پرورش قرقاول به دلیل خواص فراوان گوشت این پرنده از سودآوری بسیار برخوردار است و کسانی که به هر دلیل گوشت قرمز مصرف نمی‌کنند به راحتی می‌توانند گوشت قرقاول را جایگزین کنند.
کارشناسان معتقدند، گوشت قرقاول خواص درمانی بسیار داشته و از بیماری‌هایی مانند تنگی نفس، روماتیسم و پوکی استخوان پیشگیری می کند.
این در حالی است که فعالیت در حوزه قرقاول در مدت کوتاهی پرورش‌دهندگان این پرنده زیبا را به سودآوری می‌رساند، هرچند سختیهای پرورش این گونه، تعداد پرورش دهندگان آن را در کشور محدود کرده است.
قرقاول ها جزو پرندگان بومی و کمیاب ایران هستند و در مراتع و بوته‌زارها زندگی می کنند. امروزه پرورش این پرنده زیبا با استفاده از تکنولوژی جدید و اصلاح نژاد بطور قابل توجهی افزایش یافته و در کشورهای دیگر طرفداران گوشت این گونه با توجه به خواص دارویی آن روز به روز در حال افزایش است.
این پرندگان علاوه بر خوش رنگ و نگار بودن از گوشت لذیذ و تخم پرخاصیت برخوردارند که به دلیل چربی اشباع شده اندک و ویتامین زیاد طرفداران بسیار دارند و به همین جهت با افزایش آگاهی مردم نسبت به این پرنده سودمند، تمایل به مصرف گوشت آن افزایش پیدا کرده و بازار مناسبی برای فروش دارد.
خراسان رضوی که در زمینه تولید مرغ گوشتی و تخم مرغ و نیز پرورش شترمرغ و بوقلمون جایگاه مناسبی در کشور دارد و رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص داده است، در زمینه پرورش قرقاول در رده‌های پایین قرار دارد و در حال حاضر تنها یک واحد دارای مجوز پرورش قرقاول در این استان فعال است.
پرورش قرقاول نیازمند حمایت و پشتیبانی
تنها پرورش‌دهنده قرقاول در خراسان رضوی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: فعالیت در عرصه پرورش سایر ماکیان عمر کمتر از ۱۰ تا ۱۲ سال در جهاد کشاورزی دارد.
جمشید جعفری افزود: در طول سالهای گذشته خسارات و هزینه‌های فراوان در حوزه پرورش قرقاول داشته‌ام و بسیاری از افراد علاقه‌مند نیز با وجود سرمایه‌گذاری در این حوزه با شکست مواجه شدند.
وی ادامه داد: حمایت از پرورش این گونه آنطور که باید و شاید نیست و خواستار ارائه اعتبارات و تسهیلات ارزان قیمت در این زمینه هستیم و با توجه به اینکه تولید بوقلمون تنها در یک فصل سال امکانپذیر است، در سایر فصول سال می‌توان اقدام به نگهداری قرقاول مولد کرد.
این پرورش‌دهنده قرقاول گفت: پرورش دهندگان قرقاول در کشورهایی مانند تایلند، هلند و کره مورد حمایت دولت قرار دارند لذا ما نیز نیازمند حمایت و توجه دولت و متولیان این حوزه هستیم.
ایران عرصه پرورش سه گونه قرقاول
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۴ گونه قرقاول در دنیا وجود دارد افزود: در ایران سه گونه پرورش داده می‌شود که یک نمونه آن قرقاول سرخسی است که اکنون در استان خراسان رضوی پرورش می‌یابد.
جعفری با بیان اینکه پرورش قرقاول در خراسان رضوی با استفاده از نژادهای اصلاح شده انجام می شود ادامه داد: این واحد پرورشی جزو معدود واحدهای پرورش قرقاول در کشور است که در زمینه اصلاح‌نژاد هم فعالیت می کند.
وی گفت: با توجه به ضعف دانش و توانمندی در این عرصه، امکان فعالیت و راه‌اندازی واحدهای بزرگ وجود ندارد، بطوریکه جوجه قرقاول به اصطلاح جوجه ناتوان است که تا ۱۰ روزگی باید به صورت دستی تغذیه شود و خودش قادر به پیدا کردن غذا نیست و ما برای رشد خوب این جوجه روشی را ابداع کرده‌ایم که خاص است.
ورود دانش بنیانها به عرصه پرورش قرقاول
این پرورش دهنده قرقاول در خراسان رضوی افزود: برای رشد و توسعه و رسیدن به راههای نوین پرورش این گونه به سراغ شرکتهای دانش بنیان رفته ایم و هم اکنون در حال انجام برخی تحقیقات و همکاری‌ها در این زمینه هستیم.
وی ادامه داد: گوشت کبک و قرقاول بیش از آنکه نوعی غذا باشد، خاصیت درمانی دارد و به همین سبب در بسیاری از کشورها بسیار مورد توجه است.
جعفری با بیان اینکه مجموعه واحد پرورشی قرقاول در خراسان رضوی در سه سال گذشته حدود ۳۰ درصد ظرفیت خود را به پایان دوره رسانده است گفت: این مجموعه تولیدی هم اکنون دارای هزار و ۵۰۰ قطعه قرقاول مولد و هشت هزار و ۵۰۰ قطعه قرقاول پرورشی است.
وی افزود: پرورش قرقاول را تا پنج هزار قطعه در سال رسانده‌ایم اما همچنان نیازمند حمایت هستیم و در این مسیر تلاشهای فراوان انجام شده است.
این پرورش دهنده قرقاول با بیان اینکه پخت گوشت این پرنده مهارت و روش خاصی دارد ادامه داد: تلاش داریم واحد تولید کنسرو گوشت سایر ماکیان در استان راه اندازی شود که در این بخش به شدت نیازمند حمایت هستیم.
وی گفت: این تولیدات بر پایه صادرات محوری در نظر گرفته شده که در این میان کمک به تامین زیرساختهای لازم نیز ضروری است.
جعفری افزود: حتی این امکان را داریم که در راستای گردشگری کشاورزی (آگروتوریسم) هم به فضاسازی برای حضور مردم در مشهد و بازدید پرورش قرقاول از نزدیک اقدام کنیم.
وی با بیان اینکه نیازمند تغییر نگاه و فرهنگ مصرف در بین مردم هستیم ادامه داد: آینده‌پژوهی در این حوزه بسیار مورد نیاز است و کاربرد دانش‌های نوین در این زمینه نیز ضروری است.
این پرورش دهنده قرقاول با بیان اینکه هیچ منبع مطالعاتی داخلی در کشور برای پرورش کبک و قرقاول وجود ندارد گفت: در حال حاضر علم و کتابی در این زمینه به زبان فارسی نداریم و همه اطلاعات و دانش خود را برای پرورش و پیشبرد کار از منابع خارجی تامین می‌کنیم.
وی افزود: علاوه بر آن بسیاری از موارد و اطلاعات را به روش سعی و خطا در جریان پرورش این گونه فرا گرفتیم و بابت آن هزینه‌های گزافی پرداخت کرده ایم، در صورتی که با ورود افراد دارای دانش و ماهر در عرصه های مرتبط می توان از بروز بخش عمده‌ای از هزینه‌ها کاست.
جعفری ادامه داد: در حال حاضر گله مولد این واحد تولیدی، نخستین گله مولد اصلاح شده در کشور و دارای پلاک است و این امر نشان از ارزشمندی اقدامات و کارهای انجام شده دارد.
وی با بیان اینکه گوشت قرقاول در کشورهای عربی به دلیل طبع گرم و خشک طرفداران فراوان دارد گفت: با توجه به تولید محدود گوشت قرقاول در کشور قادر به تامین پنج درصد بازار امارات هم نیستیم در صورتی که گوشت قرقاول جزو محصولات بسیار ارزآور محسوب می‌شود.
پرورش قرقاول تجارت سودآور
این پرورش دهنده قرقاول افزود: گوشت قرقاول در بازار صادراتی از هشت تا ۲۰ هزار دلار به فروش می رود.
وی با اشاره به افزایش چشمگیر هزینه دان و خوراک قرقاول ادامه داد: تا چندی پیش هر کیلوگرم دان ۲ هزار تومان بود که هم اکنون به ۱۲ هزار تومان رسیده و تنها ۱۰ درصد دان مورد نیاز از محل یارانه دولتی تامین می شود که البته آن هم ماده خشک است در حالی که دان مورد نیاز قرقاول مواد ترکیبی می‌باشد.
جعفری با بیان اینکه به دلیل افت و خیز موجود در بازار نمی‌توان قیمت تمام شده مشخصی برای هر کیلوگرم گوشت قرقاول ارائه کرد گفت: هزینه تمام شده گوشت قرقاول در سال ۱۳۹۷ معادل ۹۰ هزار و ۸۰۴ تومان بود که هر کیلوگرم ۱۳۵ هزار تومان به فروش می‌رفت و هر کیلوگرم معادل حدود ۴۵ هزار تومان سود داشت.
وی افزود: در حال حاضر فرهنگ مصرف گوشت قرقاول در داخل کشور خیلی گسترده نیست و تعرفه ها نیز مشخص نیست اما مشتریانی هستند که در داخل و خارج کشور به دنبال این محصول هستند.
جای خالی قرقاول در سبد حمایتی
مدیر دفتر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم در سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: به دلایلی از جمله اینکه نمی توانیم گوشت قرقاول را به عنوان گوشت جایگزین در سبد غذایی خانوار معرفی کنیم، پرورش این گونه در سبد حمایتی قرار ندارد و در دسته سایر ماکیان جای گرفته است.
محمد مهدی یعقوب‌زاده افزود: گوشت قرقاول در سبد غذایی یارانه‌ای وجود ندارد و تعیین نرخ هم برای آن از سوی دولت یا ستاد تنظیم بازار انجام نمی‌شودد، به همین دلیل به صورت آزاد پرورش داده می‌شود.
وی ادامه داد: البته حمایت از فعالان و تولیدکنندگان در این بخش همانند سایر تولیدکنندگان جزو اولویتهاست زیرا تنوع تولیدات در هر بخش هم موجب ایجاد اشتغال می‌شود و هم بخشی از شبکه صادرات را پر می‌کند.
مدیر دفتر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم در سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: این استان تنها یک واحد رسمی پرورش قرقاول دارد و آماری از وضعیت فعالیت واحدهای مشابه در کشور نداریم، بنابراین اطلاعی هم از جایگاه این استان در زمینه تولید این گونه نمی‌توان داشت.
وی با اشاره به ارزش افزوده بسیار پرورش قرقاول افزود: تا زمانی که تولید انحصاری باشد، بازار این محصول هم بسیار خوب است.
یعقوب‌زاده ادامه داد: این حوزه از پرورش ماکیان جای کار فراوان دارد و نیازمند بررسی‌های کارشناسی و ارتقای دانش کار در این زمینه هستیم.