مصطفی خوشنویس روز چهارشنبه درگفت و گو با ایرنا اظهار داشت: از ۲ سال پیش تصمیم گرفته شد درختان کهنسال موجود در باغ فین تکثیر شوند تا نهال‌های کافی برای مصرف در داخل این باغ وجود داشته باشد.
وی خزانه ایجاد شده از درختان کهنسال باغ تاریخی فین کاشان را از ناب‌ترین خزانه‌های کشور دانست و افزود: افزون بر ۲ هزار اصله نهال در این باغ تکثیر شده که می‌تواند در آینده تامین کننده بخش زیادی از فضای سبز این باغ تاریخی باشد.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلی و مراتع کشور گفت: بذرها از کهن‌سال‌ترین درختان باغ تاریخی فین تهیه شده است که شاید مجموعه‌ای از بذر ۲ درخت معروف لیلی و مجنون این باغ نیز جزو این نهال‌ها باشد.
وی ادامه داد: این نهال‌ها ریشه باز هستند و به دلیل افت سلامت، دچار استرس و یا خشک شدن نمی‌توان آنها را مستقیم به عرصه منتقل کرد، بلکه باید از زمین خارج و در گلدان بازکاشت کرد.
خوشنویس افزود: نهال‌ها یک فصل رویش و یا بیشتر در این گلدان‌ها نگهداری و هر وقت لازم باشد به منطقه مورد کشت منتقل خواهند شد.
وی خاطر نشان کرد: مزیت نهال‌های گلدانی این است که هر زمانی اراده کنیم می‌توان آنها را کشت کرد، به این معنا که این نهال‌ها تابع فصل خزان و زمستان نیستند، بلکه چون گلدانی هستند و وابستگی به زمین ندارند، می‌توان هر زمان از سال حتی در ماه‌های گرم مانند خرداد، تیر و مرداد نیز آنها را کاشت.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلی و مراتع کشور از کاشت درختان سیب، انار، گلابی، آلو و گونه‌ای از سنجد در باغ تاریخی فین کاشان نیز خبر داد و اظهار داشت: درختان میوه سمبل باغ هستند و بر پایه مطالعه‌های انجام شده در گذشته نیز این نوع درختان در باغ وجود داشته است.
وی افزود: بر پایه مطالعه دوایر رویشی، از گذشته دور طی ۱۵ سال مانده به سال ۱۳۸۷، درختان باغ فین هر سال باریک‌تر و ضعیف‌تر شده‌اند، یعنی مدیریت ضعیفی روی تغذیه درختان و آبیاری درختان باغ انجام شده است.
خوشنویس ادامه داد: این اقدام سبب کندی رشد درختان شده و بر اثر همین کندی رشد، ضعف فیزیولوژی رخ داده و سبب شده که سرمای سال ۱۳۸۶ بیشترین آسیب را به درختان باغ وارد کند.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلی و مراتع کشور با اشاره به اینکه ۱۱۰ درخت سرو باغ تاریخی فین کاشان در سال ۱۳۸۷ خشک شده بود، یادآور شد: بخشی از این آسیب‌ها نتیجه سرمای شدید سال ۱۳۸۶ بود.
وی با اشاره به اینکه هشت اصله درخت سرو قطور باغ تاریخی فین کاشان در سال ۱۳۹۲ بر اثر وزش باد شدید با سرعت ۹۷ کیلومتر بر ساعت ریشه‌کن شد، یادآورشد: این باد شدید موجب شد تا تعدادی از درختان این باغ کج شوند و از کمر ترک برداشتند.
خوشنوس با بیان اینکه با توجه به تغییر اقلیم‌های کره زمین، باز هم باید منتظر وزش چنین بادهای شدید باشیم، گفت: برای کاهش آسیب دیدن درختان برنامه‌ریزی شده تا با رصد هواشناسی، زمانی که وزش بادهای شدید پیش‌بینی و تشخیص داده می‌شود، آبیاری را کاهش می‌دهند تا پای درختان خشک باشد تا مقاومت و پایداری درختان در مقابل باد بیشتر شود.
مجموعه تاریخی فین در کاشان با مساحت ۲۳ هزار و ۷۰۰ مترمربع، سال ۱۳۱۴ در فهرست اثرهای ملی و در ۱۳۹۰ به عنوان یکی از همین ۹ باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
این اثر تاریخی شامل یک حیاط مرکزی است که به وسیله دیوار، بارو و برج‌های استوانه ای شکل محصور شده و آب اساسی‌ترین عنصر در آن بوده‌است.
شاه‌نشین، خلوت کریم‌خانی، کوشک، حوض خانه صفوی، حمام صفویه و قاجاریه، حوض جوش، شترگلوی فتحعلی شاه، جوی‌ها، بنای سر در و موزه ملی از جمله بخش‌های باغ فین کاشان است که بهترین نمونه خلق فناوری با طراحی بی‌نظیر و هندسی از کامل‌ترین باغ‌های ایرانی با کسب پنج معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی یونسکو است.
سامانه آبیاری منحصر بفرد باغ فین در بین تمامی باغ‌های ایرانی را که از چشمه سلیمانیه سیراب می‌شود از دیگر از ارزش‌های این باغ است و شامل قنات چشمه سلیمانیه به طول یک هزار و ۲۰۰ با ۱۹ رشته چاه قنات است که از هفت کتل و دندانه سرچشمه می‌گیرد.