رسانه‌های کشور ۱۶ بهمن ۱۴۰۰ خورشیدی به موضوع جشنواره فیلم فجر پرداخته‌اند. به‌گونه‌ای که اصولگرایان، اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان هر کدام گزارش، یادداشت و مصاحبه‌هایی در این خصوص منتشر کرده‌اند که در ادامه بخشی از این آنها رصد می‌شود.
رسانه‌های اصول‌گرا
رئیس‌سازمان سینمایی در جشنواره فیلم فجر چه گفت؟
روزنامه کیهان در گزارشی به گفت‌وگوی رئیس‌سازمان سینمایی با خبرنگاران پرداخته است. به گزارش این روزنامه، محمد خزاعی رئیس‌سازمان سینمایی با حضور در خانه چهلمین جشنواره فیلم فجر در گفت‌وگو با خبرنگاران در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه حمایت از سینمای انقلابی در دستور کار سازمان سینمایی قرار گرفته و این مسئله تا چه‌اندازه در انتخاب فیلم‌ها در جشنواره موثر بوده است؛ بیان کرد: باید بگویم ۲ یا ۳ فیلم سینمایی با موضوع انقلابی داشتیم که در جشنواره حضور پیدا نکردند، جشنواره یک هیئت انتخاب دارد که آزادانه گفت‌وگو و بحث کردند و در نهایت به نتیجه رسیدند، آنها فیلم‌ها را دیده و بر اساس سیاستگذاری که برای جشنواره صورت گرفته فیلم‌ها را انتخاب کرده‌اند. البته یک فیلم در جشنواره حضور پیدا نکرد که آن هم پروانه نمایش نگرفته است. تمام آثاری که در رابطه با موضوع انقلاب بوده مورد بررسی قرار گرفتند؛ برخی از این آثار حتی محصول فارابی هم بوده اما بنا به دلایلی برای حضور در جشنواره انتخاب نشده است که شاید یکی از دلایل آن این بود که فیلم‌ها آماده نبوده‌اند، صاحبان این فیلم‌ها تلاش کردند تا آثارشان در جشنواره حضور داشته باشد حتی درخواست بخش خارج از مسابقه نیز کردند که با توجه به حجم برنامه‌ها چنین بخش‌هایی در جشنواره طراحی نشده بود. یادآور می‌شوم که برنامه‌های متنوعی در جشنواره طراحی شده و مخاطبان خاص خود را دارند حتی برخی از این برنامه‌ها با تعداد قابل توجهی در فضای مجازی دنبال می‌شود.
خزاعی گفت: جنس گفتمانی نیاز سینمای ایران است، نباید در جشنواره صرفاً نمایش فیلم و جلسات نقد و بررسی باشد، در آن دوره که من خودم دبیر جشنواره بودم سمینارها و گفتمان‌هایی برگزار کردیم که از آن جمله می‌توان به هالیودیسم و بیداری اسلامی اشاره کرد. معتقدم در کنار جشنواره این گفتمان‌ها باید شکل گیرد حتی معتقدم باید کلاس‌های آموزشی نیز در طول جشنواره برگزار شود تا یک فضای فرهنگی هنری در کنار فیلم دیدن در جشنواره داشته باشیم.
مردم به کدام فیلم‌های جشنواره فجر بیشتر رأی داده‌اند؟
روزنامه وطن امروز در گزارشی به آرای مردمی در جشنواره فیلم فجر پرداخت و نوشت: اسامی ۵ فیلمی که بیشترین رأی در سینماهای مردمی جشنواره فیلم فجر در استان تهران را تا ۱۵ بهمن گرفته‌اند، اعلام شد. بر اساس آخرین آمار آرای مردمی در استان تهران، اسامی ۵ فیلم پیشتاز آرای مردمی از روز آغاز جشنواره تا ساعت ۱۲ ظهر روز ۱۵ بهمن از مجموع ۲۰۶۴۱۵ بلیت فروش رفته در تهران به ترتیب زیر است: «ملاقات خصوصی» به کارگردانی «امید شمس» و تهیه‌کنندگی «امیر بنان»، «موقعیت مهدی» به کارگردانی «سیدهادی حجازی‌فر» و تهیه‌کنندگی «حبیب‌الله والی‌نژاد»، «علف‌زار» به کارگردانی «کاظم دانشی» و تهیه‌کنندگی «بهرام رادان»، «شادروان» به کارگردانی «حسین نمازی» و تهیه‌کنندگی «عباس نادران» و «مردبازنده» به کارگردانی «محمدحسین مهدویان» و تهیه‌کنندگی «امیر بنان و کامران حجازی».
آرای مردمی اعلام شده، صرفا براساس تعداد رای ثبت شده بوده و نتایج نهایی براساس کیفیت میانگین رای اعلام می‌شود. احسان شاکری‌پور، مدیر سمفا اخیرا درباره فرآیند آرای مردمی در جشنواره فیلم فجر گفته بود: در این دوره از جشنواره فیلم فجر دریافت بلیت‌ها با شماره تلفن همراه صورت می‌گیرد که هر شماره تلفن همراه تنها امکان خریداری ۲ بلیت از هر فیلم را دارد. این محدودیت به این علت ایجاد شده که امکان تقلب به حداقل ممکن برسد. برای اخذ کد رای، حتما تماشاگران باید در هنگام مراجعه به سینما، بلیت را از کیوسک چاپ بلیت یا گیشه به صورت چاپ شده دریافت کنند تا سامانه سمفا مطلع شود که مخاطب در سالن سینما حاضر شده است. ۹۰ دقیقه بعد از شروع اکران فیلم، کد رای به شماره تلفن همراه خریدار بلیت پیامک می‌شود. این پیامک که با سرشماره خدماتی است، به همه مخاطبان ارسال می‌شود، حتی کسانی که پیامک «تبلیغاتی» خود را مسدود کرده باشند.
پخش اختتامیه چهلمین جشنواره فیلم فجر از شبکه نمایش
به گزارش روزنامه وطن امروز، پخش اختتامیه جشنواره فیلم فجر و مرور فیلم‌های سینمای انقلاب اسلامی از جمله برنامه‌های شبکه نمایش در هفته پیش رو است. هفته آینده نیز این شبکه به مرور فیلم‌های سینمای انقلاب اسلامی خواهد پرداخت و تا روز ۲۲ بهمن و اختتامیه جشنواره فیلم فجر، کماکان به پوشش برنامه‌های این جشنواره هنری کشورمان ادامه خواهد داد.
فیلم سینمایی دسته دختران یکی از بهترین فیلم‌های جشنواره چهلم است
روزنامه وطن امروز در یادداشتی فیلم دسته دختران را بررسی کرد که در این یادداشت می‌خوانیم: جشنواره فجر به عنوان ویترین سینمای ایران همواره در پرداخت به سوژه‌های زنانه کم‌کار بوده است. هر چند که در سال‌های گذشته بویژه در جشنواره سی‌ونهم سهم زنان و فیلم‌های مرتبط با آنان زیاد بود اما به طور کلی فیلمسازان کمی سراغ سوژه‌های زنانه رفته‌اند. بیشتر آثار مرتبط با موضوعات زنان نیز توسط فیلمسازان زن ساخته شده است که این خود جای تامل دارد. اما با وجود این کم بودن آثار، جشنواره فجر امسال شاهد حضور ۲ فیلم با موضوع زنان در خانه جشنواره است. «هناس» و «دسته دختران» که هر ۲ محصول سازمان سینمایی سوره حوزه هنری هستند. «دسته دختران» که ساخته تنها کارگردان زن حاضر در جشنواره فجر امسال است، قصه‌ای درباره زنان مدافع خرمشهر است. این فیلم را منیر قیدی کارگردانی کرده و از مدت‌ها قبل از آغاز جشنواره با توجه به حضور چهره‌های شاخص بازیگری در آن، به اثری کنجکاوبرانگیز برای اهالی رسانه و مخاطبان سینما بدل شده بود و در نتیجه با اکرانش در خانه جشنواره به عنوان یکی از آثار پر سر و صدای جشنواره چهلم مطرح شده است؛ اثری که سازندگانش تمام تلاش خود را کرده‌اند متفاوت‌ترین روایت را از حضور زنان در دوران دفاع‌مقدس ارائه دهند. شاید بتوان به جرات گفت «دسته دختران» جدی‌ترین اثر سینمایی‌ای است که به مبارزه مسلحانه زنان در دوران دفاع‌مقدس می‌پردازد.
تنوع ژانر در جشنواره امسال هوشمندانه است
به گزارش روزنامه جوان، رئیس سازمان سینمایی توجه هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر و سیاستگذاری آنها نسبت به تنوع ژانر را اقدامی هوشمندانه دانست.
محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی با تأکید بر اینکه سینمای ایران فقط ژانر اجتماعی نیست، می‌گوید: متأسفانه برخی ژانرها در سینمای ایران مغفول مانده است. یکی از دلایل رضایت من از جشنواره فیلم فجر امسال تنوع در ژانر آثار است و سیاستگذاری هیئت انتخاب برای گزینش فیلم در ژانرهای متنوع هوشمندانه بوده است. وقتی فیلم زیاد نداریم، دچار مشکل می‌شویم. به طور مثال اگر ۱۰فیلم خوب در ژانر وحشت ساخته شود، می‌توان از بین آنها بهترین فیلم را برای اکران انتخاب کرد. همچنین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد مردم فیلم تخیلی و کمدی دوست دارند، اما در هیچ از این دو ژانر، در سینمای ایران، فیلم خوب ساخته نمی‌شود.
رسانه‌های اعتدال‌گرا
به سیمرغ گرفتن فکر نمی‌کنم و باید بازی همه عزیزان را نگاه کرد
روزنامه حمایت در گزارشی به گفت و گوی پژمان جمشیدی بازیگر فیلم بی مادر، پرداخته است. به گزارش این روزنامه وی در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر پیش‌بینی دریافت جایزه، در جشنواره فیلم فجر گفت: هنوز برای دوختن کت و شلوار سیمرغ زود است. هر کسی برنده سیمرغ شود قسم می‌خورم خوشحال شوم.
پژمان جمشیدی در پاسخ به این سوال که کت و شلوار سیمرغ دوخته‌اید، گفت: هنوز برای این کار خیلی زود است. من به سیمرغ گرفتن فکر نمی‌کنم و باید بازی همه عزیزان را نگاه کرد و بعد نظر داد. نقدهایی که می‌خوانم مرا دلگرم می‌کند اما به سیمرغ فکر نمی‌کنم، هر کسی برنده سیمرغ شود قسم می‌خورم خوشحال شوم. وی در پاسخ به این که آیا در فیلم بی‌مادر بازی کرده تا توانایی خود را در بازی در نقش‌های مختلف به رخ بکشد، گفت: نگاه من به سینما به اندازه شما حرفه‌ای نیست و اگر احساس کنم فیلمنامه‌ای به نگاه خودم خوب است و نقشم را دوست دارم، قطعا در فیلم حضور خواهم داشت و برمبنای احساسم پیش می‌روم.
پاسخ دبیر جشنواره فجر به علت نبود خانم‌ها در هیات داوری
به گزارش خبرآنلاین، مسعود نقاش‌زاده، دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر درباره علت نبود خانم‌ها در هیات داوری این دوره از جشنواره توضیح داد: «در هیات انتخاب آثار این دوره خانم‌هایی داشتیم. در مورد انتخاب هیات داوران نیز باید بگویم گاهی‌اوقات ترکیب و کسانی که ما با آنها گفتگو می‌کنیم، ممکن است همه آن چیزی که میل داریم رخ ندهد. وگرنه خانم‌ها یکی از ارکان جدی جامعه هنری ما هستند.
او ادامه داد: «اینکه ما این‌طور نگاه کنیم که اگر یک خانم در هیات داوری حضور داشته باشد، حتما سهم خانم‌ها را رعایت کردیم، یا اینکه فکر کنیم اگر یک طراح صحنه عضو هیات داوران باشد، سهم آنها را رعایت کردیم، درست نیست.»
رسانه‌های اصلاح‌طلب
مرور فیلم لایه‌های دروغ
روزنامه اعتماد در گزارشی به بررسی فیلم لایه‌های دروغ که محصول مشترک ایران و فنلاند، به کارگردانی رامین سهراب پرداخت و نوشت: دروغ آنگاه که لایه به لایه شود، آنگاه که مرز تخیل را در نوردد، خنده‌دار می‌شود و بس! واکنشی که در سالن سینمای رسانه در خشن‌ترین و دراماتیک‌ترین صحنه‌های لایه‌های دروغ دیدیم: خنده و سوت و کف و تمسخر! اما چه دروغی؟ دروغ اول: اینکه نامی ناآشنا اولین فیلمش را بسازد و هم‌زمان هم نویسنده هم کارگردان هم تهیه‌کننده هم بازیگر و... فیلم باشد! و در گوشه‌ای از تیتراژ متوجه شویم که «کمپانی» هم دارد: کمپانی رامین سهراب. مگر داریم!؟ دروغ دوم: اینکه با ادعای پرطمطراق ساختن اولین فیلم اکشن ایرانی، سالادی تحویل تماشاگر دهیم که نمونه‌های برترش را حتی در سینمای عوام‌پسند بزن بزنِ هند دیده‌ایم و سکانس‌هایی از آنها گاهی برای خنده در فضای مجازی دست به دست می‌گردد: آدم‌هایی که با ضربه قهرمان، پرواز می‌کنند تا دیوارکوب شوند و سپس پشت واروو بزنند تا بار دیگر سُر و مُر و گنده جلوی قهرمان شاخ شوند! ووو.
برای نمایش هنرمندی و ورزیدگی در ورزش‌های رزمی، برای به رخ کشیدن عضلات رمبویی، راه‌های دیگری نیز غیر از ساختن یک فیلم سینمایی و راه دادنش به بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر - به هر ضرب و زوری- وجود دارد. فیلم‌های بخش مسابقه استانداردهایی دارند که با دروغ به دست نمی‌آیند. ولو دروغ‌های لایه به لایه و قشنگ! لایه‌های دروغ در کجای سینمای امروز ایران ایستاده است!؟
لایه‌های دروغ؛ عجیب‌ترین فیلم به نمایش درآمده در بخش مسابقه چهلمین جشنواره فیلم فجر
روزنامه اعتماد در یادداشتی دیگر به نقد و بررسی فیلم لایه‌های دروغ پرداخته است. در بخشی از این مطلب آمده‌است: لایه‌های دروغ (رامین سهراب، ۱۴۰۰)، احتمالا عجیب‌ترین فیلم به نمایش درآمده در بخش مسابقه چهلمین جشنواره فیلم فجر است؛ یک فیلم اکشن، محصول مشترک ایران و فنلاند با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی. همین دلایل برای اینکه این فیلم را عجیب‌ترین فیلم جشنواره بنامیم کافی است.
«لایه‌های دروغ» به شکل عجیبی ما را در مقابل مجموعه‌ای از پرسش‌ها قرار می‌دهد. پرسش‌هایی که ما را حتی به جایی هدایت می‌کند که بپرسیم حضور این فیلم در جشنواره به چه قصدی بوده؟ اگر این فیلم برای تماشاگر عام ساخته شده نمایشش در جشنواره به سود سازندگان بوده؟ یا به زیان‌شان؟
مهم‌ترین نکته در مورد این فیلم این است که ترکیبی نامتجانس از سنت‌های مختلفی است که در حالت عادی نباید کنار هم بنشینند، اما می‌نشینند. نتیجه این رخدادها البته فرصتی است برای طرح پرسش‌های اساسی درباره سازوکار تولید و نمایش فیلم در ایران، کارکرد جشنواره و نقش نهادهای دولتی نظیر بنیاد سینمایی فارابی و درنهایت پرسش اولیه ژانر، ممکن بودن احیایش یا لزوم احیایش. فارغ از کیفیت، آنچه «لایه‌های دروغ» را به عجیب‌ترین فیلم جشنواره تبدیل می‌کند، کنار هم نشستن همه چیزهایی است که انگار قرار نبوده کنار هم بنشینند. نخستین ساخته بلند رامین سهراب به همین اندازه غریب است و به همین اندازه ما را در برابر ده‌ها پرسش، بی‌جواب رها می‌کند.
مرور و بررسی فیلم ملاقات خصوصی
روزنامه اعتماد در مطلبی به نقد و بررسی فیلم ملاقات خصوصی پرداخته است. در بخشی از این مطلب می‌خوانیم: فیلمساز در مقام فیلمنامه‌نویس نیز نسبت به ایده آنقدر ذوق‌زده است که به باورپذیری داستان خود هیچ اهمیتی نمی‌دهد. ما تا دقیقه نود نمی‌فهمیم چرا فرهاد زندانی است و با اینکه مدت زندانی بودنش به پایان رسیده، هنوز در زندان است؟ جالب‌تر اینکه شخصیت پروانه که در آن زمان با او ازدواج کرده است هم نمی‌داند. فیلمنامه‌نویس به نفع خلق موقعیت‌هایی که داستان را پیش ببرد، نه تنها عناصر رئالیستی، بلکه منطق را هم به کل کنار گذاشته است. جرم نابخشودنی «ملاقات خصوصی» همین حذف نیروهای همدست شر است تا آن بتواند این فیلم خنثی را روی پرده نشان دهد. فیلم با حذف سلسله عناصر رئالیستی که با سیاست پیوند خورده است، آن را قربانی گره‌های داستانی کرده است تا یک داستان عاشقانه را به نمایش درآورد. اما از این مورد غافل بوده است که این رویه عاشقانه وقتی معنا پیدا می‌کند که بتواند از پس لایه زیرین و بستری که انتخاب شده است بربیاید وگرنه با فیلمی نامتعادل و همدست وضع موجود مانند «ملاقات خصوصی» روبه‌رو خواهیم بود.
نگاهی به چند فیلم جشنواره چهلم
روزنامه اعتماد در یادداشت دیگری به نقد و بررسی چند فیلم دیگر پرداخت. این روزنامه در نقد دو فیلم بیرو و شادروان آورده است: زندگی پرفراز و نشیب علیرضا بیرانوند پتانسیل بسیار قوی برای نگارش و ساخت یک قصه پرکشش سینمایی را داشت، اما افسوس که کارگردان بیرو سرمایه، هزینه و این فرصت طلایی را به بدترین شکل ممکن به هدر داده و شانس بزرگی برای ساخت یک شاهکار از کف رفت. به واسطه عدم درک و فقدان توانمندی لازمه برای نگارش و ساخت، به جایش عباس میرزایی فتوکلیپ کارتون‌مانند ساخته شبیه کار قبلی‌اش، به گواه خودش برای آنکه در شکل کلاسیک سینما گیر نیفتد فیلمی الکن، غیرسینمایی و... که نه مستند است نه داستانی، نه نقاط عطف زندگی این فوتبالیست را به شیوه‌ای کلاسیک روایت کرده و نه به شیوه‌ای قجری و غیرداستانگر. کارتونی غیرجذاب به تقلید از فوتبالیست‌ها ساخته و هم و غمش بر هیچ و پوچ نهاده شده و البته خود فکر می‌کند که همگان نادانند و فیلمی متفاوت ساخته است و کسی توانایی درک عظمت فیلمش را ندارد حتی تهیه‌کننده‌اش. به هر حال بیرو فیلمی است که اصلا به دیدنش نمی‌ارزد و این بازیگر کارگردان یک فرصت بسیار خوب را به واسطه سلیقه‌محوری و اعتماد به نفس بیش از حدش از خود گرفت. او شاید فکر می‌کند برای آنکه در دام سینمای بدنه نیفتد باید متفاوت عمل کند و این متفاوت بودنش حاصلی جز اتلاف وقتی سه‌ساله، هزینه‌ای قابل توجه و فیلمی ندیدنی نداشته است. باشد که بیرو برای کارگردانش تجربه‌ای تلخ و تلنگری قابل تامل باشد تا اگر به فیلمسازی ادامه داد باور مخاطب را اینقدر دست‌کم نگیرد و خود را اینچنین برجسته نپندارد تا فیلمی بسیار ندیدنی بسازد که سوژه را حیف کرده باشد و کاری بسیار ضعیف در کارنامه خود ثبت کرده است. کاش درس بگیرد و از جمله اوژن یونسکو درس بگیرد: سوژه را یافتن بهشت است و سوژه را از کار درآوردن جهنم.
شادروان؛ کاریکاتوری بر ابد و یک روز: فضای قصه ته شهری و مفت‌آبادی فیلم اول سعید روستایی را متصور شوید که کارگردانی در قدم های ابتدایی خواسته به روش کمدی و بفروش قدم بزند و کاریکاتوری نعل‌گونه‌وار بر ابد و یک روز داشته باشد، کاریکاتوری که خوب شروع می‌شود اما خوب بسط و گسترش نمی‌یابد و در جمع کردن قصه ماستمالی‌گونه عمل می‌کند و به نظر می‌رسد تنها خواسته شده با تیکه‌ها و متلک‌های کمدی‌وار فیلمی بفروش و موفق در گیشه ساخته شود؛ فیلمی که در گره‌افکنی و گره‌گشایی‌اش فرض‌هایی باطل ایجاد می‌کند و باور مخاطب را برای همراهی با خط اصلی قصه و شخصیت محوری‌اش به هم می‌زند و در مسیر روایتی‌اش در بزنگاه‌های حیاتی‌اش فهم مخاطب را دست‌کم می‌گیرد و موجب تزلزل ساختاری در فیلمنامه و شخصیت‌پردازی‌اش می‌شود.
جمع‌بندی
رسانه‌های اصول‌گرا معتقدند که فیلم دسته دختران، جدی‌ترین اثر سینمایی‌ای است که به مبارزه مسلحانه زنان در دوران دفاع‌مقدس می‌پردازد. همچنین این رسانه‌ها به موضوع‌های آرای مردمی در جشنواره فیلم فجر، پپیشنهاد برگزاری کلاس‌های آموزشی نیز در طول جشنواره جهت ایجاد یک فضای فرهنگی هنری در کنار فیلم دیدن و اقدام هوشمندانه هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر و سیاستگذاری آنها نسبت به تنوع ژانر، اشاره کرده‌اند.
رسانه‌های اعتدال‌گرا غیبت بانوان در هیات داوری این دوره از جشنواره را برجسته کرده و گفت‌وگوی پژمان جمشیدی بازیگر فیلم بی مادر را منتشر کردند.
رسانه‌های اصلاح‌طلب در مطالب خود به نقد و بررسی برخی از فیلم‌های راه‌یافته به جشنواره پرداختند. این رسانه‌ها در نقد فیلم لایه‌های دروغ آورده‌اند، لایه‌های دروغ یک فیلم اکشنی است که محصول مشترک ایران و فنلاند با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی. همین دلایل برای اینکه این فیلم را عجیب‌ترین فیلم جشنواره بنامیم کافی است. همچنین این رسانه‌ها در نقد این فیلم، تاکید کردند: فیلم‌های بخش مسابقه استانداردهایی دارند که با دروغ به دست نمی‌آیند. این رسانه‌ها در نقد فیلم ملاقات خصوصی نوشتند: در مقام فیلمنامه‌نویس نیز نسبت به ایده آنقدر ذوق‌زده است که به باورپذیری داستان خود هیچ اهمیتی نمی‌دهد. به عقیده این رسانه‌ها، بیرو فیلمی نه مستند است نه داستانی، نه نقاط عطف زندگی این فوتبالیست را به شیوه‌ای کلاسیک روایت کرده و نه به شیوه‌ای قجری و غیرداستانگر.