«محمدرضا دشتی» امروز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا بر لزوم عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا تاکید کرد و گفت: اگر همه محصولات و مواد اولیه پتروشیمی در بورس کالا عرضه شود و از آنجا در اختیار تولیدکننده داخلی قرار داده شود، شفاف‌سازی حداقل کاری است که اتفاق می‌افتد یعنی روشن میشود که محصولات په مقدار تولید و په مقدار عرضه میشود و پول آنها کجا میرود.
وی ادامه داد: اما اگر پتروشیمی‌ها محصولات خود را با قیمت جهانی و با عرضه کم در بورس کالا عرضه کنند، قیمت‌ها بشدت بالا میرود، چراکه تولیدکننده ناگزیر است، قیمت محصول تولیدی خود را بالا ببرد و زنجیروار این افزایش اتفاق میفتد تا نهایتاً که کالا با قیمت بالا به دست مصرف‌کننده می‌رسد و برای مردم این سئوال مطرح میشود که چرا قیمت بالا رفته و این افزایش را از چشم تولیدکننده می‌بینند در حالی که این خود عرضه‌کننده مواد اولیه است که قیمت‌ها را بالا می‌برد.
لزوم اصلاح قیمت مواد اولیه خوراک پتروشیمی و بازنگری در بورس کالا
این تولیدکننده بر لزوم اصلاح قیمت برای مواد اولیه پتروشیمی‌ها تاکید کرد و گفت: شیوه کنونی قیمت گذاری محصولات پتروشیمی، قیمت جهانی کالا و قیمت دلار نیما است و دولت اگر شیوه قیمت گذاری را اصلاح کند شاهد کاهش قیمت ها خواهیم بود.
وی با بیان اینکه موج اصلی شیوه قیمت‌گذاری مواد اولیه پتروشیمی‌ها در دولت قبل شروع شد، افزود: حوزه تولیدی ما مرتبط است با حوزه پتروشیمی کشور و اتفاقاتی که افتاد شیوه قیمت‌گذاری محصولات یا مواد اولیه پتروشیمی بود، ما جزو سه تولید تولیدکننده اول محصول سیلیکات سدیم در کشور هستیم و محصول تولیدی ما وابسته به مواد اولیه پتروشیمی است. یعنی باید محصولی را از پتروشیمی خریداری کنیم به نام «سود کاستیک» که این محصول در انحصار شرکت پتروشیمی ایران است و اگر پتروشیمی این محصول را کم تولید و عرضه آن کاهش پیدا کند، شماری از تولیدکننده‌های کشور با مشکل مواجه شده و حتی به تعطیلی کشیده می‌شوند.
قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی بالاتر از نرخ جهانی
دشتی تاکید کرد: حالا مسئله مهم بحث قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی است، یعنی در سال ۱۳۹۷، دولت قبل در حمایت از پتروشیمی حرکتی انجام داد و قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی را بر مبنای قیمت جهانی به اضافه دلار نیمایی محاسبه کرد، بعد در بورس کالا عرضه میکنند. تولیدکننده‌های داخلی هم باید از طریق بورس کالا خریداری کند اما وقتی عرضه کم باشد فضا اصطلاحاً رقابتی می شود اما در چنین فضایی، قیمت حتی از قیمت جهانی هم بالاتر میرود. تولیدکننده داخلی هم که ناگزیر به خرید محصول است، باید قیمت تولیدات خودش را بالا ببرد درنتیجه محصول نهایی نظیر مواد شوینده و غیره دچار افزایش قیمت میشود .
وی افزود: اما اتفاقی که در دولت جدید افتاد، این بود که گفته شد دلار از عرضه محصولات پتروشیمی حذف می شود، و این اتفاق خوبی بود که گویا معاون وزیر صمت عنوان کرد اما با این گفته، صدای کارفرمایان پتروشیمی‌ها درآمد و گفتند ما نمی‌توانیم اینگونه تولیدات را عرضه کنیم و باید با قیمت بیشتری به تولیدکننده‌های داخلی بفروشیم. ما هم گفتیم مشکلی نیست، شما عرضه صادراتی خود را با قیمت بالا داشته باشید اما برای تولیدکننده داخلی یک فکری بکنید تا قیمت محصولات داخلی افزایش پیدا نکند اما این اتفاق نیفتاد و پتروشیمی‌ها نمی‌خواهند این کار را انجام دهند.
این تولیدکننده یادآور شد: در تابستان امسال محصول سود کاستیک ۳ هزار تومان عرضه می‌شد، اما اکنون در بورس کالا در روزهای شنبه (روزهای معاملاتی) ۱۱ هزار تومان معامله میشود که این توان و انرژی تولیدکننده را می‌گیرد؛ ضمن اینکه عرضه‌کننده مواد پتروشیمی محصولش را نقد عرضه می‌کند اما تولیدکننده تولیدات خود را اعتباری عرضه می‌کند بنابراین چه سرمایه در گردشی برای تولیدکننده باقی می‌ماند؟
بورس کالا در دولت نهم با هدف پایان دادن به بازار سیاه محصولات پتروشیمی تشکیل شد
به گفته دشتی، در دولت نهم بورس کالا برای این شکل گرفت تا بازار سیاه محصولات پتروشیمی ساماندهی شود و بازار این محصولات از ناصرخسرو جمع شود و اگر فردی پروانه بهره‌برداری در سامانه داشت می‌توانست خرید داشته باشد. اما الآن اتفاقی که عملاً رخ داده، این است که هر کسی کدبورسی دارد، می‌تواند در بورس کالا خرید کند که اصلاً درست نیست یعنی اگر فردی شرکت تولیدی نداشته باشد و صرفاً یک شرکت بازرگانی داشته باشد، می‌تواند کد سهامداری بگیرد و از بورس کالا خرید کرده و آن را در بازار سیاه عرضه کند.
وی افزود: همین که الآن پتروشیمی عرضه را کم کرده، تولیدکننده باید برود مواد اولیه مورد نیاز خود را از بازار سیاه و آزاد تهیه کند و همان مواد اولیه را با قیمت خیلی بالاتر تهیه کند و این امکان برای تولیدکننده داخلی اصلاً وجود ندارد، چون سرمایه در گردشی وجود ندارد.
پتروشیمی‌ها عرضه را به بورس کالا کاهش می‌دهند تا فضا را رقابتی کنند
وی ادامه داد: موضوع دیگر میزان عرضه است، یعنی وزارت صمت می‌داند که تولیدکننده‌های داخلی چه تعدادی هستند و چه مقدار مصرف دارد و بر مبنای آن برای صنایع سهمیه در نظر گرفته است، یعنی سقف تعیین می‌کند بنابراین می‌داند که من تولیدکننده چقدر مصرف دارم اما با همه این تفاسیر می‌بینیم که پتروشیمی‌ها در بورس کالا عرضه را کم میکنند تا فضای بورس کالا را رقابتی کنند - یعنی ما یک دفعه می‌بینیم که بیش از ۲۵ هزار تن تقاضا پشت بورس می‌ماند، اما عرضه ۶ هزار تن است و نهایتاً به ۱۳ هزار تن می‌رسد.
دشتی ادامه داد: خواسته تولیدکننده این است که وزارت صمت و وزارت نفت نرخ دلار در محصولات پتروشیمی را اصلاح کنند، این درست نیست که پتروشیمی‌ها از یک طرف به دولت فشار بیاورند تا قیمت خوراک آنها را کاهش دهد مانند موضوعی که چندی پیش در رابطه با قیمت گاز اتفاق افتاد و دولت قیمت گاز پتروشیمی‌ها را اصلاح کرد و بعد که دولت قیمت خدمات را اصلاح می‌کند، باز پتروشیمی‌ها با استفاده از ظرفیت‌های داخلی، محصولات خود را به قیمت جهانی محاسبه کنند و اینگونه است که صدای مصرف کنندگان محصولات پتروشیمی و پالایشی هم درمی‌آید که چرا پتروشیمی قیمت گاز را ارزان طلب می‌کند اما قیمت محصولات را جهانی با تولیدکننده داخلی محاسبه می‌کند.
دشتی این حرکت را ظلم به تولیدکننده داخلی دانست و گفت: وقتی پتروشیمی‌ها قیمت محصولات را بالا می‌برند و از طرفی عرضه به بورس را کاهش می‌دهند، تولیدکننده ناگزیر است قیمت محصول خود را بالا ببرد تا قدرت خرید مواد اولیه را داشته باشد چراکه تولیدکننده صنعتی است و باید کالای خود را به یک صنعتگر دیگر عرضه کند و اگر نتواند سرمایه در گردش درستی داشته باشد، زمین می‌خورد. بنابراین دغدغه تولیدکننده شیوه قیمت‌گذاری همه محصولات پتروشیمی با دلار است و چنانچه کل محصولات پتروشیمی در بورس کالا عرضه شود و کالا از طریق بورس به سمت صادرات برود، عرضه در بورس زیاد میشود و قیمت هم به تعادل می‌رسد.