منطقه جولان اشغالی، بخشی از استان «القنیطره» در جنوب غرب سوریه است که رژیم صهیونیستی در جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ بخش بزرگی از این منطقه را اشغال و در ۱۴ دسامبر ۱۹۸۱ به صورت غیرقانونی بخشی از آن را ضمیمه خود کرد، اما جامعه بین‌الملل هرگز این اقدام تجاوزکارانه را به‌رسمیت نشناخته است.
شمار ساکنان جولان اشغالی سوری به حدود ۲۱ هزار نفر می‌رسد که در چهار روستای باقیمانده سوریه پس از اشغال این فلات یعنی «مجدل شمس، بقعاثا، عین قنیا و مسعده» ساکن هستند و با طرح‌های متوالی اشغالگران صهیونیست برای سلطه بر این اراضی و یهودی‌سازی آن با توسل به زور، مواجه هستند.
تسلط رژیم صهیونیستی بر جولان
جنگ سال ۱۹۶۷ که میان رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی مصر، سوریه و اردن رخ داد و به جنگ شش روزه یا جنگ «رمضان» معروف شد، از پنجم ژوئن آن سال و با حمله هوایی ناگهانی بمب افکن های رژیم صهیونیستی به یک پایگاه‌های هوایی مصر آغاز و ارتش این رژیم طی ۶ روز توانست نوار غزه و صحرای سینا را از کنترل ارتش مصر، شرق بیت المقدس و کرانه باختری رود اردن را از کنترل اردن و بلندی‌های جولان را از کنترل سوریه خارج کند.
در سال ۱۹۷۳، ارتش سوریه برای باز پس گیری مناطق از دست رفته خود دست به عملیات زد، ولی فقط توانست بخشی از آن با امضای توافقنامه جداسازی نیروها در سـال ۱۹۷۴، آزاد نماید و ارتش رژیم اشغالگر اسراییل از مناطقی که در پایان جنگ رمضان اشغال کرده بود، عقب نشـست.
دو قطعنامه ۲۴۲ و ۳۳۸، مهمترین قطعنامه های سازمان ملل برای این دو جنگ می باشد. جولان پس از اشغال تا سال ۲۰۱۱ (۱۳۸۹) تقریبا آرام بوده و ارتش سوریه هیچ اقدام موثری برای آزادسازی مابقی مناطق از دست رفته خود نکرده است، اما با شروع بحران سوریه در تاریخ یاد شده، منطقه جولان با کمک صهیونیست ها به جولانگاه تروریست های تکفیری تبدیل شد و مرز میان آنها با سرزمین های اشغالی باز و تسلیحات و امکانات زیادی از سوی رژیم صهیونیستی برای تجهیز تروریست های تکفیری گروهک «جبهه النصره» (تحریر الشام فعلی) ارسال گردید و طی اشغال دو استان «قنیطره» و «درعا» در جنوب و جنوب غرب سوریه توسط تکفیری ها، هزاران تروریست زخمی از طریق جولان برای درمان به سرزمین های اشغالی اعزام شدند و پس از بهبودی، دوباره به خاک سوریه برای جنگ و کشتار مسلمانان بازگشتند.
باید گفت که مرز جولان اشغالی میان سوریه و رژیم صهیونیستی (به غیر از مساله تروریست های تکفیری) از سال ۱۹۷۴ تاکنون منطقه ای نسبتا آرامی بوده و تنشی میان ارتش های دو طرف صورت نگرفته و اینگونه که پیداست مقامات دمشق تلاش می کنند خاک کشور خود را با استفاده از دیگـر اهـرمهـا به غیر از نظامی آزاد کنند. هرچند باید در همینجا تاکید کرد که نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در طول جنگ ۱۲ ساله سوریه عملا به نیروی هوایی تروریست ها تبدیل شده و تاکنون مواضع بسیاری را در سوریه در حمایت از تروریست ها، بمباران کرده است.
در ژانویه سال ۱۹۷۴ مصر و رژیم صهیونیستی تحت حمایت سازمان ملل متحد در ژنو به پیمان ترک مخاصمه دست یافتند و به دنبال آن، پیمان دیگر ترک مخاصمه با سوریه در ۳۱ ماه مه ۱۹۷۴ در ژنو و در حضور نمایندگانی از سازمان ملل، اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا حاصل شد. به رغم این پیمان، رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۸۱ انضمام ارتفاعات جولان اشغالی به دیگر سرزمینهای اشغالی فلسطین را به صورت یک طرفه اعلام کرد، اقدامی که از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده است.
در سال ۲۰۰۰ «ایهود باراک» نخست وزیر رژیم وقت صهیونیستی با «فاروق الشرع» وزیر خارجه وقت سوریه در چارچوب مذاکرات صلحی تحت نظارت «مادلین آلبرایت» وزیر خارجه وقت آمریکا از سوم تا هفتم دسامبر در ویرجینیای غربی آمریکا دیدار کردند، اما این مذاکرات درباره بازپس‌گیری بلندی‌های جولان سوریه به شکست انجامید، چون رژیم صهیونیستی با بازگرداندن زمین‌های همجوار دریاچه «طبریه» (که در میان سرزمینهای اشغالی و بلندی‌های جولان سوریه قرار دارد و بزرگ‌ترین منبع طبیعی آب شیرین این منطقه محسوب می‌شود) مخالفت کرد.
اهمیت راهبردی جولان
منطقه «جبل الشیخ» در جولان اشغالی و در نزدیکی خط ترک مخاصمه که ارتفاع آن به ۲۸۰۰ متر می‌رسد، به رژیم صهیونیستی موقعیتی عالی در نظارت بر تحرکات نظامی سوریه می‌دهد، صهیونیست‌ها از این بلندی‌ها می‌توانند به دقت فعالیت‌های مهم سوری‌ها، لبنانی ها و تا جنوب سرزمین های اشغالی را زیر نظر بگیرند و ماهیت جغرافیایی آن هم مانعی طبیعی در برابر هر گونه تحرک نظامی سوریه است.
منطقه جولان مهم ترین منبع تامین آب شیرین سرزمین های اشغالی به حساب می آید، چون باران‌های ارتفاعات جولان، رود اردن را که به دریاچه طبریه می‌ریزد، تغذیه می‌کند و گفته شده که آب این منطقه ۷۰ درصد نیاز آب شیرین سرزمین های اشغالی را تامین می‌کند.
خاک حاصلخیز جولان نیز ظرفیت مناسبی برای تبدیل شدن به تاکستان های انگور و باغ‌های میوه دارد و ارتفاعات این منطقه در زمستان، به تنها پیست اسکی در سرزمین های اشغالی تبدیل شده است.
یکی دیگر از مسایل راهبردی ارتفاعات جولان، نزدیکی آن به پایتخت سوریه می باشد؛ دمشق حدود پنجاه کیلومتر با بلندی‌های جولان فاصله دارد و توپخانه سوریه بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ از آنجا شمال سرزمینهای اشغالی را هدف قرار می داد.
اهمیت راهبردی منطقه اشغالی جولان سوریه، «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی را بر آن داشت تا با سوء استفاده از بحران سوریه از سال ۲۰۱۱ از جامعه بین المللی بخواهد حاکمیت اسرائیل (رژیم صهیونیستی) بر بلندی‌های جولان را به رسمیت بشناسد.
اهمیت اقتصادی جولان
اهمیت جولان برای رژیم صهیونیستی دلیل اقتصادی فاش نشده هم دارد و آن هم عملیات اکتشاف نفت این منطقه است که به ثروت رژیم صهیونیستی از گاز موجود در خاورمیانه افزوده می‌شود و موقعیت آن را به عنوان یک بازیگر مهم در زمینه انرژی منطقه تقویت می‌کند.
در نوامبر سال ۲۰۱۵ مجله «اکونومیست» مقاله‌ای با عنوان «طلای سیاه در زیر جولان» منتشر کرده و در آن از فعالیت‌های اکتشاف نفت در این منطقه توسط شرکت‌های صهیونیستی و آمریکایی منطقه سخن گفت و در حال حاضر اعتقاد بر این است که ذخایر نفت آنجا ممکن است به میلیاردها بشکه نفت برسد.
مسئولین این شرکت‌ها اعلام کردند که ما ۳۵۰ متر لایه نفت در جنوب جولان را کشف کردیم که مقادیر زیادی است، زیرا متوسط ضخامت لایه‌های نفت ۲۰ یا ۳۰ متر است که نشان می‌دهد اکتشاف ما ده برابر میانگین جهانی است.
پایگاه خبری «الخلیج اونلاین» در این باره اعلام کرده که تاکنون برآوردهای مشخصی از میزان نفتی که می‌تواند سالانه توسط شرکت‌های فعال در زمینه اکتشاف استخراج کرد، وجود ندارد، اما به طور خلاصه احتمال وجود نفت و یک سوم منابع آب سرزمین های اشغالی در جولان و اهمیت نظامی آن برای نظارت بر وضعیت سوریه، همچنین تبدیل شدن جولان به منطقه حائلی که جنگ‌های شرق را از عمق اسرائیل دور می‌کند و همچنین استفاده از این منطقه برای حمله به نیروهای نظامی مستقر در جنوب سوریه در صورت وقوع جنگ دوباره با حزب الله که نیروهای خود را بین لبنان و سوریه گسترش داده است، از عوامل اهمیت راهبردی منطقه جولان اشغالی شمرده می‌شود.
تاکید مجدد سازمان ملل بر اقدامات غیرقانونی رژیم صهیونیستی در جولان
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۹ آذر ماه سال جاری (۱۴۰۰) بار دیگر با تصویب قطعنامه‌ای بر بی اعتباری اقدامات رژیم صهیونیستی در جولان سوریه تاکید و خواستار توقف فوری آن شد.
در این قطعنامه تاکید شد که «تمامی اقدامات (رژیم اشغالگر) اسرائیل که در جولان (اشغالی) با هدف تغییر ماهیت و وضعیت حقوقی این منطقه انجام شده یا خواهد شد، باطل و بی‌اثر بوده و نقض آشکار حقوق بین الملل و کنوانسیون ژنو مربوط به حمایت از غیرنظامیان در زمان جنگ است و هیچ اثر قانونی ندارد.
۱۴۹ کشور عضو سازمان ملل به این قطعنامه با عنوان «جولان اشغالی سوریه» رای مثبت دادند و در مقابل رژیم اشغالگر صهیونیستی و آمریکا به این قطعنامه رای منفی دادند و ۲۳ کشور نیز به این قطعنامه رای ممتنع دادند.
این قطعنامه از رژیم اسرائیل، به عنوان یک نیروی اشغالگر می خواهد تا تصمیمات مربوط به جولان اشغالی سوریه، به ویژه قطعنامه شماره ۴۹۷ شورای امنیت سال ۱۹۸۱ را که در آن تأکید شده است که تصمیم اسرائیل برای تحمیل قوانین و صلاحیت خود بر جولان اشغالی سوریه باطل و فاقد اثر حقوقی بین المللی است، اجرا کند.
این قطعنامه همچنین از رژیم صهیونیستی خواست فوراً تصمیمات خود را لغو کند و تغییر ماهیت شهری، ترکیب جمعیتی و وضعیت حقوقی جولان اشغالی سوریه و به ویژه شهرک سازی ها در آن را متوقف کند.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ابتدای آذر ماه سال جاری نیز با تصویب قطعنامه‌ای، از رژیم اشغالگر صهیونیستی خواست به طور کامل از جولان اشغالی سوریه تا خط ۴ ژوئن ۱۹۶۷ عقب نشینی کند. ۹۴ کشور به این قطعنامه رأی مثبت دادند، ۷ کشور از جمله رژیم صهیونیستی رأی منفی و ۶۹ کشور نیز رأی ممتنع دادند.
در این قطعنامه نیز آمده بود که تصمیم اسرائیل (رژیم صهیونیستی) در ۱۴ دسامبر ۱۹۸۱ مبنی بر تحمیل قوانین و حاکمیت خود بر جولان اشغالی سوریه باطل و بی اعتبار است و هیچ گونه مشروعیتی ندارد، همانطور که شورای امنیت در قطعنامه شماره ۴۹۷ خود در سال ۱۹۸۱ تأکید کرده و از اسرائیل خواسته است که اقدامات خود را لغو و از کل جولان اشغالی سوریه تا خط ۴ ژوئن ۱۹۶۷ میلادی عقب نشینی کند.
اعتراض اتحادیه عرب بر اقدامات رژیم صهیونیستی در جولان
«سعید ابو علی» معاون دبیرکل «اتحادیه عرب» نیز در ششم دی ماه سال جاری (۱۴۰۰) از مقامات رژیم اشغالگر خواست تا از تغییر ماهیت و ترکیب جمعیتی، ساختار و وضعیت قانونی و حقوقی جولان سوریه و نیز شهرک‌سازی در این منطقه، دست بردارد.
معاون دبیرکل اتحادیه عرب در امور فلسطین و اراضی اشغالی در خصوص اقدامات تنش‌آمیز رژیم صهیونیستی در جولان اشغالی خاطرنشان کرد، «برگزاری نشست هفتگی رژیم اسرائیل در جولان سوریه به مثابه نقض آشکار اصول و قوانین بین‌المللی و شورای حقوق بشر و توافقنامه‌های ژنو است و هدف از آن تصویب طرح خصمانه شهرک‌سازی تحت عنوان «پایتخت تکنولوژی انرژی‌های تجدید پذیر» با هدف هدر دادن منابع اقتصادی جولان و سوء استفاده از آن به نفع رشد و توسعه اقتصاد اشغالگران، تقویت اشغالگری خود بر جولان و همچنین تصویب طرح بزرگ تاسیس ۳۳۰۰ واحد مسکونی جدید در شهرک‌های جدیدی است که طی پنج سال آتی در دو شهرک «اسیف» و «میطار» احداث خواهد شد و همچنین تاسیس ۴۰۰۰ واحد مسکونی در شهرک‌های کنونی برای جذب شهرک‌نشینان و افزایش تعداد آنها است.
ابوعلی همچنین تاکید کرد، این اقدام جدید استعمارگرایانه اسرائیلی در راستای شهرک‌سازی در اراضی جولان پس از تکمیل اقدامات خطرناک سابق در اراضی جولان اشغالی سوریه اتخاذ شده که کمتر از تشدید و توسعه چارچوب شهرک‌سازی بی‌سابقه در اراضی فلسطینی و تروریسم شهرک‌نشینان نیست که شاهد افزایش هدفمند حمایت از ارتش رژیم اشغالگر و آنچه در سرتاسر نقاط کرانه باختری طی این روزها و همچنین تجاوزات روزافزون علیه ملت فلسطین و ملت سوریه در جولان اشغالی و همچنین به چالش کشیدن تمامی قطعنامه‌ها و قوانین بین‌المللی مربوطه است.
معاون دبیرکل اتحادیه عرب در امور فلسطین و اراضی اشغالی همچنین اظهار داشت، دبیرخانه این اتحادیه مجددا بر ماهیت عربی جولان اشغالی سوریه و حق ملت این کشور در حاکمیت بر این بخش از اراضی عربی و حق آنها در برخورداری از منابع طبیعی آن براساس قطعنامه‌های بین‌المللی مربوطه تاکید می‌کند.
وی همچنین تاکید کرد، شهرک‌سازی همچنان از نظر قانونی و حقوقی امری باطل است و انتقال شهرک‌نشینان به اراضی اشغالی، نادیده گرفتن اصول حقوقی باثبات و اقدامی است که توسط قوانین بین‌المللی جرم تلقی شده و طبق کنوانسیون چهارم ژنو به طور قطعی ممنوع است.
سعید ابوعلی از جامعه جهانی خواست تا با اینگونه اقدامات استعمارگرایانه رژیم صهیونیستی مخالفت کرده و آنها را محکوم کند و اسرائیل را تحت فشار قرار دهد تا به تمامی قطعنامه‌های قانونی بین‌المللی به ویژه قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت در سال ۱۹۶۷، قطعنامه ۳۳۸ سال ۱۹۷۳ و قطعنامه ۴۹۷ سال ۱۹۸۱ و همچنین قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل پایبند باشد که همگی آنها بر لزوم عقب‌نشینی کامل اسرائیلی از تمامی اراضی اشغالی فلسطینی و عربی از جمله جولان اشغالی سوریه تاکید دارند.
به اعتقاد کارشناسان مسایل منطقه، تحولات منطقه در سال های اخیر به ویژه در سوریه و جنگ حدود ۱۲ ساله این کشور با تروریست های تکفیری و نقش حمایتی رژیم صهیونیستی از تروریست ها در آن نشان می دهد که تنها راه مقابل حکومت دمشق در مساله جولان، آزادسازی این منطقه از دست صهیونیست ها با زور و قدرت می باشد، همان شیوه ای که ارتش سوریه و جبهه مقاومت اسلامی در مقابله با تروریست های تکفیری انجام دادند. مقامات دمشق باید بدانند که دل بستن به سازمان های بین المللی که اکثرا در تسلط صهیونیست هاست، موجب آزادسازی جولان نخواهد شد و فقط آب در هاون کوبیدن است.