به گزارش ایرنا، موسیقی فیلم در ایران اگر چه قدمتی همسان با سینما ندارد، ولی پا به پای آن پیشرفت کرده است و یکی از مهمترین عوامل جذابیت فیلم به شمار می رود.
به گفته کارشناسان، موسیقی فیلم ایران در طول تاریخ خود از شرایط خوبی برخوردار بوده و آهنگسازان خلاقی را دیده است و اولین تجربه‌های موفق اما نه چندان گسترده در موسیقی متن ایران را افرادی همچون روح‌الله خالقی، ابوالحسن صبا و علینقی وزیری در ایران داشته‌اند.
در سال های اخیر، عرصه سینما و تلویزیون شاهد حضور و فعالیت آهنگسازان جوان و خوش قریحه است، امسال در چهلمین جشنواره فیلم فجر جایزه بهترین موسیقی متن به هنرمند قزوینی مسعود سخاوت دوست برای فیلم موقعیت مهدی رسید.
این هنرمند برجسته قزوینی در بیش از ۵۵ اثر سینمایی، تلویزیونی و مستند، کارنامه پرباری در ساخت موسیقی فیلم، تئاتر، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی دارد و همکاری با کارگردانان برجسته همچون کمال تبریزی، قطب‌الدین صادقی، نرگس آبیار و روح‌اله حجازی در پرونده کاری او مشاهده می شود.
خبرنگار خبرگزاری ایرنا استان قزوین به همین منظور این نویسنده، موسیقیدان و آهنگساز قزوینی را به استودیو خبری ایرنا دعوت کرده و پیرامون فعالیت ها و مشکلات هنرمندان موسیقی به گفت و گو نشسته است.
وی معتقد است: موسیقی فیلم موقعیت مهدی بهترین اثر تولیدی او می باشد که جنس آن کاملا شاعرانه است.
ایرنا. لطفاً خودتان را معرفی کنید و بگویید چطور شد که به موسیقی روی آوردید و در چه سازهای تبحر دارید؟
متولد ۱۳۶۳ در قزوین هستم و با تشویق و ترغیب پدرم از سن هشت سالگی موسیقی سنتی را با ساز سنتور آغاز کردم و از ۱۷ سالگی به عرصه آهنگسازی وارد شدم و در ادامه با سازهایی همچون پیانو، ویلن سل و تنبور که برای آهنگسازی ضروری است کار کردم.
تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته مهندسی عمران آغاز کردم و پس از فارغ التحصیلی با تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد وارد دانشگاه هنر سوره و در رشته آهنگسازی مشغول به تحصیل شدم.
ایرنا. جشنواره فیلم فجر امسال را چگونه ارزیابی کردید؟ چه عاملی باعث شد تا موسیقی فیلم موقعیت مهدی به موفقیت برسد؟
از سال ۹۲ و ۹۳ تاکنون هر سال در جشنواره فجر حضور داشته‌ام و پنج بار نیز کاندید دریافت جایزه بودم. امسال با چهار فیلم در چهلمین جشنواره فجر شرکت کردم و هر چهار فیلم جزو کارهایی بود که بازخورد خوبی داشت.
این فیلم ها به نام "بدون قرار قبلی " به کارگردانی بهروز شعیبی، "برف آخر" به کارگردانی امیر حسین عسگری، "ضد " به کارگردانی امیر عباس ربیعی و "موقعیت مهدی " به کارگردانی هادی حجازی‌فر بود.
جشنواره امسال فیلم های خوب زیادی داشت و توانست نظر بسیاری از کارشناسان، منتقدان سینما و مخاطبان را به خود جلب کند و استقبال خوبی از فیلم‌های اکران شده صورت گرفت که در این بین چند فیلم برجسته بود از جمله فیلم "موقعیت مهدی".
با وجود اینکه این فیلم در ژانر دفاع مقدس بود اما با رویکرد انسان مدار و اخلاق مدارانه زندگی، عشق، جنگ، شهادت، ایثار و وطن‌دوستی را با لحنی شاعرانه در قاب سینما به تصویر کشیده است.
فیلم سینمایی موقعیت مهدی توانست طیف‌های مختلفی را درگیر کند و یکی از عوامل موفقیت این فیلم آن است که صرفاً به کلیشه‌های دفاع مقدس نپرداخته، شاید شاعرانگی زیبای این فیلم رمز موفقیت این کار بود.
ما همواره از جنگ یک خشونت پیش فرضی در ذهن داریم؛ جنگ همواره خشن است و اصلا مقوله جالبی برای بشر نیست و مخرب می باشد اما به هر حال وقتی یک جنگی تحمیل می‌شود؛ مثل جنگی که ما شاهد آن بودیم، اینجا آدم‌هایی به سراغ جنگ می روند که گاهی خیلی رمانتیک و احساسی هستند؛ خیلی شاعرانه و عاشقانه زندگی کرده‌اند، ما این جنبه‌ها را گاهی اوقات در جنگ فراموش می‌کنیم که آن کسی که شهید می‌شود پدر یک خانواده بوده یا همسر یک خانواده است و دارای احساسات، عواطف و هیجاناتی بوده و اگر جنگی نبود، شاید یک مهندس بود، یا یک پزشک و آهنگساز می‌شد.
از این جهت در فیلم «موقعیت مهدی»، باکری را یک انسان شریف، عاشق و مرد خانواده می‌بینیم که به اجبار و الزام شرایط جنگ وارد این سطح از خشونت جنگ شده است و این شاعرانگی در کل فیلم وجود دارد، جنبه‌های شاعرانه فیلم خیلی روی شخص من تاثیر گذاشت، کاش روزی جنگ به‌طور کلی از جهان برچیده شود و این زیبایی‌ها جهان را نجات دهد.
ایرنا. به آثار سینمایی که تاکنون فعالیت داشتید و جوایز و افتخاراتی که در بخش تلویزیونی و مستند کسب کردید اشاره کنید؟
در بخش مستند کاندید سینما حقیقت بودم و در سریال های تلویزیونی دلدادگان و نجلا نیز ۲ دوره کاندید جام جم شدم و برای سینما نیز کاندید سیمرغ و جایزه یاس شدم.
همچنین با فیلم بدرود بغداد به کارگردانی مهدی نادری به عنوان برگزیده بهترین موسیقی فیلم از طرف کانون منتقدان وبسایت پرده سینمای ایران شناخته شدم و در سال ۹۲ با فیلم سینمایی شیار ۱۴۳ به کارگردانی و نویسندگی نرگس آبیار، در سال ۹۴ با فیلم سینمایی نفس به کارگردانی و نویسندگی همان کارگردان، در سال ۹۷ با فیلم سینمایی شبی که ماه کامل شد و در سال ۹۸ نیز با فیلم سینمایی شنای پروانه به کارگردانی محمد کارت نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر شدم.
همچنین افتخاراتی از قبیل برنده جایزه بهترین موسیقی از جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان، جایزه بهترین موسیقی متن از جشن حافظ، دیپلم افتخار بهترین موسیقی متن از جشن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران، جایزه ژوری بهترین موسیقی فیلم از جشنواره بین المللی شب های تالین از جشنواره بین‌المللی شب‌های تالین استونی، نشان طلای یادبود جشنواره بین‌المللی کرالا ۲۰۱۳ (هندوستان) از جشنواره بین المللی کرالا هندوستان و برنده بهترین موسیقی فیلم در چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم یاس را در کارنامه کاری خود دارم.
ایرنا. با توجه به اینکه سالهاست در این حوزه مشغول فعالیت هستید به نظر شما مشکلات اهالی موسیقی در قزوین چیست؟
مشکلات در حوزه موسیقی نسبت به سالهای گذشته بسیار کم شده اما کماکان مشکلات اساسی همچنان باقی است، نداشتن بستر ارایه آثار هنرمندان در قزوین از مهمترین مشکلات این حوزه می باشد.
نبود سالن برای اجرای هنرمندان موسیقی و کنسرت در شهر قزوین یکی از این مشکلات است که متاسفانه هنرمندان استان برای اجرای یک برنامه ساده مجبورند تا دوندگی فرسایشی انجام دهند، هنرمندان قزوینی برعکس شهرهای دیگر و حتی کوچکتر از قزوین از کمبود زیرساخت های لازم رنج می برند.
در اجرای کنسرت های موسیقی نمی توان از سالن های کتابخانه های عمومی و حتی آموزش و پرورش استفاده کرد و هنرمندان این حوزه با مشقت فراوان مواجه اند و مانند هنرمندان تئاتر، سالنی در اختیار ندارند.
حداقل خواست هنرمندان موسیقی داشتن سالن اختصاصی برای اجرای کارها و کنسرت هاست، هنرمندان بزرگی که سالها در این عرصه تلاش کرده اند حداقل باید یک سالن برای اجرا آثار داشته باشند.
بی توجهی به این خواسته ها موجب می شود در نهایت این افراد ناگزیر به مهاجرت از شهر و استان خود بشوند و کم نیستند افرادی که برای این مشکلات مجبور شدند تا شهر قزوین را به رغم میل باطنی خود ترک کنند.
ایرنا. توصیه شما به جوانان علاقه مند به هنر موسیقی چیست و چگونه می توانند وارد این عرصه شوند؟
هم اکنون مهمترین بحث مطرح در کشور در این زمینه، آموزش همگانی موسیقی در جامعه است و خوشبختانه در شهر قزوین طی یک دهه اخیر، آموزشگاه های موسیقی فعال شده و باید یک آموزش همگانی در رسانه نسبت به موسیقی انجام شود و یک آموزش صحیح، علمی و حرفه ای در موسیقی عمومی شکل بگیرد.
علاقه مندان به این هنر به صورت خصوصی مشغول آموزش هستند و کماکان مشکل عمده این است که به رغم اینکه موسیقی در کشور ما از هر جهتی دارای مشروعیت است اما رسانه ملی به این موضوع چندان که باید و شاید اهمیت نمی دهد.
بحث آموزش موسیقی به صورت همگانی مطرح است و اینکه مردم بتوانند تشخیص دهند موسیقی‌ای که می شنوند آیا سخیف یا ارزشمند، فاخر، عمیق یا سطحی است و این مهم باید به صورت جدی اتفاق بیفتد.
توصیه من به جوانان علاقه مند به این عرصه این است که موسیقی را به صورت آکادمیک و تخصصی دنبال کنند شاید برخی مخالف این نظر من باشند با این فکر که تحصیلات آکادمیک، خلاقیت ها را تحت الشاع قرار می دهد اما معتقدم ما در شرایطی زندگی می کنیم که نظم فکری برای آموزش بسیار حائز اهمیت است.
از گذشته های دور، آموزش موسیقی در ایران به صورت سینه به سینه بوده است ولی در حال حاضر برجسته ترین اساتید موسیقی در کشور به صورت آکادمیک در دانشگاه ها یا آموزشگاه های آزاد مشغول تدریس هستند و باید از این ظرفیت استفاده کرد بنابراین بهتر است جوانان علاقه مند از ابتدا به صورت علمی، آکادمیک و تخصصی وارد این عرصه شوند چون ممکن است سالها یک روش غلط را با توجه به شرایط خود پیش بگیرند و بعد از گذشت سالها درجا بزنند ولی وقتی آموزش ها به صورت آکادمیک انجام شود می توان با یک برنامه ریزی درست، مسیر را طی کرد.
به علاقه مندان توصیه می کنم هر شعبه ای از موسیقی را که شروع می کنند موسیقی ایرانی را جدی بگیرند چون موسیقی ایرانی در انزوا و سکوت در حال از بین رفتن است بنابراین باید این موسیقی را به عنوان یک گنجینه ارزشمند در ابتدا یا در ادامه راه فرا بگیرند.
ایرنا. با توجه به اینکه سالهاست در این حوزه مشغول فعالیت هستید به نظر شما مشکلات اهالی موسیقی در قزوین چیست؟
قزوین در حوزه موسیقی‌ها از جمله موسیقی ایرانی که دارای قدمت چند هزار ساله است، فضای بسته‌ای دارد و من سالها است به شهر دیگر مهاجرت کرده‌ام.
ایرنا. آیا ساخت موسیقی برای شبکه نمایش خانگی، سینما و تلویزیون تفاوت دارد؟
رسانه‌های ما شامل سه بخش سینما، سینمای خانگی و سریال‌های تلویزیونی است و ساخت موسیقی برای این سه حوزه، اشتراک ناپذیر است زیرا مخاطب‌های شما در این سه حوزه متفاوت می باشند.
افراد در سینما انتخاب می‌کنند چه فیلمی ببینند، بنابراین باید دقت بسیاری برای ایده پردازی و سرمایه گذاری در این حوزه صورت گیرد؛ همچنین حوزه سینما میان سینمای خانگی و تلویزیون حرفه ای‌تر است، در سینمای خانگی ممکن است مخاطبان ما عام یا خاص باشند پس باید خلاقیت بیشتری در این زمینه داشته باشیم.
در تلویزیون، مخاطبان ما عامه مردم هستند و باید سطح کار ما رضایت تمامی مردم را جلب کند؛ از این جهت تلویزیون صمیمی تر و مردمی تر است.
ایرنا. در ساخت موسیقی‌های خود تا چه میزان به تم‌های موسیقی ایرانی و موسیقی اقوام توجه می کنید؟
تا جایی که امکان داشته باشد سعی می‌کنم به این موضوع توجه کنم اما در بسیاری از فیلم ها بستر استفاده از موسیقی ایرانی فراهم نیست.
بیشتر علاقه دارم کارهایی را انجام دهم که زمینه ایرانی در آن نمایان باشد چراکه امروزه شاهد هستیم گذر زمان موجب شده موسیقی ایرانی به فراموشی سپرده شود.
ایرنا. به نظر شما آیا جنس فیلم باید با موسیقی که ساخته می‌شود قرابت و همخوانی داشته باشد؟
قطعا باید میان فیلم و موسیقی سنخیت وجود داشته باشد زیرا موسیقی می‌تواند کاری کند که احساسات موجود در فیلم برجسته‌تر نمایش یابد، احساسات را همراهی کند و حتی گاهی موجب ساخت احساسات شود.
ایرنا. جهان بینی امروز آهنگسازان جوان چیست؟ فاصله نسل جوان موسیقی ایران با نسل گذشته چه میزان است؟
اکنون نسبت به گذشته فرم‌ها و بسترهای ارائه موسیقی تغییر کرده و دسترسی به اینترنت فراهم شده است.
اکنون به رغم تمام محدودیت‌ها می توانیم به راحتی از آثار مختلف دنیا یک نمونه داشته باشیم، اما از جهتی دیگر این بمباران اطلاعاتی باعث شده سطح عظیمی از اطلاعات را با عمق کم دریافت کنیم.
در گذشته تعهد در بحث علم وجود داشت و اساتید علاوه بر تخصص دارای تعهد بودند اما اکنون این شرایط وجود ندارد.
اکنون به لحاظ محتوایی شتاب زده هستیم و در جامعه، جهان بینی شتاب زده‌ای وجود دارد.
ایرنا. مهمترین اساتید شما در حوزه موسیقی چه کسانی بودند؟
مهمترین و برجسته ترین استادم محمد علی دُرافشان بود که اخیرا فوت شد؛ ایشان مشوق و معلم اخلاق در موسیقی بودند و به رغم محدودیت‌های بسیاری که وجود داشت بدون چشمداشت مالی در این زمینه تدریس کردند و مشوقم در زمینه آهنگسازی بودند.
از جمله استادان دیگرم در موسیقی معاصر کیارش صاحب نسب، تفضلی، زرابی، شریف لطفی و در حوزه فلسفه، ملکی، زارعی و ملاحسینی بودند که سبب حرکت من در این مسیر شده‌اند.
ایرنا. یکی از زیباترین خاطرات هنری خود را در سالهای کاری بیان کنید؟
یکی از خاطرات تلخ و شیرینم مربوط به فیلم موقعیت مهدی است که بسیار دیده شد؛ در بعضی از سکانس‌ها با توجه به فیلمنامه احساسی که این فیلم داشت نمی‌توانستم آهنگ سازی انجام دهم و حتی گاهی گریه می‌کردم.
کلام آخر:
هنر و زیبایی نجات بخش است و اگر زشتی در رفتار ما وجود دارد به این دلیل است که از هنر بی بهره هستیم چراکه زیبایی در تمام شاخصه‌های هنری تجلی پیدا می‌کند.
پیشنهاد می‌دهم تمامی افراد بخشی از حیاتی ترین زمان زندگی خود را به امر یادگیری هنر اختصاص دهند و به رغم تمام شرایط مالی و معیشتی سختی که در جامعه وجود دارد هنری را که ریشه در فرهنگ کشورمان دارد بیاموزند؛ قطعا در طول زندگی خود متوجه خواهند شد این یادگیری، نجات بخش زندگی آنان بوده است.