در باره غیرقابل جبران بودن این خسارت افزود: با توجه به سرعت نشست آبخوانهای کشور و استان، حتی اگر بارشی هم در سالهای آینده داشته باشیم، این امر به سیل و ویرانی میانجامد چرا که دیگر ظرفیت ذخیره آبی در زیر زمین وجود ندارد.
حصیری ادامه داد: نشست آبخوانها و بدنبال آن فرونشست زمین، بتدریج نابودی کشاورزی و سازهها از جمله راهآهن، جادهها، خطوط انتقال برق، نیروگاهها، سدها و منازل مسکونی را بدنبال خواهد داشت.
کارشناس ارشد آبیاری زهکشی افزود: اگر کشور را به یک خانواده با بودجه محدود که در یک منزل زندگی میکنند تشبیه کنیم؛ با اینکه همه اعضا نیازهایی دارند اما اگر خبر برسد که شالوده خانه رو به ویرانی است و بزودی کل ساختمان ویران میشود همه فقط روی هزینه تعمیر شالوده خانه متمرکز میشوند؛ این بطور دقیق اتفاقی است که برای آبخوان های کشور روی داده است بنابراین باید تمام دغدغه مسوولان تعادل بخشی به آبهای زیرزمینی باشد.
چاههای آب غیرمُجاز، بزرگترین تهدید برای آبخوانها
این کارشناس با بیان اینکه اقدامات انجام شده در این زمینه کافی نیست، افزود: چاههای آب غیرمجاز در استان بزرگترین تهدید برای حیات آبخوانهاست.
وی تصریح کرد: وزارت نیرو موظف به شناسایی و مسدود کردن چاههای غیرمجاز است اما این مساله همچنان مشاهده می شود.
حصیری ادامه داد: همه وظایف مُحول شده به وزارت جهاد کشاورزی و مدیریت آب و خاک، بطور ذاتی در راستای تعادل بخشی به آبهای زیر زمینی، افزایش راندمان آبیاری، کاهش مصرف آب و بهرهوری تولید است.
وی افزود: نکته مهم این است که با انجام طرحهای آب و خاک، راندمان آبیاری بالا میرود به این معنا که درواقع نتیجه باید کاهش برداشت از آبهای زیرزمینی باشد اما در بیشتر موارد بدنبال نبود کنتور حجمی در چاههای کشاورزی یا نبود مُشوق لازم برای کشاورزان، سطح کشت بیشتر میشود که اثر معکوسی در حفاظت از آب های زیرزمینی دارد.
کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی تصریح کرد: در این موارد برای حفظ و پایداری آبخوانها به نظر میرسد که حتی بازگشت به روشهای سنتی آبیاری ضروریست.
حصیری ادامه داد: اگر بارانی در کشور تبدیل به سیل شود، نشان میدهد اقدامات وزارت نیرو و جهاد کشاورزی برای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری کافی نبوده است.
ضرورت محدو شدن استفاده از منابع آب
کارشناس آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان افزود: با توجه به بحران بسیار شدید در آبخوانهای کشور، نظر بسیاری از متخصصان این است که در این شرایط، استفاده از منابع آب زیرزمینی استان باید بشدت محدود شود.
وی افزود: راهکار دیگر این است که با واردات محصولات کشاورزی و نکاشت آنها، در حقیقت آب مجازی به کشور وارد شود و این کار تا زمان به تعادل رسیدن آب های زیرزمینی ادامه یابد.
این کارشناس گفت: همچنین برای کاهش میزان بهرهبرداری از چاههای کشاورزی باید معیشتِ جایگزین برای کشاورزان تعیین شود.
وی، کمبود اعتبار را دلیل چالشهای این حوزه و نبود سرعت قابل انتظار برای تعادل بخشی به آبهای زیرزمینی دانست.
حصیری افزود: لازم است وزارت جهاد کشاورزی برای تعادل بخشی به آبهای زیرزمینی و تامین معیشتِ جایگزین برای کشاورزان، بودجه کافی داشته باشد.
به گفته این کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی؛ تعادل بخشی به آبهای زیر زمینی کشور باید هرچه سریعتر در اولویت برنامههای مسوولان مرتبط قرار بگیرد.
به گزارش ایرنا، بر اساس مطالعات انجامشده، میزان اُفت سطح آبخوانها در دشتهای استان اصفهان،سالانه افزون بر۳۷ سانتیمتر تا یک متر اعلام شده است.
اکنون شرایط ۲۷ دشت از ۳۵ دشت تالابی استان، از نظر اُفت سطح آبخوانهای زیرزمینی، ممنوعه و بحرانی است.
زایندهرود به طول افزون بر ۴۰۰ کیلومتر بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران در دهههای اخیر به یک رودخانه با جریان دورهای تبدیل و در پایین دست با خشکی مواجه شده است.
کمبود بارشها در سرشاخههای زایندهرود بطور محسوس احساس میشود بهگونهای که کاهش ۴۰ درصدی بارندگیها در این مناطق سبب کمبود منابع آبی سطحی و زیرسطحی شده است.