به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، در نشستی با نام «انجمن همکاری هند-اقیانوسیه» که دیروز (۲۲ فوریه/ ۳ اسفند) پاریس میزبان و چین غایب بزرگ آن بود، ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از تمایل خود برای تقویت مناسبات با کشورهای منطقه آسیا-اقیانوسیه سخن گفتند.
پاریس برای همه اقتصادهای بزرگ این منطقه چون ژاپن، کره جنوبی، هند، اندونزی، استرالیا و ... فرش قرمز پهن کرد. در این نشست با حضور حدود ۳۰ وزیر خارجه از طرف شرقی، مسائلی چون طرح‌هایی در زمینه فناوری دیجیتال، مبارزه با گرمایش کره زمین و امنیت مطرح شد. این در حالی است که کشورهای آفریقایی به ویژه مالی در هفته‌های اخیر حضور نیروهای نظامی کشورهای اروپایی را در خاک خود به چالش کشیده اند و خروج «فوری» این نیروها را خواستار شده اند.
پیشینه
به نوشته رادیو فرانسه، چین یکی از شرکای اتحادیه اروپا محسوب می‌شود و هم‌زمان در این چهارراه استراتژیک، موتور رشد جهانی است. این در حالی است که منطقه هند و اقیانوسیه ۶۰ درصد از ثروت کره زمین را در خود جای داده است. هم اکنون نیز اتحادیه اروپا سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این منطقه دارد اما به نظر می رسد که تصمیم دارد در برابر قدرت فزایند چین، گامی جلوتر بگذارد.
جوسپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این نشست گفت: این منطقه یکی از پویاترین مناطق جهان است و این پویایی خود چالش‌هایی را دارد که زمینه رقابت جغرافیای سیاسی میان آمریکا و چین است. همین رقابت تاثیر مستقیمی را بر امنیت و رفاه کشورهای منطقه و برای خود ما دارد. بنابراین حفظ نظم منطقه ای و مبتنی بر قواعد برای ما منفعت حیاتی دارد.
اهمیت موضوع
در این نشست «ژان ایو لو دریان» وزیر امور خارجه فرانسه گفت: ما در واقع می خواهیم با شرکای خود به یکدیگر کمک کنیم تا از دام وابستگی که راهبردهای نفوذ و اهداف هژمونیک خاص می تواند ما را در آن حبس کند، رها شویم.
رسانه‌های فرانسوی از اشاره تلویحی این جمله به چین نوشتند هر چند که وزیر امور خارجه فرانسه مستقیما نام آنرا نبرد. وی در ادامه سخنانش به انتقادی که از سوی پکن در مورد این همکاری ها مطرح می شود نیز، پاسخ گفت: اتحاد با منطقه هند- اقیانوسیه اتحادی ضد چینی نیست. این اتحاد علیه کسی نیست، بلکه برای توسعه مشارکت بین هند و اقیانوس آرام و اتحادیه اروپا است و به حاکمیت هر کشور احترام می گذارد.
وی در نهایت نیز برای توجیه دعوت نشدن چین به این نشست، راهبرد جدید اتحادیه اروپا در قبال منطقه را «پیشنهاد توسعه جایگزین» خواند.
فرانسه به دلیل در اختیار داشتن جزایری در اقیانوس آرام حضور قدیمی‌تری در این منطقه داشته است و از سال ۲۰۱۶ تلاش کرده تا اتحادیه اروپا را به بهرمندی از این ظرفیت ترغیب کند. ماریان پرون-دوآز هفته پیش در تحلیلی مهم‌ترین تهدید این رویکرد را رقابت چین و آمریکا عنوان کرده است.
نام آمریکا و تاثیرگذاری‌اش در معادلات آسیا و اقیانوسیه برای اتحادیه اروپا و به ویژه فرانسه، یادآور خاطره نه چندان دور توافق «آکوس» است. در جریان این توافق میان استرالیا و آمریکا، سیدنی قرارداد چند ده میلیاردی خرید زیردریایی از فرانسه را لغو کرد تا در یک توافق تازه امنیتی با آمریکا فناوری ساخت زیردریایی‌هایی با نیروی محرکه اتمی را دریافت کند. این مساله به چالشی مهم در روابط فرانسه- آمریکا و استرالیا تبدیل شد.
ارزیابی
فرانسه و بسیاری از کشورهای اروپایی با استفاده از سابقه استعماری خود به نقض پدرخواندگی خود برای کشورهای آفریقایی ادامه می‌دهند و این کشورها سال‌ها پس از استقلال همچنان به هر بهانه‌ای میزبان نیروهای نظامی می‌شوند. این سابقه حضور طولانی در ماه‌های پیش توسط برخی کشورها از جمله مالی در غرب آفریقا به چالش کشیده و فرانسه به مداخله در امور این کشور متهم شد. بلژیک و دانمارک نیز با درخواست خروج نیروهایشان از آفریقا مواجه هستند.
حال به نظر می‌رسد که تغییر کانون توجه اروپا از آفریقا به آسیا-اقیانوسیه چنان اهمیتی یافته است که نشست «انجمن همکاری هند-اقیانوسیه» به میزبانی پاریس با وجود بالاگرفتن تنش ها در مساله خاورمیانه برگزار شود. تنش هایی که رئیس جمهوری فرانسه را به تلاشی مضاعف برای اعتبار بخشیدن به جایگاه اروپا در میانه تنش غرب و شرق واداشته بود.
حال باید دید رویکرد تازه اتحادیه اروپا در قبال منطقه آسیا اقیانوسیه با وجود سه رقیب بزرگ شامل چین، منطقه تجارت آزاد «آسه‌آن» و آمریکا تا چه اندازه به نتیجه می‌رسد؟