به گزارش روز شنبه ایرنا، در ششمین روز از برگزاری جشنواره فیلم فجر، نشست تخصصی تحت عنوان طراحی فیلم؛ کلیدی برای درک بهتر فیلم با حضور مسعود سفلایی (مجری)، مجید میرفخرایی (طراح صحنه)، رضا مهدی‌زاده (طراح صحنه) و ایرج رامین‌فر (طراح صحنه) در خانه جشنواره برگزار شد. مجید میرفخرایی و ایرج رامین‌فر به صورت آنلاین در این نشست حضور داشتند.
رامین‌فر در ابتدای این نشست در خصوص طراحی صحنه گفت: تعریف مشخصی از طراحی صحنه به عنوان عامل مجرد نداریم. طراحی صحنه در بدنه فیلم تعریف می‌شود. فیلمنامه یکی از اصلی‌ترین ستون‌های فیلم است و ارزش فیلمنامه سکوی پرشی برای عوامل کار و بروز خلاقیت‌هایشان است. هرچه فیلمنامه درست‌تر و دقیق‌تر و امکانات واضح و روشن‌تری داشته باشد، کمک می‌کند تا ایده و فکر اصلی فیلمنامه به تصویر در بیاید.
وی افزود: فیلمنامه خیلی مهم است. یکی از مهمترین شخصیت‌های فیلمسازی، فیلمنامه‌نویس است. کارگردان در شکل گرفتن فیلمنامه دخیل و همچنین عواملی که با کارگردان کار می‌کنند به او متکی هستند. پیچ و خم‌های داستان و همچنین شروع و پایانش در این روند بسیار مهم است. اگر همه چیز توسط کارگردان مدیریت شود، طراح و فیلمبردار در راستای پرورش فکر و ایده اصلی کمک می‌کنند.
این طراح صحنه در ادامه بیان کرد: هیچ وقت نمی‌توانیم کارگردان را از کار حذف کنیم. کارگردان مولف اصلی کار است. وقتی که فیلمنامه به شکل نهایی خودش می‌رسد، کارگردانی که متخصص نقاشی پلان است، استوری بورد به تمامی اجزا کار از جمله طراحی صحنه کمک می‌کند. کارگردان و فیلمنامه‌نویس اصلی‌ترین اعضا کار هستند.
رامین‌فر ادامه داد: من در این سال‌ها کار کردم و بیشتر به این نتیجه رسیدم که ببینم کارگردان چه می‌خواهد. ممکن است در برخی موارد کارگردان تخصص طراحی صحنه را نداشته باشد اما زبان صحنه را می‌داند. طراح می‌تواند آن خواسته را بفهمد و اجرا کند. اگر تمامی اتفاقات از ریشه بیفتد کار درستی است. فکر نمی‌کنم اعضایی مانند فیلمبردار، صدابردار و غیره کار خودشان را بکنند بلکه باید همه با هم در تعامل باشند.
وی بیان کرد: من با کارگردان‌های مختلف کار کردم، دیده‌ام که هر کدام نظریه خودشان را دارند و سعی کردم با هر کدام با هر شکل کاری که دارند تطابق بدهم. شروع کار اجرا با ایجاد فضاست. در ادامه فیلمبردار می‌آید و با طراح و کارگردان صحبت می‌کند و فکر بصری کار را تکمیل می‌کند.
سینما جایی برای بیان استعداد شخصی نیست
رامین‌فر درباره ایده‌های جدید و درک فرامتنی طراحی‌صحنه و خطر از بین رفتن آن با ورود تکنولوژی ساخت‌رنگ و تصویر اظهار کرد: قبول ندارم طراحی صحنه از فیلم جلو برود. سینما جایی برای بیان استعداد شخصی نیست. همه اتفاقات باید از ذهن کارگردان عبور کند و اجرا شود. اگر طراح از فیلمنامه فاصله بگیرد و نظر خود را بیان کند، کار به صورت فردی صورت می‌گیرد. فیلمسازی کار دسته جمعی است. در واقع باید همه فکر کنند که فیلم را به بهترین شکل بسازند. البته تمام این مسائل باید در مجرای فکری فیلمنامه‌نویس و کارگردان انجام شود.
وی افزود: هیچ وقت این گزاره را قبول ندارم که فیلم خوبی ساخته شده ولی طراحی خوبی نداشته. نکته‌ای که من تاکید دارم این است که باید ضعف فردگرایی در سینما را از بین ببریم. باید به مبنای فیلم که فیلمنامه است متعهد بود. اگر فیلمنامه خوب نباشد نمی‌شود فیلم متوسط ساخت. فیلمنامه اهمیت غیرقابل انکاری در فیلمسازی دارد. فیلمنامه مثل نمایش‌نامه مهم است.
طراحی صحنه به نوعی بازسازی فیلمنامه است
مهدی‌زاده طراح صحنه درباره شرایط فعلی طراحی صحنه اظهار کرد: در مجموعه منابع، رساله‌ها و کتاب‌هایی که درباره فیلم نوشته شده درباره چیستی طراحی صحنه صحبت نشده اما درباره فعالیت آن می‌توان صحبت کرد. طراحی صحنه به نوعی بازسازی فیلمنامه است. وقتی درباره کنش صحبت می‌کنیم بحث بازیگر و مکان مطرح است. اینکه مکان چه موقعیتی از فیلمنامه را بیان می‌کند و حضور بازیگر به چه شکل است.
وی اضافه کرد: وقتی درباره مکان صحبت می‌کنیم از اعتبار احساسی صحبت می‌کنیم. طراحی صحنه به نوعی متکی به اعتبار حسی در فضاست. چگونگی ایجاد مکان و ایجاد هویت به مکان جزو مسئولیت‌های طراح صحنه است. البته کار درستی نیست. باید او درک شخصیت داشته باشد که به خوبی تعریف هویت کند و شناسه‌های شخصیت را بشناسد.
طراحی هویت برای شخصیت از کارهای طراح صحنه، است
رضا مهدی‌زاده طراح صحنه عنوان کرد: یکی از کارهای طراح صحنه، طراحی هویت برای شخصیت است. چگونگی هدایت جریان‌های تاریخی برای باورپذیری کار طراح صحنه است. طراح صحنه کسی است که تمام مناسبات مکانی و احساسی را به صورت منسجم در نظر می‌گیرد و موقعیت را برای مخاطب باورپذیر می‌کند.
وی درباره نزدیک کردن ادراک طراح صحنه، کارگردان اظهار کرد: در فیلم بر باد رفته تهیه کننده به تمجید از طراح صحنه پرداخت. طراح صحنه می‌تواند در نقش یک آرتیست ظاهر شود. طراح پیشنهادهایی از فیلمنامه در ذهن دارد که به کارگردان می‌گوید و به پیشرفت کار کمک کند. تکنولوژی سی جی می‌تواند بخش طراحی صحنه را به کمال برساند. در جهان امکانات جدید از راه می‌رسد و باعث کشفیات جدید نیز می‌شود.
طراحی صحنه، مقوله‌ای مبتنی بر سناریو است
میرفخرایی طراح صحنه در ادامه به جمع اضافه شد و درباره فعالیت طراح صحنه در تولید یک فیلم گفت: طراحی صحنه، مقوله‌ای است که مبتنی بر سناریو است. حس طراح صحنه از سناریو در روند خواسته کارگردان است.
وی افزود: هر کس از فیلمنامه یک برداشت دارد. باید آن برداشت را اجرا کنم. وقتی سناریو خوانده می‌شود فضایی در ذهن ایجاد می‌کند و اگر هماهنگی با کارگردان خوب باشد، پروژه به خوبی جلو می‌رود.