به گزارش ایرنا ، پاسخ این پرسش را باید در تصورات شهروندان مازندرانی جست و جو کرد که در قالب جملاتی چون « اومیکرون همان سرماخوردگیه . اومیکرون سبک تر از بقیه سویه هاست. میگن اومیکرون کشندگی سویه های قبلی را نداره . علائم اومیکرون مثل سرماخوردگی آبریزش بینی و گلودرده . اومیکرون با دمنوش هم قابل درمانه . اومیکرون نیاز به پزشک و بیمارستان نداره و فقط باید استراحت کنی . با یه مسکن هم میشه اومیکرون را درمان کرد و ...».
نشر این گونه مطالب به صورت داستان وار و دهها گزاره دیگر از این دست در فضای مجازی در کنار سکوت رسانه های رسمی سبب شد تا بنای مقابله با اومیکرون از همان ابتدا در استان کج گذاشته شود. نتیجه این که اومیکرون بر خلاف دلتا سبب تعطیلی دورهمی های خانوادگی نشد ، ماسک ها را به صورت شهروندان برنگرداند ، فاصله اجتماعی به فراموشی سپرده و ده ها نبایدهای بهداشتی دیگر نادیده گرفته شد.
البته تنها مردم مقصر رقم خوردن چنین وضعیتی در مقابل شیوع اومیکرون نبودند. بسیاری از پزشکان نیز برای این که در شهروندان ایجاد نگرانی نکنند تا باعث تضعیف سیستم ایمنی بدنشان شود و بتوانند فضا را آرام نگه دارند تا استان با آرامش در سایه افزایش آمار تزریق واکسن بتواند اومیکرون را بدون ایجاد موج پشت بگذارد ، در ساده انگاری مردم نقش داشتند. آنها احتمالا متوجه نبودند که پرهیز دادن شهروندان از عادی انگاری ، تاکید بر اجرای پروتکل های بهداشتی و ترغیبشان به رعایت قرنطینه سفت و سخت باید بخشی از روند درمان تعریف و تاکید شود.
بسیاری از خانواده های مازندرانی در چنین فضایی بود که طی چند هفته گذشته تمامی علائم اومیکرون را حمل بر سرماخوردگی ساده کردند. ماسک نزدند. به قرنطینه نرفتند. دورهمی ها را ادامه دادند تا این که موج ششم شروع شد ؛ موجی که حالا هر روز در حال اوج گیری است. این را روند افزایشی تعداد بستری های روزانه که در عرض سه روز پس از سه رقمی شدن به آستانه ۲۰۰ نفر رسیده ، دو برابر شدن آمار بیماران بدحال ، افزایش چند صد درصدی مراجعه سرپایی روزانه در برخی شهرستان ها ، بازگشت رنگ قرمز و گسترش سریع رنگ نارنجی کرونایی و مهم تر از همه آمار مرگ و میر کرونایی که به سمت دو رقمی شدن در حرکت است ، نشان می دهد.
اومیکرون که آمد و مسوولان بهداشتی شیوع آرام این سویه در استان را اعلام کردند ، تقریبا در استان خبری از فرستادن بیماران مشکوک دارای علائم خفیف برای دریافت تست کرونا نبود. به مردم اعلام شده بود که «نیازی به تست کرونا نیست ، شما هر علامت سرماخوردگی را اومیکرون تصور کنید » ؛ دو جمله ای که به اعتقاد کارشناسان بیشترین تاثیر را بر بروز و شیوع رفتارهای عادی انگارانه در مازندران داشت چرا که دیگر اطرافیان بیمار مشکوک هم از نرفتن بیمارشان به قرنطینه و رعایت نکردن پروتکل های بهداشتی نگران نبودند و خودشان هم رعایت نمی کردند چرا که معتقد بودند « اومیکرون نیست ، یه سرماخوردگی ساده است . سرماخوردگی در زمستان طبیعیه . نگران نباشید با استراحت و دمنوش خوب میشید ».
عمق بی توجهی به خطر شیوع سویه اومیکرون در مازندران طی چند هفته گذشته زمانی بهتر قابل فهم است که با چند هفته نخست شیوع سویه دلتا مقایسه شود. هنگامی که سویه دلتا تابستان شروع شده بود ، در عرض کمتر از یک هفته رعایت پروتکل های بهداشتی به بالای ۷۰ درصد رسیده بود. مراکز تست گیری کرونایی مملو از شهروندانی بود که نتیجه تست بیش از ۶۰ درصدشان منفی اعلام می شد. اضطراب و نگرانی به حدی بالا بود که بسیاری از شهروندان ساعت ها برای گرفتن اسکن ریه در مراکز تصویربرداری منتظر و در صف می ماندند تا به اصطلاح خودشان با مطمئن ترین روش » نتیجه منفی مبتلا نشدن به کرونا را دریافت کنند.
محدودیت های سفت و سخت کرونایی از همان روزهای نخست به اجرا درآمده بود. رسانه ها مملو از خبرها و گزارش ها و هشدارها در باره خطرات شیوع دلتا بود. تعطیلی مشاغل اجتماع محور و ترددهای خودرویی خود به خود این هشدار را به شهروندان می رساند که باید رعایت کنند تا جان سالم به در ببرند. وقتی اومیکرون آمد همه به تزریق واکسن کرونا دلخوش کردند بی توجه به این که بخش مهمی از جامعه یعنی افراد زیر ۱۲ سال واکسن نزده اند ، خیلی از مردم واکسنشان به دز دوم نرسید. دز سومی ها هم تنها در خوشبینانه ترین حالت یه یک سوم افراد واجد شرایط رسید.
همه این گزاره ها را که کنار هم قرار بدهیم ، بخشی از پاسخ پرسش طلیعه گزارش تا حدودی مشخص می شود ؛ « خودکرده را چاره نیست». این دقیقا ضرب المثلی است که این روزها در خانواده های مازندرانی زیاد شنیده می شود ، بویژه خانواده هایی که به صورت جمعی به اومیکرون مبتلا شده اند ؛ خیلی ها در عروسی و بعضی ها در عزا و آن تعداد هم در دورهمی های خانوادگی پایان هفته مبتلا شده اند ، کم نیستند.
بی‌تفاوتی در آیینه آمار
ماحصل این سهل انگاری‌ها و تقلیل حساسیت‌های اجتماعی در ارتباط با اومیکرون ، بی‌تفاوتی ۶۰ درصد جامعه هدف مازندران به تزریق دز سوم واکسن بوده است.کاهش میزان رعایت دستورالعمل های بهداشتی به ۳۰ درصد نتیجه دیگر چینن نگاهی به اومیکرون بوده است.
اومیکرون با چنان شتابی در حال اشغال تخت های بیمارستانی مازندران است که بستری کرونایی کمتر از ۲۵۰ نفر در ماه دی را به حدود ۶۰۰ نفر در روز یازدهم بهمن رسانده است. روزهای بدونی فوتی کرونایی را با مرگ روزانه پنج تا ۶ نفر طی دو روز گذشته سیاه کرده است. رنگ سراسر آبی استان را ششم بهمن اول با گرفتن قلم زرد روی یک شهرستان نشانه رفت ، دو روز بعد زردی را به پنج شهرستان رساند و یک روز بعدترش رنگ نارنجی را بر پنج شهرستان کشید و زرد را هم به ۱۳ شهرستان گسترش داد و روز دهم بهمن نیز قلم قرمزش را به کار انداخت و نخستین شهرستان را رنگ قرمز زد و تنها یک شهرستان آبی برای استان باقی گذاشت.
سامانه ماسک طی یک هفته چهار بار وضعیت رنگ بندی مازندران را تغییر داد. نتیجه این که هم اکنون شهرستان رامسر در وضعیت قرمز قرار دارد. ساری، آمل، بابل، بهشهر ،نکا و سوداکوه نارنجی هستند ، سیمرغ ، سوادکوه شمالی، بابلسر، نوشهر، چالوس، تنکابن، گلوگاه، قائمشهر، جویبار، فریدونکنار، محمودآباد، نور، عباس آباد و کلاردشت در رنگ بندی زرد باقی مانده اند و شهرستان کوچک میاندرود در مرکز استان تنها جایی است که رنگ آبی را حفظ کرده است.
آن گونه که تا کنون شهروندان مازندرانی با اومیکرون رفتار کرده اند ، گذشته است و نمی توان به عقب بازگشت ، ولی کارشناسان می گویند از این پس را می توان مدیریت کرد و باید به صورت همگانی و هماهنگ در این زمینه عمل کرد تا بتوان ابتدا سرعت این سویه را کم و سپس مهارش کرد.
کارشناسان بهداشت و درمان بر این اعتقادند که باتوجه به سرایت‌پذیری بسیار بالای ویروس اومیکرون، در صورت ادامه روند بی‌توجهی بهداشتی و سایر هشدارها، این ویروس ۱۰۰ درصد می‌تواند به ویروس غالب در مازندران در هفته‌های آینده مبدل شود و برای برون رفت از این چالش باید در ارتباط با قطع زنجیره انتقال اقدام مثبتی در استان صورت گیرد.
لزوم ردیابی‌های خانگی و شغلی
در ورای موضوعات مطرح شده بسیاری از صاحبنظران می‌گویند با افول شیوع و کاهش آمار ابتلا و مرگ و میر کرونایی، در ماه‌های گذشته برخی طرح‌های قطع زنجیره انتقال در مازندران دیگر کارایی خود را از دست داد بود چرا که عملا تعداد افراد مبتلا به کرونا آنقدر در استان کاهش یافت که اجرای طرح ردیابی‌های خانگی و شغلی کرونایی‌ها، توجیه علمی نداشت ، اما این روزها با شیوع افسار گسیخته اومیکرون باید با همکاری پزشک خانواده و همچنین نیروهای بسیجی پزشکی، انجام آزمایش نمونه گیری کرونا در قالب طرح شهید سلیمانی باردیگر در استان مازندران فراگیر شود.
یک پزشک خانواده در شهرستان جویبار در گفت و گو با ایرنا افزود: از ماه‌های قبل در ارتباط با شیوع سویه جدید اومیکرون در مازندران اطلاع رسانی‌های فراگیری انجام شد ، اما با توجه به تزریق بموقع دزهای اول و دوم واکسن کرونا و ثبات مقطعی در روند شیوع این ویروس، نگرانی مردم در ارتباط با اومیکرون بسیار کم شد.
دکتر حسن منظوری ادامه داد: از سوی دیگر در مراحل اولیه شیوع اومیکرون به معنای واقعی اطلاعاتی در ارتباط با این سویه خطرناک نبود و حتی بسیاری از صاحبنظران هم نمی توانستند به درستی در ارتباط با این موضوع اطلاع رسانی کنند و تاخیر در مطالعات علمی باعث شد که برخی افراد عوام‌فریب در فضای مجازی با ترویج واکسن گریزی و عادی انگاری، حساسیت اجتماعی شیوع کرونا را به سرماخوردگی ساده تقلیل دهند.
وی گفت: اکنون که آمار بستری ها و فوتی های کرونایی در مازندران افزایش یافته است به نظر می‌رسد که تازه بسیاری از مردم حساسیت و خطر اومیکرون را درک کردند و به پیش بینی می کنم در روزهای آینده همکاری اقشار مردم با کادر درمان برای تزریق بموقع واکسن و همچنین رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی افزایش یابد.
این پزشک خانواده تصریح کرد: یکی از رویه‌های اصولی برای مهار کرونا، قطع زنجیره انتقال و بیماریابی است و پزشک خانواده در مازندران در روزهای گذشته با برقراری تماس‌های تلفنی از افراد تحت پوشش می‌خواهد که هرگونه علایم بیماری سرما خوردگی مانند کوفتگی بدن، سر درد، آبریزش بینی و گلو درد را اومیکرون تلقی کنند و به مدت ۱۰ روز خود را قرنطینه کنند.
منظوری اضافه کرد: همچنین باید به صورت فراگیر در قالب طرح هوشمند و همچنین طرح شهید سلیمانی بیماریابی اومیکرونی‌ها در مازندران فعال شود چراکه با اجرای این طرح می‌توان در کمترین زمان ممکن برای قطع زنجیره انتقال در استان اقدام کرد.
وی تصریح کرد: به طور حتم اگر برای مهار اومیکرون با اجرای طرح بیماریابی، تزریق واکسن و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی اقدام خاصی صورت نگیرد، در ماه‌های آینده افزایش و سه رقمی شدن جان باختگان کرونایی در بازه زمانی ۲۴ ساعته در مازندران محتمل است.
حساسیتی که باید برانگیخته شود
اما معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران می‌گوید که با توجه به شیوع افسار گسیخته اومیکرون، باید اقشار مردم از بی خیالی در ارتباط با اومیکرون دست بردارند و حساسیت آنها در ارتباط با لزوم رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک و تزریق دز سوم واکسن کرونا برانگیخته شود.
دکتر قاسم اویس در گفت و گو با ایرنا گفت: همواره در ماه‌های گذشته تاکید کردیم که تزریق دو دز واکسن کرونا در مازندران پایان کار نخواهد بود و باید به طور حتم مردم رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی را و تزریق دز سوم واکسن را در دستور کار قرار دهند ، اما متاسفانه رویکردهای عوام گرایانه برخی از مردم در ارتباط با اومیکرون که شدت سرایت این ویروس را مانند سرماخوردگی تلقی می کردند و نسبت به رعایت دستورالعمل های کرونایی بی توجه شدند، باعث شد که این روزها بار دیگر شیوع افسار گسیخته کرونا را در استان شاهد باشیم.
وی افزود : طرح غربالگری و شناسایی افراد کرونایی به صورت محله محور در استان در دستور کار است و طبق محدودیت‌های جدید کرونایی دستگاه های اجرایی به افرادی که دارای علایم اومیکرون هستند خدمات اریه ندهند.
اویس تصریح کرد: با وجود آنکه اجرای طرح‌های غربالگری برای مهار اومیکرون در استان در دستور کار است، اما مهم ترین راهبرد برای مهار این ویروس خطرناک، هوشیاری خود مردم است و شهروندانی که دارای علایم اومیکرون یا سرما خوردگی هستند، حتما تست پی سی آر دهند و خود را قرنطینه کنند.
وی با بیان این که در زمان حاضر وضعیت تزریق دز سوم واکسن کرونا در مازندران به هیچ عنوان رضایت بخش نیست، ادامه داد: از مجموع ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفری که در استان مشمول تزریق این دز تکمیلی هستند تاکنون ۶۰ درصد آنان نسبت به واکسیناسیون خود اقدام نکردند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران گفت : تسریع در پوشش واکسیناسیون در جمعیت‌های معرض خطر، تمرکز ویژه در میان گروه‌های واکسینه نشده و کسانی که واکسیناسیون آنان ناقص است، قطع زنجیره انتقال، افزایش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک از راهکارهای اساسی برای عبور از اومیکرون در مازندران است.
وی افزود: در زمان حاضر میزان مراجعات سرپایی کرونا اقشار مردم استان به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی طبق تحلیل داده‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی مازندران و بابل به نسبت اوایل دی ماه امسال به ۱۰ برابر از حدود ۳۰۰ نفر در روز به حدود سه هزار نفر افزایش یافته است.
واکسن‌گریزی پیامد عوام فریبی
از سوی دیگر جانشین رییس ستاد استانی مدیریت مقابله با کرونای مازندران هم در گفت و گو با ایرنا معتقد است که تقلیل حساسیت ویروس خطرناک اومیکرون به سرماخوردگی باعث کاهش رغبت مردم مازندران به تزریق دز سوم واکسن کرونا شود که باید با فرهنگ سازی جلوی این عادی انگاری‌ها را بگیریم.
علی شیرازی با بیان اینکه که حدود پنج میلیون و ۲۷۷ هزار دز واکسن کرونا در استان در ماه‌های گذشته تزریق شد، گفت : از این میزان ۸۷۱ هزار و ۷۵ دز مربوط به دز سوم و بقیه مربوط به دزهای اول و دوم بوده است.
وی ادامه داد: عقب ماندگی در تزریق دز سوم واکسن کرونا به خاطر عادی انگاری ها است و در صورت تدوام واکسن‌گریزی، احتمال شیوع فرگیر موج ششم کرونا ویروس در استان حتمی است.
سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری مازندران با هشدار در ارتباط با تداوم شیوع افسار گسیخته کرونا در استان در هفته‌های آینده به دلیل بی‌اعتنایی جامعه هدف ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفری به تزریق دز سوم واکسن کرونا، گفت : به طور حتم با ایجاد نشدن ایمنی جمعی با واکسیناسیون علیه کرونا، روزهای خطرناک کرونایی با افزایش بستری‌ها و مرگ و میر را در پیش داریم.
وی تصریح کرد: کارشناسان حوزه بهداشت و درمان معتقدند تاخیر در تزریق دز سوم و فاصله افتادن بین دزهای تکمیلی کرونا باعث می‌شود که ایمنی بدن انسان علیه این ویروس خطرناک روز به روز کاهش یابد، از این روز با قطع زنجیره واکسیناسیون با تدوام واکسن‌گریزی، باید بار دیگر تخت‌های بیمارستانی قابل توجه برای درمان بیماران کرونایی در استان تجهیز شوند.
شیرازی گفت : از افراد واجد شرایط در استان عاجزانه می‌خواهیم که نسبت به تزریق دز سوم واکسن کرونا اقدام کنند چراکه تنها راه موثر برای در امان ماندن از اومیکرون تزریق این دز تکمیلی واکسن است و اصحاب رسانه هم راجع به اهمیت ایجاد ایمنی جمعی علیه کرونا، اطلاع رسانی های لازم را داشته باشند.
وی اضافه کرد: در زمان حاضر حدود ۵۰۰ نفر از مردم مازندران به اومیکرون مبتلا هستند در حالی که این این آمار در یک هفته گذشته حدود ۱۰۰ نفر بود و از افرادی که دارای علایم اومیکرون یا سرما خوردگی هستند، می خواهیم که به مدت ۱۰ روز خود را قرنطینه کنند تا زنجیره انتقال این ویروس قطع شود.
اومیکرون فریبنده‌تر از سویه‌های قبلی کرونا
همچنین صاحبنظران معتقدند که اومیکرون به نسبت سویه‌های قبلی دو رویکرد متمایز دارد چرا که هم به صورت تدریجی در بدن انسان تاثیر می‌گذرد و در مرحله طولانی‌تر بر بدن انسان غالب می‌شود و هم احتمال شیوع این ویروس در بین کودکان بیشتر از سویه‌های قبلی است.
یک پزشک متخصص عفونی در گفت و گو با ایرنا گفت: به نظر می‌رسد سویه اومیکرون با علایم خفیفی که دارد موجب فریب دادن سیستم ایمنی بدن انسان می‌شود و آن را به اشتباه می‌اندازد و این موضوع موجب می‌شود که ویروس ساده‌تر منتقل شده اما موجب بروز علائم خفیف‌تری شود.
حمید زابلی افزود : در کنار موضوعات مطرح شده حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از افراد مبتلا به اومیکرون در مازندران اکنون کودکان زیر ۱۲ سال هستند که باید خانواده ها لزوم استفاده از ماسک و رعایت فاصله گذاری اجتماعی را بیشتر مورد توجه قرار دهند.
وی با اشاره به آغاز تزریق دز اول واکسن گروه سنی ۹ تا ۱۲ سال در استان مازندران گفت: تاکنون ۸۰۵ نفر از مجموع ۱۰۵ هزار کودک مشمول تزریق این واکسن نسبت به واکسیناسیون خود اقدام کردند که باید این رویه اصولی به طور حتم ادامه یاد.
زابلی با بیان اینکه، حدود ۲۰ درصد از تست های نمونه گیری کرونا با خطا همراه است، افزود : افرادی که دارای کرونا، اومیکرون و سرما خوردگی هستند، به مدت ۱۰ روز خود را قرتطینه کنند تا زنجیره انتقال ویروس قطع شود.
این متخصص عفونی گفت: با بیان اینکه تست کرونای مبتلایان به اومیکرون هیچ تفاوتی با سویه های دیگر کرونا ندارد و با همان تست کرونا قابل تشخیص است بنابراین اینکه گفته می‌شود اومیکرون نیاز به تست خاصی دارد، اشتباه است.
پشیمانیم
از سوی دیگر در ورای موضوعات تخصصی که صاحب نظران مطرح می‌کنند مصاحبه خبرنگار ایرنا با یکی از بیمارانی که در روزهای گذشته به سویه اومیکرون مبتلا شده نشان می‌دهد که این افراد این روزها به دلیل مشکلات جسمانی که به دلیل ابتلا به این ویروس در بدنشان احساس می کنند و نمی توانند به راحتی در تخت بیمارستان ها نفس بکشند، ازعادی انگاری ها و تقلیل دادن حساسیت بیماری اومیکرون به سرماخوردگی خود در هفته های گذشته پشیمان هستند.
نرگس یوسفی یک شهروند بابلسری که این روزها خود و تمام اعضای خانواده اش درگیر اومیکرون هستند در گفت و گو با ایرنا افزود: متاسفانه در ماه های گذشته در دورهمی های خانوادگی بدون اعتنا به رعایت نکات بهداشتی و استفاده از ماسک شرکت می‌کردیم و با وجود اینکه دو دز واکسن زدم با خودم می گفتم که دیگر همه چیز تمام شده و دیگر کرونا نمی گیرم.
وی خاطر نشان کرد: در روزهای گذشته به دلیل بی‌توجهی به دستورالعمل های بهداشتی استفاده از ماسک را به طور کامل کنار گذاشتم و در روزهایی ابتدایی بیماری که علایمی مانند سردرد، آبریزش بینی و گلو درد داشتم فکر کردم که سرما خوردم و یا در فضای مجازی خوانده بودم که حتی اومیکرون هم باشد چندان نگران کننده نیست، اما اکنون که با مشکات جسمانی مانند تنگی نفس مواجه هستم، می‌بینم تمام این سهل انگاری ها و مطالب عوام فریبانه فضای مجازی اشتباه بود.
وی اضافه کرد: با سهل انگاری‌های که انجام دادم و با بی‌اهمیت دانستن شیوع اومکیرون، متاسفانه اکنون خودم و سه دختر ۱۲، ۶ و سه ساله ام به اومیکرون مبتلا شدند و واقعا شرایط بسیار بدی را سپری می‌کنیم.
این شهروند بابلسری ادامه داد: واقعا از سهل انگاری هایی که انجام دادیم پشیمان هستم و از مردم عاجزانه می خواهم که نسبت به تزریق دز سوم واکسن کرونا و همچنین رعایت دستورالعمل های بهداشتی حساسیت به خرج دهند.