به گزارش روز یکشنبه ایرنا از رویترز، تحولات اوکراین در روزهای اخیر افزایش یافته و در شبانه‌روز گذشته، اصابت چند گلوله خمپاره از خاک اوکراین به مناطقی از روسیه و اظهارنظرهای مقامات عالی اروپا، آمریکا و ناتو در کنفرانس امنیتی مونیخ درباره اوکراین، گمانه‌زنی‌ها در مورد رویارویی احتمالی دو طرف را افزایش داده است. اما حمله احتمالی روسیه به اوکراین نه تنها بر فضای سیاسی و ژئوپلیتیکی جهان تاثیر خواهد داشت که همه بازارها از بازار گندم و غلات تا انرژی و قیمت آن را متاثر خواهد کرد؛ بازارهای سهام و اوراق قرضه دولتی نیز بی اثر نخواهند ماند.
بهشت امن سرمایه‌گذاری؛ ارز، طلا
سرمایه‌گذاران معمولا در زمان بروز بحران روی اوراق قرضه سرمایه‌گذاری می‌کنند که به طور کلی به عنوان امن‌ترین دارایی شمرده می‌شود. این بار هم احتمالا در صورت حمله روسیه به اوکراین، افزایش قیمت نفت و بنابراین بالارفتن تورم همینطور است.
تورم بالا و افزایش قریب‌الوقوع نرخ سود سال جدید را برای بازار اوراق قرضه با شروعی دشواری همراه کرد؛ در شرایطی که نرخ بهره ده‌ساله در آمریکا نزدیک رقم کلیدی ۲ درصد و سود ده‌ساله در آلمان کمی بیش از ۰ درصد برای اولین بار از سال ۲۰۱۹ میلادی است؛ هر رویارویی این شرایط را تغییر می‌دهد.
همچنین در بازار تبادل ارز خارجی نیز نرخ تبادل یورو/ فرانک سوئیس مهم ترین نشانگر خطر ژئوپلیتیکی در منطقه یوروست در حالیکه فرانک سوئیس از مدت‌ها قبل بهترین کالا برای سرمایه گذاری بود و اکنون از سال ۲۰۱۵ بالاترین قیمت را دارد. طلا نیز به عنوان بهترین پناهگاه سرمایه‌گذاران بوده و اکنون در حال صعود به بالاترین قله قیمتی طی ۱۳ ماه گذشته است.
بازارهای گندم و غلات
اختلال در روند تولید و عرضه گندم از منطقه دریای سیاه تاثیر زیادی بر قیمت و افزایش تورم موارد غذایی خواهد گذاشت؛ به‌ویژه در شرایطی که توان مالی افراد به دلایل مختلف از جمله خسارت اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا کاهش یافته است.
چهار کشور مهم صادرکننده غلات شامل روسیه، اوکراین، قزاقستان و رومانی از بنادر دریای سیاه محصولات خود را صادر می کنند که رویارویی نظامی صادرات آنها را مختلف خواهد کرد. براساس آمار شورای بین‌المللی غلات اوکراین سومین کشور صادرکننده ذرت و چهارمین صادرکننده گندم در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ و روسیه اولین صادرکننده گندم جهان است.
نفت و گاز طبیعی؛ کاهش صادرات گاز، پیش‌بینی نفت ۱۵۰ دلاری
بازارهای انرژی در صورت رویارویی نظامی اوکراین و روسیه به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند؛ اروپا ۳۵ درصد از گاز طبیعی مورد نیاز خود را از روسیه تامین می کند که از طریق خط لوله‌ای از بلاروس و لهستان به آلمان می‌رسد؛ خط لوله نورد استریم ۱ مستقیم به آلمان می‌رود و بقیه را از طریق اوکراین به دیگر کشورهای اروپایی صادر می‌شود. گاز ارسالی روسیه به اروپا در سال ۲۰۲۰ و به دلیل کاهش تقاضا بعد از همه‌گیری کرونا و تعطیلی‌های ناشی از آن کاهش یافت و وضعیت سال ۲۰۲۱ هم و حتی با وجود افزایش تقاضا به روال قبل برنگشت، این امر یکی از دلایل افزایش قیمت بود.
آلمان اعلام کرده به عنوان بخشی از تحریم‌های روسیه به دلیل حمله احتمالی به اوکراین ممکن است خط لوله نورم استریم ۲ را متوقف کند. این خط لوله واردات گاز به اروپا را افزایش می‌دهد. تحلیلگران معتقدند صادرات گاز روسیه به اروپای غربی از اوکراین و بلاروس در صورت تحریم مسکو به شدت کاهش می‌یابد؛ زیرا قیمت گاز افزایش خواهد یافت.
بازار نفت نیز به دلیل اختلال‌ها در عرضه و کاهش آن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اوکراین نفت روسیه را از طریق خط لوله دروژبا به اسلواکی، مجارستان و جمهوری چک می‌رساند، روسیه در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار میلیون تن متریک نفت از طریق اوکراین به این کشورها صادر کرده که از صادرات سال قبل ۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار میلیون تن متریک کمتر بوده است.
شرکت جی پی مورگان براورد کرده رویارویی روسیه و اوکراین و قیمت نفت را تا بشکه ای ۱۵۰ دلار افزایش، تولید ناخالص داخلی سالانه در نیمه اول سال جاری را در سطح جهان به ۹ دهم درصد کاهش و تورم را با افزایش دوبرابری به ۷.۲ درصد برساند.
شرکت‌ها، بانک‌ها و موسسات مالی
شرکت های غربی نیز از این امر متاثر خواهند شد، هر چند شرکت‌های فعال در زمینه انرژی کاهش سود خود را احتمالا با افزایش قیمت نفت جبران خواهند کرد.
شرکت انگلیسی بی‌پی ۱۹.۷۵ درصد سهام شرکت نفتی روس‌نفت را در اختیار دارد که یک‌سوم تولیدات این شرکت را تشکیل می دهد و سرمایه‌گذاری های مشترکی نیز با روس نفت دارد. شرکت نفتی شل نیز مالک ۲۷.۵ درصد از سهام پالایشگاه ساخالین ۲ است که یک سوم از صادرات گاز مایع طبیعی روسیه را تولید می‌کند. افزون بر این شرکت‌های اکسون آمریکایی نیز از طریق یک شرکت تابعه و شرکت هندی گاز طبیعی و نفت نیز در پروژه نفت و گاز ساخالین ۱ همکاری دارند. اکوینور نروژ نیز در روسیه فعال است.
شرکت‌های دیگر شامل رنو فرانسه ۸ درصد سود قبل از بهره و مالیات و مترو ای. جی آلمان ۱۰ درصد از فروش و ۱۷ درصد از سود عملیاتی و شرکت هلندی کارلزبرگ ۴۰ درصد از سود خود را از بازار روسیه کسب می کنند. بخش مالی اروپا بیشتر از بقیه بخش‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بانک بین‌المللی رایفیزن اتریش ۳۹ درصد از سود خالص خود را از موسسه تابع خود در روسیه کسب کرد، گروه های مالی و بانک‌های مجارستان، هلند نیز در روسیه فعال هستند و بخشی از سود خود را از این کشور به دست می‌آوردند.
اوراق قرضه دولتی هر دو کشور در ماه های اخیر نسبت به کشورهای همسان به شدت کاهش یافته، در حالیکه سرمایه‌گذاران علاقه کمتری به سرمایه گذاری نشان داده‌اند. بازار اوراق قرضه در اوکراین معمولا جبران‌کننده برای سرمایه گذاران در بازارهای نوظهور است؛ در حالیکه وابستگی کلی روسیه به بازار سرمایه در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و تنش های ژئوپلیتیکی کاهش یافته و به نوعی تهدید سرایت‌کننده از آن کانال‌ها را به دیگر بخش‌های اقتصاد کاهش می‌دهد.