رسانه‌های مختلف در اخبار اجتماعی خود نگاه ویژه‌ای به چهلمین جشنواره فیلم فجر داشته‌اند. به گونه‌ای که اصولگرایان، اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان هر کدام گزارش‌ها و گفت وگوهایی در این خصوص منتشر کرده‌اند که در ادامه بخشی از این گزارش‌ها رصد می‌شود.
برندگان چهلمین جشنواره
تصویری انسانی از جنگ
روزنامه شرق در گزارشی نوشت: در بخش تبلیغات سینمای ایران، سیمرغ بلورین بهترین عکس به حبیب مجیدی برای مجموعه عکس‌های فیلم «منصور» اهدا شد. در بخش بهترین پوستر هیئت داوران هیچ پوستری را شایسته سیمرغ ندانست و دیپلم افتخار این بخش به احسان برآبادی برای فیلم سینمایی «پیرمردها نمی‌میرند» اهدا شد. سیمرغ بلورین بهترین آنونس نیز به امید میرزایی برای ساخت آنونس دو فیلم «صحنه‌زنی» و «تک‌تیرانداز» اهدا شد. سیمرغ بلورین بهترین نقش اول زن به طناز طباطبایی برای فیلم «بی‌رؤیا» اهدا شد. سیمرغ بلورین بهترین نقش اول مرد به امین حیایی برای فیلم «برف آخر» تعلق گرفت. سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول به هادی حجازی‌فر برای کارگردانی «موقعیت مهدی» اهدا شد. سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه به کاظم دانشی برای فیلم «علفزار» اهدا شد. جایزه ویژه هیئت داوران نیز به سیدهادی محقق برای فیلم «درب» اهدا شد. سیمرغ بلورین ویژه هیئت داوران در این بخش به امیرحسین عسگری برای فیلم «برف آخر» اهدا شد. سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به رضا میرکریمی برای فیلم «نگهبان شب» و سیمرغ بلورین بهترین فیلم نیز به حبیب‌اله والی‌نژاد برای تهیه‌کنندگی فیلم «موقعیت مهدی» اهدا شد.
درخشش «موقعیت مهدی» و «علفزار» در شب اهدای سیمرغ‌ها
خبرگزاری ایلنا در گزارشی می‌نویسد: اختتامیه چهلمین جشنواره فیلم فجر همزمان با روز ۲۲ بهمن، در سالن اصلی مرکز همایش‌های برج میلاد تهران با حضور سینماگران، صاحبان آثار و بازیگران با یک ساعت تاخیر و از ساعت ۱۹ آغاز شد. در ابتدای این مراسم که اجرای آن را محمد سلوکی بر عهده داشت، تیزری از روند برگزاری این دوره از جشنواره برای حاضران به نمایش درآمد. مسعود نقاش‌زاده (دبیر جشنواره چهلم فیلم فجر) با اشاره به اینکه سینمای ایران از ویروس کرونا آسیب دید، اظهار کرد: با همه محدودیت‌ها سینماگران ایران توانستند چرخ تولید و نمایش را بچرخانند. سینمای ایران در این چهل سال به درخت تنومندی تبدیل شده که دیگر حالا به بالندگی و بلوغ رسیده است.وی ادامه داد: ما برای ارتقای جشنواره نیازمند قانون گرایی هستیم و خوشبختانه در این دوره بر اساس گاه‌شماری که از قبل اعلام شده بود، پیش رفتیم. فشارها و درخواست‌های خارج از چارچوب را نپذیرفتیم و در راستای سیاست عدالت فرهنگی، فیلم‌های جشنواره چهلم را در سراسر کشور برای اکران آماده نمایش کردیم.دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر تاکید کرد: ما باید راه اصولی برای حل مشکلات پیدا کنیم؛ مماشات و مصلحت اندیشی مشکلات کار را حل نمی کند و لازم است برای اصلاحات در این زمینه رنج‌هایی را تحمل کنیم. من به قدر وسع سعی کردم در این دوره این کار را انجام دهم.وی در پایان تصریح کرد: این سینما نیاز به مراقبت و مهربانی دارد و همه باید قدر فرهنگ ارجمند این سرزمین را به خوبی بدانیم.
درخشش
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم محدثه واعظی‌پور روزنامه‌نگار می‌آورد: پرونده چهلمین جشنواره فیلم فجر بسته شد و از میان تمام نام‌ها، یک نام بیش از بقیه تکرار شد: هادی حجازی‌فر. بازیگری که در آغاز دهه نود و با «ایستاده درغبار» (محمدحسین مهدویان) به سینمای ایران آمد و با اولین فیلمش، به او توجه شد، به‌عنوان کارگردان و با نخستین فیلم، فراتر از انتظار ظاهر شد و درخشید. جشنواره بی‌ستاره امسال، جشنواره سرد و کسل‌کننده چهلم، یک چهره داشت که بسیاری از طیف‌های مختلف، بر اهمیت و امتیازهای فیلمش اجماع داشتند. پس از ناکامی «دسته دختران» (منیر قیدی) در جلب نظر منتقدان، در شکست پروژه‌ای که می‌توانست تصویری تازه از سال‌های دفاع باشد و قرار بود سیمای زنان در بحبوحه جنگ را به یادگار بگذارد، در ناامیدی از فیلم بزرگی که به اهدافش نرسیده بود، «موقعیت مهدی» نه تنها آبروی سینمای دفاع مقدس که گرمای جشنواره شد. کمتر کسی گمان می‌کرد نسخه سینمایی از سریال هادی حجازی‌فر که تولید آن دو سال طول کشیده بود، به‌عنوان فیلمی مستقل، بااحساس و واقع‌گرا به همسایگی عشق و هجران، به قرابت زندگی و مرگ و به اهمیت تعهد و آرمان‌خواهی پرداخته باشد و بی‌آنکه بخواهد تسلط بر کارگردانی را به بیننده تحمیل یا او را مقهور جلوه‌های ویژه کند، به انسان بپردازد، انسانِ درگیر جنگ.
موقعیت مهدی، بهترین فیلم
روزنامه صبح نو در گزارشی می‌نویسد: بالاخره چهلمین دوره از جشنواره فیلم فجر هم به پایان رسید. این دوره از جشنواره با دبیری مسعود نقاش‌زاده برگزار شد. دوره چهلم از جهات مختلفی حائز اهمیت بود، از جمله اینکه اولین تجربه تیم فرهنگی دولت جدید در این عرصه بود. بارها گفته‌ایم که جشنواره فیلم فجر به‌نوعی مهمترین رویداد فرهنگی کشور است. فراگیری آن و تعامل عموم مردم با این رویداد باعث این اهمیت فوق‌العاده شده است. بسیاری از فیلمسازان و فیلم‌های شاخص سینمای ایران از بستر این جشنواره به مردم معرفی شده‌اند. کافی است یک جست‌وجوی ساده انجام دهیم تا متوجه این موضوع شویم. معرفی تیم جشنواره چهلم با کمی تاخیر انجام شد اما به‌هرحال طبق رویه هر سال، چرخ جشنواره به حرکت درآمد و به‌تدریج بخش‌ها و مسوولان مختلف این رویداد معرفی شدند. آثار حاضر در دوره چهلم و همچنین حواشی اجرایی آن باعث شد که با یک دوره بسیار خاص روبه‌رو شویم.
حذف «سیمرغ مردمی» به معنای «تخلف» نیست
خبرگزاری مهر در گفت‌وگو با مسعود نقاش‌زاده دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر می‌آورد: دقیقاً نمی‌دانیم. شاید محصول یک وضعیت بحرانی بوده که مثلاً مدیر یک سینما به‌دلیل کاهش شلوغی و ازدحام، بدون چک کردن پرینت بلیت اجازه ورود مخاطب به سینما را داده است. شاید هم دلایل دیگری داشته باشد. ما همان کمیته را مأمور کرده‌ایم که گزارش تفصیلی در این زمینه آماده کنم. وقتی چنین شرایطی بود، ما نمی‌توانستیم با اطمینان بگوییم که نتایج رأی‌گیری نتایج درستی بوده است. به همین دلیل ترجیح دادیم جایزه آرای مردمی را در این دوره به هیچ فیلمی اهدا نکنیم.ما به رأی مردم احترام می‌گذاریم. وقتی برای یک سالن سینما ۲۰ بلیت چاپ شده اما ۴۰۰ نفر در سالن حضور داشته‌اند، این مشکل بسیار جدی است. این به‌هیچ‌وجه به معنای تخلف فیلم‌های اول و دوم در فهرست آرای مردمی نیست، مجموعه این زنجیره دارای اشکال بوده است. علی‌رغم آنکه در آستانه برگزاری جشنواره بارها از دوستان خواسته بودیم که این فرآیند را تست و بررسی کنند، اما بالاخره وقتی قرار است برای یک مجموعه بزرگی از مخاطبان پیامک ارسال شود، این پیامک‌ها باید دریافت شود و همزمان در ارتباط اینترنتی لینک‌هایی برای آن‌ها باید ارسال شود. در مواردی خطوط اینترنت قطع بوده و یا کیوسک‌های منتشرکننده بلیت، قطعی داشته‌اند.
حواشی جشنواره
جشنواره فیلم فجر در چهل سالگی
روزنامه اعتماد در گزارشی می‌نویسد: همزمان با دقایق پایانی نمایش فیلم‌ها در برج میلاد، درحالی که رسانه‌ها مشغول تنظیم جدول شمارش آرای مردمی فیلم‌های فجر بودند و با تیترهای مختلف به استقبال سیمرغ مردمی برای فیلم «ملاقات خصوصی» می‌رفتند ناگهان مسعود نقاش‌زاده، دبیر جشنواره اعلام کرد جایزه سیمرغ مردمی که سال‌هاست به بهترین فیلم از نگاه تماشاگران اهدا می‌شود به دلیل پاره‌ای ابهامات حذف شده است. ولی آنچه اهمیت دارد اینکه حذف مهمترین سیمرغ و جایزه که از طرف مردم به سینماگران اهدا می‌شد دقیقه نود، آن هم برای جشنواره‌ای با اعتبار چهل ساله بار دیگر ثابت کرد که این رویداد چه بحران بزرگی در چهل سالگی دارد و از چه بی‌برنامگی و کج‌سلیقگی رنج می‌برد و این سوال را در ذهن به وجود آورد که چرا متولیان سینما هر ساله به هر دلیلی سعی دارند از اهمیت و شأن این رویداد بکاهند؟ اما حواشی پنجشنبه شب فقط به حذف سیمرغ مردمی از جشنواره خلاصه نمی‌شد. دقایق پایانی پنجشنبه شب فهرست عجیب و غریب نامزدهای چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر هم منتشر شد و برای اهالی رسانه و سینماگران که هنوز در تعجب تصمیم مسوولان برای حذف سیمرغ مردمی بودند اعلام نام کاندیدا دوباره حاشیه‌ساز شد و علامت سوال‌های دیگری را به وجود آورد مبنی بر اینکه چطور سریال موقعیت مهدی به کارگردانی هادی حجازی‌فر که در بین فیلم‌های این دوره از جشنواره بوده و کیفیت ضعیفی داشته، توانسته در ۱۴ بخش در صدر نامزدهای سیمرغ باشد و رکورددار شود؟
هیاهوهای چهلمین سیمرغ
روزنامه ابتکار در گزارشی می‌آورد: یکی از مهمترین حواشی چهلمین جشنواره فیلم فجر، تخلف در ثبت آرای مردمی بود که در نهایت منجر به حذف یکی از باارزش‌ترین جوایز این رویداد یعنی سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردم شد. اما در میان نامزدهای جشنواره، فیلم «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازی‌فر که در بین فیلم‌های ضعیف این دوره از جشنواره، در مواردی به طرز اغراق‌آمیزی تحسین می‌شود در ۱۴ بخش نامزد سیمرغ شده و رکورددار است. پس از آن فیلم «علفزار» ساخته اول کاطم دانشی با نامزدی در ۱۳ رشته و بعد «برف آخر» در ۱۲ رشته در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ۲۲ فیلم جشنواره فجر در حالی در مدت ۱۱ روز نمایش داده شدند که میزان انتقاد از کیفیت فیلم‌ها بسیار زیاد بود و برهمین اساس در روزهای گذشته مصاحبه‌ای از بهروز افخمی - یکی از اعضای هیات انتخاب - با خبرگزاری مهر حاشیه‌ساز شد که در آن گفته بود دو فیلم پر حاشیه جشنواره یعنی «لایه‌های دروغ» و «ماهان» را ندیده و به اعتبار رای همکارانش درباره آن‌ها نظر داده است. افخمی در تماسی با ایسنا اعلام کرد که پس از این گفت‌گو، یک مصاحبه دیگر از او منتشر شده که حرف‌هایش وارونه نقل شده و انگار گفته‌های اولیه‌اش را تکذیب کرده است. برهمین اساس تاکید کرد که «من همچنان می‌گویم این دو فیلم را ندیده‌ام و حرفم همان است که قبلا گفته‌ام».
نمای چهلم؛ بدون رای تماشاگران
روزنامه آرمان ملی در گزارشی می‌نویسد: برندگان سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر در بخش‌های مختلف معرفی شدند و «موقعیت مهدی» رکورددار کسب سیمرغ شد. این دوره از ۱۱ تا ۲۲ بهمن به دبیری مسعود نقاش‌زاده برگزار و ۲۲ فیلم به بخش مسابقه سودای سیمرغ راه یافت. امسال بخش مربوط به رای تماشاگران و اهدای سیمرغ به آن حذف شده است. نکته دیگر اینکه چرا باید اسامی برگزیدگان قبل اعلام رسمی رای در فضای مجازی دست به دست شود. علی نصیریان پیشکسوت سینما و تئاتر دراین مراسم گفت: من از اوایل دهه بیست وارد کار نمایش شدم و حالا شاهد رشد و بالندگی هنرهای نمایشی ایران و تئاتر و سینما هستم. از ابتدای دهه چهل کار رونق‌بخشی به هنرهای نمایشی آغاز شد تا امروز که شاهد درخشش آثار ایرانی در جشنواره‌های جهانی در سراسر دنیا هستیم. او ادامه داد: من با آقای معتمدی یک فیلم کار کردم. باید بگویم معتمدی به لحاظ اخلاق و کار بسیار حرفه‌ای است و من از همکاری با اوبسیار لذت بردم. باید به یاد داشت که فرهنگ پشتوانه هنرمند است و هنر صرفا به تخصص بستگی ندارد و هنرمند در ابتدا موظف است که با مقوله فرهنگ و پشتوانه‌های دینی و معرفتی آشنا باشد.
تیر خلاص به آخرین سکانس جشنواره فیلم فجر!
خبرگزاری ایسنا در گزارشی می‌آورد: چهلمین جشنواره فیلم فجر که با ماجراهای زیادی همراه بود، سرانجام در مراسم پایانی با لو رفتن اسامی برگزیدگان به یک پایان شگفت ساز رسید؛ جشنواره ای که روز قبل از اختتامیه سیمرغ مردمی اش حذف شد و بدون هیچ توضیحی دقیق تر در این زمینه ، مراسم پایانی اش را برگزار کرد. در این مراسم که انتظار می‌رفت بعد از حاشیه های پیش آمده بر سر سیمرغ مردمی و درخواست انصراف تهیه‌کننده فیلم «ملاقات خصوصی» از داوری؛ دبیر یا رئیس سازمان سینمایی توضیحاتی ارائه کنند اما هیچ سخنی از حذف مهمترین جایزه جشنواره که از سوی تماشاگران اهدا می‌شد به میان نیامد! رضا میرکریمی کارگردان فیلم "نگهبان شب" که سیمرغ بهترین کارگردانی را گرفت، در مراسم حاضر نبود و بازیگرش سیمرغ را گرفت اما بلافاصله بعد از اختتامیه پستی با این عنوان در فضای مجازی منتشر کرد که " سیمرغ آخر و جشنواره ای که دیگر نیست!"
پروبال سیمرغ مردمی سوخت
روزنامه جوان در گزارشی نوشت: حذف سیمرغ مردمی جشنواره فیلم فجر به علت اتفاقاتی که در سامانه سمفا و بحث تجمیع آرای مردمی افتاد، یکی از بدترین اتفاقاتی بود که می‌توانست در جشنواره فجر رخ دهد. مسئولان جشنواره به جای حل مسئله و برطرف کردن شبهات ترجیح دادند راحت‌ترین کار را که همان پاک کردن صورت مسئله بود انجام دهند، اقدامی که باعث شد تهیه‌کننده فیلم «ملاقات خصوصی» در اعتراض از داوری در جشنواره انصراف بدهد.اقدام مسئولان برگزاری چهلمین جشنواره فیلم فجر در حذف سیمرغ مردمی که یکی از مهمترین جایزه‌های این جشنواره محسوب می‌شود به دلیل شبهاتی که در رابطه با دست بردن و تغییر آرای مردمی به نفع یک فیلم مطرح می‌شد، از حواشی جشنواره فجر بود. برخی از علاقه‌مندان به سینما، منتقدان و سینماگران این اقدام مسئولان جشنواره را پاک کردن صورت مسئله به جای حل آن تعبیر کرده‌اند. اقدامی که نه‌تن‌ها ضعف مدیران جشنواره را به اذهان مخابره می‌کند، بلکه نشان‌دهنده عدم توانایی در حل یک بحران یا نقیصه در روند برگزاری یک جشنواره است.
ملاقات ناکام در شب پایانی
روزنامه همشهری در یادداشتی به قلم مسعود پویا روزنامه نگار می‌آورد: در فاصله ۲۴ساعت مانده تا برگزاری اختتامیه فجر چهلم، دبیر جشنواره از حذف سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردم خبر داد. این مهمترین حاشیه جشنواره‌ای بود که تا شب پایانی خیلی درگیر حواشی نشده بود. اتفاقی که واکنش تهیه‌کننده فیلمی را به همراه داشت که از همان نخستین نمایش‌ها جای خود را در صدر جدول بهترین‌ها از نگاه تماشاگران محکم کرده بود. به این ترتیب فیلم «ملاقات خصوصی» به‌عنوان صدرنشین جدول بهترین‌های مردمی، سیمرغ تماشاگران را از دست داد تا تهیه‌کننده‌اش در واکنش به این اتفاق درخواست داوری نشدن فیلم را مطرح کند. البته ملاقات خصوصی در روزهای پایانی جشنواره «موقعیت مهدی» را به‌عنوان رقیبی جدی کنار خود می‌دید که با عبور از فیلم «علفزار» در جایگاه دوم قرار گرفته بود. در پایان ششمین روز جشنواره ملاقات خصوصی با میانگین رأی۴.۴۴ در صدر و موقعیت مهدی با میانگین رأی۴.۳۴ در مقام دوم بود. درحالی‌که فاصله‌اش هم با فیلم علفزار (با میانگین رأی ۴.۳۳) میلی‌متری بود. در واقع از روز اول اعلام جدول بهترین‌ها از نگاه تماشاگران، جدول با همین ترکیب شکل گرفته بود. در آخرین آمار اعلام شده وضعیت فیلم‌ها به این صورت بود: ملاقات خصوصی ۴.۴۷، موقعیت مهدی ۴.۴۱، علفزار ۴.۳۴، شادروان ۴.۱، مرد بازنده ۳.۹۳ و نگهبان شب ۳.۷۷. با این ترکیب به‌نظر می‌رسید اگر اتفاق خاصی رخ ندهد ملاقات خصوصی سیمرغ مردمی را خواهد برد. اتفاق خاص اما رخ داد.
جمع‌بندی
رسانه‌ها در مهمترین اخبار خود به مراسم اختتامیه چهلمین جشنواره فیلم فجر پرداختند. در این گزارش‌ها از یک طرف به سیمرغ‌داران جشنواره و از طرفی دیگر به حواشی پیش آمده توجه کردند. حواشی که مهمترین آن حذف سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردم و لو رفتن اسامی برگزیدگان جشنواره بود. البته برخی از رسانه‌ها به سیمرغ گرفتن «موقعیت مهدی» نیز انتقادهایی وارد کردند.