به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، ارتش روسیه در تاریخ ۲۴ فوریه (پنجشنبه، ۵ اسفند) به خاک اوکراین حمله کرد و درگیری و تنشی که از سال ۲۰۱۴ بین این دو کشور آغاز شده بود، وارد مرحله جدیدی شد.
جنگ اوکراین واکنش های گسترده‌ای به همراه داشت؛ در ورزش، فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) کشور روسیه را از میزبانی رقابت‌های فوتبال محروم کرد، فدراسیون بین‌المللی والیبال تمام تیم‌های ملی و باشگاهی روسیه و بلاروس را از حضور در مسابقات بین‌المللی محروم کرد و میزبانی روسیه در فرمول یک لغو شد. فدراسیون جهانی جودو نیز ریاست افتخاری ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، را در این فدراسیون به حال تعلیق درآورد.
در سیاست، اتحادیه اروپا که از سال ۲۰۱۴ چندین بسته تحریمی مالی و اقتصادی در مورد روسیه وضع کرده، در یک هفته اخیر تحریم‌ها علیه مسکو را تشدید کرد.
دنیای هنر نیز به نوبه خود به این جنگ واکنش نشان داد؛ جشنواره فیلم کن ورود نهادهای سینمایی وابسته به دولت مسکو به هفتادوپنجمین دوره این رویداد سینمایی را ممنوع کرد، جوایز فیلم اروپا فیلم‌های روسی را از رقابت برای رسیدن جوایز خود محروم کرد و پنج استودیوی بزرگ هالیوودی اکران سینمایی فیلم‌های جدید خود را در سینماهای روسیه متوقف کردند.
غرفه این کشور در دوسالانه هنر ونیز تعطیل شد، ارکستر فیلارمونیک مونیخ به دلیل رابطه نزدیکی که یکی از رهبران ارکستر با رئیس جمهوری روسیه داشت همکاری خود را با او متوقف کرد و یک شرکت انگلیسی کاراکتر معروف میمون روسی را از تبلیغات حذف کرد.
تمام این واکنش‌های گسترده در حوزه فرهنگ و هنر در حالی بروز پیدا کرده که کشورهای غربی ادعا می‌کنند هنر از سیاست جداست و نباید مسائل سیاسی را با رسانه هنر بازتاب داد. همین رویکرد بود که موجب شد هنرمندان فلسطینی به استفاده از هندوانه برای اشاره به پرچم فلسطین استفاده کنند.
ماجرا از آنجا شروع شد که سه هنرمند فلسطینی در سال ۱۹۸۰ میلادی نمایشگاهی به پا کردند که ظرف تنها سه ساعت به بهانه بار سیاسی که داشت به دست صهیونیست ها بسته شد. دو هفته پس از تعطیل شدن این نمایشگاه صهیونیست ها به این سه هنرمند گفتند نه تنها اجازه کشیدن پرچم فلسطین را ندارند بلکه حتی نباید از رنگ‌های سیاه، سبز، قرمز و سفید استفاده کند خواه برای کشیدن گل باشد خواه هندوانه. از آنجا بود که هندوانه به نمادی از مقاومت فلسطین در دنیای هنر تبدیل شد.
اولین بار خالد هورانی در سال ۲۰۰۷ از تصویر هندوانه استفاده سیاسی کرد. این تابلو در کشورهایی چون اسکاتلند، فرانسه، اردن، لبنان و مصر نیز به نمایش درآمد.
یک بام و دو هوای هنری
جنگ در هر نوع آن نکوهیده است اما در حوزه هنر نوعی استاندارد دوگانه وجود دارد. رژیم اشغالگر قدس سالهاست که با مردم مظلوم فلسطین در جنگ است اما همچنان جشنواره‌های بین‌المللی فیلم برگزار می‌کند، هنرمندان آن در غرب تئاتر و ارکستر اجرا می‌کنند، فیلم‌های سینمایی آن در جشنواره‌های جهانی به نمایش در می‌آید و آثار هنری هنرمندانش در دوسالانه‌های ونیز، استانبول، ژوهانسبورگ و سائوپائولو به نمایش گذاشته می‌شود.
همین مساله در مورد عربستان هم صدق می‌کند. غرب در برخورد با عربستان معتقد است که هنر و فرهنگ باید از سیاست جدا در نظر گرفته شود و نباید هنر را به سیاست آلوده کرد. از همین رو این کشور سالهاست به بمباران یمن ادامه می‌دهد اما همچنان مشروعیت کافی برای برگزاری رویدادهای بین المللی و شرکت در این رویدادها را دارد!
عربستان سعودی از ششم فروردین ۹۴ در قالب ائتلافی از چند کشور عربی و با کمک و چراغ سبز آمریکا، حملات گسترده‌ای را علیه یمن -فقیرترین کشور عربی- آغاز کرد تا به بهانه بازگرداندن عبدربه منصور هادی، رئیس جمهوری مستعفی و فراری این کشور به قدرت، به اهداف و زیادی خواهی‌های سیاسی خود جامه عمل بپوشاند.
با این حال عربستان چندی پیش برای اولین بار میزبان مسابقات فرمول یک شد و اولین جشنواره بین المللی فیلم خود را برگزار کرد. این جشنواره که دریای سرخ نام داشت، از ۶ تا ۱۵ دسامبر مصادف با ۱۵ تا ۲۴ آذر برگزار شد و ستاره‌های سینمایی از جمله هیلاری سوانک، کلایو اوون و وینسنت کسل فارغ از پرونده سیاه حقوق بشری عربستان در آن شرکت کردند.
استدلال غربی‌هایی که حضور عربستان را با وجود جنگ افروزی، در دنیای فرهنگ و هنر می‌پذیرند و از آن استقبال می‌کنند مثل همیشه آن است که هنر از سیاست جداست. همین سه هفته پیش عربستان و انگلیس با یکدیگر تفاهمنامه فرهنگی امضا کردند و همین حالا نمایشگاه بین المللی هنرهای مفهومی سراب با حضور ۱۵ هنرمندان بین‌المللی در صحراهای عربستان در حال برگزاری است و کسی هوس تحریم و بایکوت به سرش نمی‌زند.
اگر همانطور که غربی‌ها مدعی هستند هنر از سیاست جداست چرا حالا که درگیری به مرزهای اروپا کشیده شده واکنش نشان می‌دهند و از ابزار فرهنگ و هنر برای تنبیه روسیه استفاده می‌کنند. این استاندارد دوگانه بار دیگر ادعای پوچ کشورهای غربی درباره دمکراسی و صلح طلبی را زیرسوال برده است.