هرمزگانی که در سالهای پیش از انقلاب اسلامی به دلیل خشکسالی و نبود طرح های آبرسانی ، از آن به عنوان یک استان خشک و بی آب و علف یاد می شد، امروز به برکت پیروزی انقلاب اسلامی و اجرای طرح های تاثیرگذار و راهبردی در حوزه آبرسانی، به یکی از مهمترین قطب های کشاورزی خارج از فصل در کشور تبدیل شده است.
اگرچه که هنوز این استان با مشکلات آبرسانی بسیاری دست و پنج نرم می کند و گاهی مشکلات کم آبی دامن مردم این استان را می گیرد، اما نسبت به سالهای پیش از انقلاب و محرومیت دامن گیر هرمزگان در آن سالها، حجم این مشکلات کمتر شده و با توجه به پروژه های در دست اجرا، می توان گفت که بخشی از این مشکلات در آینده ای نزدیک رفع خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان اقدامات انجام شده برای آبرسانی به مناطق مختلف استان در سالهای پس از پیروزی انقلاب را از جمله مهمترین خدمات و برکات انقلاب در این استان عنوان کرد.
جمشید عیدانی در همین رابطه بیان داشت: شرکت آب منطقه‌ای در سال ۱۳۶۰ فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن بلافاصله سیستم لازم برای اتمام پروژه‌های نیمه تمام پیش از انقلاب طراحی شد و طرح‌های زیادی مانند سد استقلال میناب، شبکه آبیاری و زهکشی دشت میناب، تصفیه خانه های بندرعباس و میناب و همچنین خط اول آبرسانی به بندرعباس و تامین آب بنادر و بخشی از شهرها و روستاهای استان به دست توانمند جوانان ایرانی به اتمام رسید.
به گفته وی تکمیل طرح ساختمان سد میناب به عنوان اولین و بزرگترین سد اجرا شده پس از پیروزی انقلاب و سیزدهمین سد بزرگ ایران اقدام بسیار با ارزشی محسوب می‌شود که در آن مقطع زمانی به‌دست ریاست محترم جمهور وقت (مقام معظم رهبری) افتتاح شد.
عیدانی با بیان اینکه این سد آب شرب و کشاورزی مورد نیاز مردم شهرستان میناب را تامین می‌کند، خاطرنشان کرد: حجم سد استقلال میناب در حال حاضر ۲۴۰ میلیون متر مکعب است و نقش بسیار مهمی را در مهار سیلاب‌های رودخانه میناب ایفا می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان تصریح کرد: خط انتقالی به طول ۱۰۰ کیلومتر برای آبرسانی به شهر بندرعباس و روستاهای مسیر پس از پیروزی انقلاب اسلامی به بهره‌برداری رسید.
به گفته عیدانی این خط انتقال دارای ظرفیت یک متر مکعب برثانیه و قطر هزار و ۲۰۰ میلی‌متر است که آب شرب بندرعباس به عنوان تنها بندر صادرات و واردات کشور در دوران جنگ تحمیلی را تامین می‌کرد.
وی عنوان کرد: مرحله نخست پروژه احداث تصفیه‌خانه و ایستگاه پمپاژ میناب در سال ۱۳۶۴ به بهره‌برداری رسید و هزار لیتر در ثانیه از حجم مرده در کنار ساحل رودخانه میناب در پایین دست سد استقلال میناب را جهت استفاده در مواقع ضروری به بخش زلال‌ساز تصفیه‌خانه یا کانال‌های آب کشاورزی انتقال می‌دهد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان ابراز داشت: شبکه آبیاری و زهکشی مدرن دشت میناب به وسعت ۱۴ هزار هکتار در سطوح کانال های درجه ۱ و درجه ۲ و درجه ۳ و درجه ۴ به دست توانمند جوانان انقلابی در سال ۱۳۶۵ به بهره‌برداری رسید که نقش مهمی در توسعه و ایجاد اشتغال در منطقه ایفا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: سد مخزنی بتنی غلتکی جگین از مهمترین طرح‌های اجرا شده توسط شرکت آب منطقه ای هرمزگان است که در بهمن ماه سال ۱۳۸۵ به دست رئیس جمهور وقت کشور به بهره‌برداری رسید.
وی عنوان کرد: این سد که اولین سد بتن غلتکی (RCC) در کشور است که در محروم‌ترین نقطه کشور یعنی بشاگرد واقع شده و با بهره‌برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی آن، آب مورد نیاز ۳ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی تامین می شود و قطعا با رشد و توسعه کشاورزی در این منطقه سد جگین نقش مهمی در شکوفایی اقتصادی خواهد داشت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان ابراز کرد: تنظیم دبی نامنظم رودخانه و ذخیره رواناب ناشی از بارندگی، کنترل سیلاب‌های فصلی رودخانه جگین، ساماندهی وضعیت آب و خاک منطقه به منظور بهبود معیشت اهالی، تامین آب آشامیدنی بندر جاسک و تامین آب مورد نیاز برای آبیاری حدود ۳ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی از جمله مهمترین اهداف اجرای سد جگین است.
وی با اشاره به احداث سدهای شمیل و نیان در دهه ۹۰ شمسی به عنوان بخشی دیگر از اقدامات و پروژه های بزرگ اجرا شده در هرمزگان پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: با احداث سدهای شمیل و نیان سالانه ۲/۶۱ میلیون متر مکعب آب جهت مصارف مختلف ذخیره شد.
عیدانی تصریح کرد: با احداث این سدها از خسارات ناشی از سیلاب های رودخانه به تاسیسات پایین دست، مزارع، مناطق مسکونی، جاده ارتباطی بندرعباس و خط لوله انتقال آب به بندر عباس جلوگیری می شود.
وی تشریح کرد: تامین حقابه های کشاورزی، محیط زیست و تغذیه آبخوان دشت شمیل تخت، تامین بخشی از حقابه آبیاری دشت میناب، به منظور افزایش حجم انتقال آب شرب از سد میناب به بندر عباس از جمله اهداف و نتایج این طرح است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان گفت: در حال حاضر نیز مطالعات اجرای ۱۰ سد بزرگ و کوچک پس از دریافت مجوزهای لازم فنی، آغاز شده است.
عیدانی با ذکر این نکته که این سدها در سراسر هرمزگان قرار دارند، ابراز کرد: سدهای کمشک، سدیج، مرک، برآفتاب، جاماش، مهران، شریفی، زرانی، دراشکفت و ده‌شیخ از جمله این سدها هستند.
وی خاطرنشان کرد: این سدها با هدف تامین آب شرب، صنعت و کشاورزی و همچنین تامین نیاز آبی محیط زیست و تغذیه آب‌خوان‌ها، مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
چگونه شیرین سازی آب دریا به داد هرمزگان رسید
با تمهیدات اندیشیده شده و توسعه آب شیرین کن ها توسط آبفا هرمزگان با وجود خشکسالی بی سابقه با چالش های کمتری در تامین آب نسبت به دیگر استان ها مواجه بوده ایم که این اقدام ها در بخش آبرسانی به شهرها و روستا با توجه به شرایط اقلیمی و سخت کم آبی و همچنین محدودیت منابع آبی استان مانعبحران آب در شهرهای ساحلی شد.
با توچه به روند خشکسالی در هرمزگان چاره ای جز برداشت آب ازدریا و شیرین سازی نبوده که لذا آبفا برای تامین آب شهرها و روستاهایی که به دریا دسترسی دارند، انتقال آب با استفاده از شیرین سازی آب دریا را در دستورکار داد، به طوری که در غرب استان تامین آب به طور مطلق از طریق آب شیرین کن‌ها است.
مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان با اشاره به اینکه در سال آبی (۱۳۹۹-۱۴۰۰) متوسط بارش بارندگی در استان ۷۸ درصد نسبت به سال قبل و ۵۳ درصد نسبت به متوسط بلندمدت کاهش داشته است، گفت: درحال حاضر بیش از ۵۰ درصد نیاز آبی استان از طریق شیرین سازی آب دریا تامین می‌شود که این میزان برابر با ۲۶۰ هزار مترمکعب در شبانه روز بوده است.
امین قصمی در این راستا افزود: هم اکنون با شیرین سازی آب دریا حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت استان هرمزگان از آب آشامیدنی سالم بهره‌مند هستند.
وی بیان داشت: بنا داریم ظرفیتی به میزان یکصد هزار مترمکعب در شبانه روز از محل آب شیرین کن یک میلیون مترمکعبی به منابع آبی شهر بندرعباس اضافه کنیم که با تحقق آن سهم منابع آبی این شهر از آب شیرین کن‌ها به ۸۰ درصد افزایش می‌یابد.
مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان با اشاره به اینکه آبفا برای گذر چالش آب و کاهش برداشت آب از دشت میناب، نیازمند اقدام اساسی در مرکز استان بود، اظهارداشت: اگر برنامه ریزی بلندمدت نمی شد، باتوجه به خشکسالی اخیر، علاوه بر اینکه چالش جدی در مرکز استان به‌وجود می آورد، دشت میناب نیز آسیب جدی می دید.
قصمی با بیان اینکه برداشت آب بندرعباس و بندرخمیر تا پیش از احداث آب شیرین کن ها۷۰ میلیون مترمکعب در سال بود، گفت: تمام این نیازها از سد و چاه های واقع در شرق هرمزگان تامین می شد اما اکنون با وجود افزایش نیاز آبی و تامین آب روستاهای مسیر، میزان انتقال آب از میناب به مرکز استان بدلیل وجود آب شیرین کن ها کاهش چشمگیری یافته است و کاهش برداشت آب از سدها را نتیجه برنامه بلندمدت و اساسی برای تامین آب مرکز استان از ظرفیت آب شیرین کن ها است.
مدیرعامل آب وفاضلاب هرمزگان همچنین به افزایش ظرفیت آب شیرین کن ها در سه سال آینده خبر داد و اظهارداشت: بیش از ۷۰ درصد منابع آبی شهرها و روستاهای استان از طریق آب شیرین کن ها تامین خواهدشد.
قصمی گفت: هم اکنون ۲ سایت آب شیرین کن به ظرفیت هشت هزار و ۱۱ هزار مترمکعبی در شهرهای چارک بندرلنگه و پارسیان واقع درغرب هرمزگان در دست احداث است و در شرق استان نیز در محدوده شهرستان میناب به جاسک برای تامین آب این محدوده، ساخت طرح نمک زدایی در دست مطالعه است.
مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان با اشاره به محدودیت منابع آبی استان و مشکلات کم آبی در برخی شهرها و روستاها، بر ضرورت صرفه جویی و مدیریت مصرف آب از سوی مردم تاکید کرد.
وی گفت: هرچند تاکنون با احداث آب شیرین کن ها توانسته ایم با وجود کاهش چشمگیر منابع آبی سطحی و زیرسطحی، این موضوع را مدیریت کنیم اما تا تحقق افزایش ظرفیت آب شیرین کن ها و با توجه به بحران آب در کشور و به ویژه هرمزگان، بیش از پیش نیاز به همکاری مردم در زمینه مصرف بهینه آب داریم.
همچنان ۱۰۰ روستای هرمزگان به صورت سیار آبرسانی می شود
تلاش ها دراین سالها برای تامین آب شرب و کشاورزی از طریق سدها ومنابع زیر زمینی ودرسالهای اخیرادامه داشته ولی خشکسالی دنباله دار دست بردار نبود و با همه این منابع هنوز بسیاری از روستاهای بواسطه شرایط اقلیمی از آب پایدار برخوردار نیستند و بایستی به روش ابا رسانی سیار تن داد.
مدیرعامل آبفا هرمزگان همچنین با اشاره به شرایط اقلیمی و استمرار خشکسالی در استان، اظهارداشت: هنوز افزون بر ۱۰۰ روستا در استان به صورت سیار آبرسانی می شود و همچنین امسال با همکاری اداره کل ستاد اجرایی فرمان امام (ره) مخزن ذخیره آب موقت با ظرفیت پنج و ۱۰ هزار مترمکعب به ارزش چهار میلیارد ریال به ۴۳ روستای کم برخوردار از آب این استان اهدا شد.
قصمی بیان داشت: با نگاه ویژه محمد مخبر معاون اول رییس جمهوری، تفاهم نامه ای بین بنباد برکت و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با هدف نظام مند کردن مشارکت در اجرای طرح های آبرسانی امضا شده است که هرمزگان در این زمینه با پیگیری های مدیرکل ستاد اجرایی فرمان امام(ره) استان از جمله استان های شاخص در اجرای طرح های آبرسانی است.
وی با اشاره به طرح های شاخص آبفا که با مشارکت بنیاد برکت اجرایی شده است، بیان داشت: از جمله این طرح ها، آبرسانی به گوهران و ۵۷ روستای بشاگرد از سد سهران و آبرسانی به هرمز بوده است که به صورت شاخص شروع فعالیت ها و مشارکت بنیاد برکت با آبفا در این جزیره نمود داشته و به زودی نیز شاهد افتتاح یک طرح در این جزیره خواهیم بود.
مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان اظهارداشت: طرح آبرسانی به شهرستان سیریک نیز با تاکید و پیگیری های نماینده ولی فقیه در استان با اعتباری افزون بر ۷۰۰ میلیارد ریال در حال اجرا بوده که ستاد اجرایی فرمان امام در تامین بخشی از این منابع مالی مشارکت داشته دارد.