روزنامه ایران از روند تولید و فروش نفت ایران در ۶ ماه گذشته گزارش می دهد: به عبارتی دیگر، در دولت سیزدهم هر ماه صادرات نفت ایران بیشتر از ماه قبل و اکنون رقم صادرات بیش از یک میلیون بشکه در روز است.
این رکوردشکنی صادرات نفت ایران، تحت تحریم و بدون امید بستن به مذاکرات وین، موضوعی است که این روزها در رسانه‌های بین‌المللی خبرساز شده است. صادراتی که عملاً تحریم‌های امریکا را ناکارآمد و خنثی کرده است. اما نکته مهم‌تر این است که پیش‌بینی می‌شود این روند افزایشی در ماه‌های آتی نیز ادامه‌دار باشد.
علی شمس اردکانی، کارشناس ارشد اقتصاد انرژی در این رابطه به «ایران» می‌گوید: «بر اساس اعلام منابع ثانویه و منابع رسمی کشور صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر افزایش قابلملاحظه‌ای داشته است. احتمال اینکه این روند صعودی در ماه‌های آتی نیز ادامه دار باشد، وجود دارد. بازار هنوز کشش جذب نفت ایران را دارد و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان تابستان ۲۰۲۲ همچنان شاهد تداوم افزایش صادرات نفت ایران باشیم.»
افزایش صادرات نفت ایران تا ۲.۵ میلیون بشکه در روز
شمس اردکانی با اشاره به اینکه باید از شرایط بازار حداکثر استفاده را ببریم و صادرات نفت را افزایش دهیم، ادامه می‌دهد: «به نظر می‌رسد این آخرین کششی است که از طرف تقاضا در بازار ظاهر شده است و فرصتی برای به ظرفیت رساندن صادرات نفت کشور است. باید از این فرصت تا جای امکان استفاده و برای نفت کشور بازاریابی کرد.»
او با بیان اینکه متأسفانه دولت‌های قبل حتی در زمانی که درآمد سرشار نفتی نصیب کشور می‌شد، سرمایه‌گذاری کافی در توسعه صنعت نفت و ظرفیت‌سازی برای تولید نکردند، اذعان می‌کند: «اکنون می‌توانست ظرفیت تولید نفت ایران حدود ۶ میلیون بشکه در روز و معادلات بازار نفت متفاوت باشد؛ اما این اتفاق نیفتاد. اما با این وجود باید از فرصت پیش آمده برای صادرات بیشتر نفت کشور بهره برد و در کنار آن به فکر توسعه بالادستی و پایین دستی صنعت نفت نیز بود.»
این عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه کشش تقاضا تا آخر تابستان آتی برقرار خواهد بود، می‌گوید: «تا پایان تابستان می‌توانیم صادرات نفت کشور را به ۲ میلیون بشکه در روز نیز برسانیم؛ حتی بدون توافق وین.»
شمس اردکانی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته به سبب کاهش قیمت نفت، سرمایه‌گذاری در زمینه نفت گرانقیمت شیل امریکا کاهش پیدا کرد و به همین دلیل این فرصت هست که ایران برای بشکه‌های نفت خود در بازار جا بازکند، اذعان می‌کند: «علاوه بر ایران چند کشور تولیدکننده نفت دیگر نیز اکنون ظرفیت مازاد برای عرضه نفت دارند. مانند روسیه، عربستان و امارات متحده عربی. ایران با این کشورها باید به درستی وارد رقابت شود.»
تولید، آماده افزایش صادرات
در حالی که صادرات نفت ایران در حال افزایش ماه به ماه است، ظرفیت تولید نفت نیز در حال بازگشت به زمان پیش از تحریم‌هاست. به طوری که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران می‌گوید تا یک ماه دیگر ظرفیت تولید نفت ایران به ۴ میلیون بشکه در روز می‌رسد و این آمادگی برای افزایش بیشتر صادرات نفت فراهم می‌شود.
محسن خجسته‌مهر توضیح می‌دهد: «تا پایان اسفندماه ظرفیت تولید نفت کشور به میزان پیش از تحریم‌ها می‌رسد و منابع مالی آن نیز مشخص شده و در حال تخصیص است.»
مجموع این شرایط نشان می‌دهد که ایران می‌تواند روند افزایش صادرات نفت خود را تا پایان تابستان ۱۴۰۱ بدون دغدغه ادامه دهد.
اما برای تبدیل ظرفیت بالقوه تولید نفت کشور به ظرفیت بالفعل نیز مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران توضیح می‌دهد: «براساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته تا ۱۰ سال آینده ظرفیت تولید نفت خام کشور به ۵ میلیون بشکه در روز و توان تولید گاز کشور نیز به یک و نیم میلیارد مترمکعب در روز خواهد رسید. برای تحقق این برنامه نیاز به سرمایه‌گذاری ۹۰ میلیارد دلاری در بخش نفت و نیز سرمایه‌گذاری ۷۰ میلیارد دلاری در بخش توسعه میادین گازی هستیم. همچنین در صورت تحقق این برنامه‌ها ظرفیت پالایشی کشور و ظرفیت‌های صادراتی کشور به ۱.۵ برابر قبل از تحریم‌ها خواهد رسید.»
در این زمینه، مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران نیز از برنامه‌ریزی‌ها برای رساندن ظرفیت تولید نفت خام ایران به ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز ظرف هشت سال آینده می‌گوید.
به گزارش وزارت نفت، کریم زبیدی با اشاره به اینکه برنامه ۸ ساله است اذعان می‌کند: «فرصت‌های سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های سرمایه‌گذاران داخلی در بخش حفاری چاه‌های نفت اهمیت بیشتری دارد. اما برنامه‌ریزی برای نگهداشت تولید از مسیر ترمیم چاه‌های موجود و احداث بعضی از تأسیسات فرایندی و خطوط لوله می‌تواند از دیگر پروژه‌های قابل سرمایه‌گذاری داخلی به‌شمار آید.»
دیوارهای تحریم ترک خورده است
یک نماینده مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اینکه این روزها شاهد افزایش فروش نفت و ترک خوردن دیوار تحریم‌ها هستیم، بیان می‌کند: «خوشبختانه با سیاست‌هایی که دولت سیزدهم به‌کار گرفته است این روزها شاهد رشد صادرات نفت هستیم. در دولت گذشته متأسفانه همه مسائل به موضوع مذاکرات و برجام گره خورده بود، حتی آقای روحانی معتقد بود آب خوردن مردم هم بستگی به نتیجه مذاکرات دارد.»
به گزارش شانا، محمدحسن آصفری با اشاره به اینکه تمام مسائل کشور با قفل برجام بسته شده بود، ادامه می‌دهد: «در مجلس نهم از وزیر نفت پیشین در صحن علنی سؤال شد چرا شما تحریم‌ها را دور نمی‌زنید و با وجود بازار فروش نفت در منطقه منفعل عمل می‌کنید؟ پاسخی که وزیر نفت وقت به ما داد این بود که رئیس جمهور گفته است باید اول تکلیف برجام روشن شود، این یعنی در دولت گذشته هم امکان دور زدن تحریم‌ها وجود داشت.»
عضو هیأت رئیسه کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه سیاست دولت سیزدهم بر این است که مذاکرات در جای خود دنبال شود و به موازات آن مسأله فروش نفت، جذب سرمایه از کشورهای دیگر و توافق‌های اقتصادی و سیاسی با کشورهای همسایه نیز در جریان باشد، اظهار می‌کند: «اگر ما قدرتمند شویم و از موضعی قوی با دنیا حرف بزنیم این غرب است که برای مذاکره با ما التماس خواهد کرد. این دولت به دنبال اداره کشور تنها از طریق مذاکرات نیست، بلکه خنثی‌سازی تحریم‌ها به‌طور جدی در این دولت در حال دنبال شدن است.»
به اعتقاد این نماینده مجلس شورای اسلامی نه تنها فروش نفت، بلکه در زمینه جذب سرمایه نیز دولت سیزدهم راهکارهایی برای عملی کردن برنامه‌های ضد تحریمی دارد که می‌تواند به موفقیت بینجامد.