به گزارش خبرنگار تئاتر ایرنا، شیوع ویروس کرونا طی دو سال اخیر سرآغاز مبارزه‌ای نابرابر میان عرصه فعالیت‌های فرهنگ و هنر کشورمان به‌ویژه در حوزه تئاتر با فراز و فرودهای این ویروس و پیک‌های مستمر آن بوده‌است. اتفاقی که طی دو سال اخیر در کنار تعطیلی متعدد و گاه ادامه‌دار سالن‌های نمایشی، آسیب‌ها و خسارت‌های متعددی را به مدیران تماشاخانه‌ها و همچنین هنرمندان تئاتر؛ به‌ویژه آن دسته از فعالان این عرصه که اقتصاد و معیشت زندگی‌شان را به تولید و اجرای عمومی آثار نمایشی گره زده بودند وارد ساخته است.
از سوی دیگر قرار گرفتن در نیمه پایانی آخرین ماه از آخرین زمستان قرن چهاردهم هجری شمسی، بعد از پشت سر گذاشتن رویدادهای جشنواره‌ای متعدد، چنین برنامه‌ریزی‌شده بود تا نیمه دوم اسفند ماه ۱۴۰۰ میزبان دو جشنواره مهم تئاتری کشورمان باشد. جشنواره بیست‌وهفتم بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان و بیست‌وچهارمین جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر؛ که این دو رویداد نیز به‌سبب آغاز پیک ششم کرونا و شیوع سویه جدید آن موسوم به اُمیکرون به‌ترتیب به اردیبهشت و خرداد سال ۱۴۰۱ موکول شد.
دیگر اتفاقی که عرصه فعالیت هنرمندان نمایش کشور را طی دو هفته اخیر دست‌خوش تلاطم قرار داده بود به حذف معافیت مالیاتی هنرمندان به‌عنوان مصوبه مجلس شورای اسلامی برای سال ۱۴۰۱ بازمی‌گشت. خواسته ای که در سایه کارزاری با بیش‌از ۱۰ هزار امضا برای جلوگیری از حذف قانونی و همراهی و همدلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شده بود.
در کنار این رخدادها و رویدادها، شاید یکی از امیدوارکننده‌ترین اخبار خوش این روزهای عرصه تئاتر به افتتاح نخستین سالن تئاتر کودک و نوجوان توسط بخش خصوصی برای استمرار بخشیدن به تولید و اجرای عمومی آثار نمایشی در این حوزه اختصاص داشت. خبری که توانست بخشی از اخبار نه‌چندان خوشایند این روزهای هنر نمایش کشور را مرهمی باشد.
در کنار این سه رخداد و رویداد مهم، بودند اخبار و اتفاقات دیگری که فرازوفرود حوزه هنرهای نمایشی را طی روزهای اخیر متأثر خود کردند. در ادامه این گزارش به‌مرور مهمترین آن اخبار از ۱۲ تا ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۰ خورشیدی می‌پردازیم.
بازگشت قانون اخذ مالیات هنرمند با مصوبه جدید مجلس
همزمان با روند بررسی و تصویب جزییات بودجه ۱۴۰۱ دولت سیزدهم در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و پس از انتشار مصوبه کمیسیون تلفیق درباره حذف معافیت مالیاتی هنرمندان در رشته‌های مختلف که تا پیش از این وجود داشت، شاهد موجی از اظهار نظرهای هنرمندان شاخه‌های مختلف مبنی بر جدا کردن میزان درآمد قاطبه اهل فرهنگ و هنر از معدود اهالی خانواده هنر کشور که به نام سلبریتی درآمدهای بالایی دارند شدند.
با انتشار آن مصوبه؛ اهالی خانواده هنر از جمله هنرمندان حوزه تئاتر که طی این دو سال شرایط معیشتی سختی را به‌سبب شیوع ویروس کرونا گذرانده بودند، نسبت به این اتفاق واکنش نشان دادند و از مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نمایندگان خود در خانه ملت درخواست تجدیدنظر در تصویب این ماده‌واحده را داشتند.
در همین راستا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از هنرمندان و تأکید بر جدا کردن قاطبه هنرمندان از تعداد معدودی از اهالی این خانواده (سلبریتی‌ها با درآمدهای بالا)، رایزنی‌های خود را با نمایندگان خانه ملت آغاز کرد.
در نهایت در تاریخ چهارم اسفند ماه؛ نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور با بند(ق) تبصره(۶) ماده واحده لایحه بودجه ۱۴۰۱ موافقت کردند و در حمایت از فعالیت‌های هنری، هنرمندان مشمول بند(ل) ماده ۱۳۹ قانون مالیات های مستقیم را از پرداخت مالیات معاف کردند.
و این خود آغاز بازگشت آرامش به فضاهای ملتهب روحی و روانی هنرمندان در سایه تصویب آن مصوبه بود و حتی از آن به عنوان عیدی نمایندگان مجلس به خانواده هنر یاد شد.
اما این پایان ماجرا نبود و کمتر از ۱۰ روز بعد در تاریخ ۱۴ اسفند ماه، مجلس‌نشینان با ارائه مصوبه تازه‌ای عنوان کردند براساس جزء (۱) اصلاحی بند (ق) تبصره (۶) ماده واحده لایحه بودجه ۱۴۰۱ کل کشور؛ معافیت مالیاتی فعالیت‌های مربوط به انتشارات کمک درسی حذف می‌شود و معافیت مالیاتی بازیگران، اجرای صحنه خوانندگی (کنسرت) و تهیه‌کنندگی، نشر و تکثیر و پخش آثار موسیقیایی، حراجی آثار هنری موضوع بند (ل) ماده (۱۳۹) قانون مالیات‌های مستقیم فقط تا سقف دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال در سال قابل اعمال است و بعد از آن حسب مورد به نرخ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات است.
اتفاقی که بار دیگر موجی از نگرش‌ها و صحبت‌های اهالی فرهنگ و هنر را با خود به همراه داشت و باید به روزهای آینده امید داشت و دید آیا تعامل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ویژه دکتر محمدمهدی اسماعیلی سکان‌دار وزارتخانه با رییس مجلس شورای اسلامی و اعضای کمیسیون تلفیق می‌تواند در آستانه نوروز ۱۴۰۱ خورشیدی بار دیگر آرامش را به اهالی فرهنگ و هنر کشور باز گرداند یا سرنوشت دیگری در راه است.
گوش سپردن عمیق و برابری؛ نیاز اصلی هنر انسانِ امروز و هنرش
هر سال چند هفته پیش از فرا رسیدن روز جهانی تئاتر در تاریخ ۲۷ مارس برابر با ۷ فروردین، پیام این روزِ ویژه توسط «موسسه بین‌المللی تئاتر» (ITI) منتشر می‌شود.
نگارنده این پیام‌ها معمولا چهره‌هایی شاخص در تئاتر جهان هستند که به انتخاب این موسسه چنین مسئولیتی را بر عهده می‌گیرند. پیام روز جهانی تئاتر سال ۲۰۲۲ را که همزمان است با هفتم فروردین ۱۴۰۱ خورشیدی و روز ملی هنرهای نمایشی، پیتر سِلِرس بازیگر شناخته شده تئاتر آمریکایی و از اساتید خبره آموزش هنر نمایش در جهان نوشته است.
پیش از این چهره‌های سرشناسی چون پیتر بروک، ادوارد آلبی، آگوستو بوال، ژان کوکتو، آرتور میلر، پابلو نرودا، داریو فو و... از سال ۱۹۶۱ میلادی که نخستین پیام روز جهانی تئاتر به رشته تحریر درآمده است تا به امروز در نگارش این پیام مشارکت داشتند.
در بخشی از پیام روز جهانی تئاتر در سال ۲۰۲۲ به قلم سِلِرس می‌خوانیم: چه چیزی را باید به خاطر بسپاریم؟ آیین‌هایی که به ما امکان می دهد در نهایت دوباره تصور کنیم و شروع به تمرین گام هایی کنیم که قبلاً هرگز بر نداشته‌ایم، چیست؟
ما نیازی به سرگرم شدن نداریم. باید دور هم جمع شویم، باید فضا را با هم شریک شویم و باید فضاهای مشترک را پرورش دهیم. ما به فضاهای محافظت شده با گوش سپردن عمیق و برابری نیاز داریم. تئاتر آفرینش فضای برابری بین انسان‌ها، خدایان، گیاهان، حیوانات، قطرات باران، اشک ها و نوزایش در زمین است. فضای برابری و گوش دادن عمیق با زیبایی پنهان مزین می شود و در تعاملی عمیق با خطر، متانت، خرد، حرکت و شکیبایی زنده نگه داشته می شود.
در بخش پایانی این پیام آمده است: این کار را نمی توان توسط افراد منزوی که به تنهایی کار می کنند انجام داد. این کاری است که باید کنار هم انجام دهیم. تئاتر دعوتی است که این کار را با هم انجام بدهیم.
تغییر زمان برگزاری جشنواره ملی تئاتر «فتح خرمشهر» به سال آینده؛ متهم، کرونا!
بیست‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان و بیست‌وچهارمین جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر، دو رویداد جشنواره‌ای در حوزه هنرهای نمایشی بودند که طبق تقویم جشنواره‌های تئاتر کشور بنا بود به عنوان آخرین رویدادهای مهم تئاتر کشور در اسفند ماه ۱۴۰۰ خورشیدی برگزار شوند.
اما ورود کشور به پیک ششم کرونا و شیوع سویه جدید این ویروس موسوم به اُمیکرون در ابتدا باعث تغییر زمان برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ با هدف حفظ سلامت مخاطبان، گروه‌های نمایشی و هنرمندان موکول شد.
حال در آستانه برگزاری جشنواره تئاتر فتح خرمشهر نیز خبر رسید که آسیب‌های ناخوشایند کرونا در عرصه هنرهای نمایشی کشور کماکان استمرار دارد و حضور این مهمان ناخوانده؛ متهم ردیف اول برای تغییر زمان این رویداد شناخته می‌شود!
رضا مردانی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی منطقه آزاد اروند و دبیر بیست‌وچهارمین جشنواره تئاتر ملی فتح خرمشهر خبر داده است: با توجه به گسترش بیماری اُمیکرون و لزوم توجه به سلامت اهالی فرهنگ و هنر، بیست‌وچهارمین جشنواره تئاتر ملی فتح خرمشهر که قرار بود در اسفند ماه جاری آغاز به‌کار کند، ۲۸ اردیبهشت ماه تا سوم خرداد ماه سال ۱۴۰۱ به تعویق افتاد.
وی امیدواری کرده بتوانیم بیست چهارمین جشنواره تئاتر ملی فتح خرمشهر را به دور از هرگونه بیماری و در فضایی صمیمی برای علاقمندان به فرهنگ و هنر برگزار کنیم.
انتشار فراخوان هشتمین دوره پروژه چهارفصل تئاتر ایران
ایوب آقاخانی طراح و مدیر پروژه چهارفصل تئاتر ایران در آستانه برگزاری هفتمین کارگاه‌های فصلی این پروژه آموزشی و اختتامیه این رویداد، فراخوان هشتمین دوره آن را منتشر کرد.
در بخشی از این فراخوان چنین آمده است: انسان معاصر در حال اکتساب غنی‌ترین تجربیات زیستی و فلسفی است. آنچه او در حال تجربه کردن است و در دورانی فشرده گذار از آن را به‌عنوان مرحله‌ای کوتاه از زندگی‌اش پذیرفته، مجموعه‌ای است عریض و طویل که بشر در طول حیات تاریخی‌اش گاه قرن‌ها برای کسبش تقلا کرده است.
پروژه ملی چهارفصل تئاتر ایران از کلیه علاقه‌مندان مجرب یا کم‌تجربه امر بسیار مهم نمایشنامه‌نویسی در خارج از پایتخت دعوت می‌کند تا ایده‌های اولیه این دوره را مرتبط با عنوان «مناسبات انسانی در جهان پس از کرونا» به دبیرخانه دائمی این پروژه، دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، به نشانی sahnemagazine@yahoo.com تا پایان نوروز ۱۴۰۱ ارسال دارند.
برگزیدگان این مرحله در بهار ۱۴۰۱ در کارگاه‌های فصلی پروژه چهارفصل تئاتر ایران شرکت کرده و پیش از پایان بهار، نسخ نهایی نمایشنامه‌هایشان را برای بررسی نهایی و برگزیده شدن جهت انتشار ارائه خواهند داد.
تدوین برنامه نخستین عهدواره چله مهدویت در حوزه تئاتر
میثم مرادی با بیان آنکه نخستین عهدواره چله مهدویت دارای ۱۶ بخش است که سه بخش آن در حوزه هنرهای نمایشی برگزار می‌شو گفت: اولین بخش تئاتری این عهدواره، نمایش‌های خیابانی و اجراهای محیطی است.
بخش نمایش‌های آیینی با ۴ زیرشاخه نقالی، شمایل گردانی، تعزیه و پرده‌خوانی نیز یکی دیگر از بخش‌های نمایشی نخستین عهدواره است. اگرچه در قالب این بخش نمایش‌ها با موضوع مهدویت کم است و ما تعزیه با موضوع مهدوی نداریم اما بیشتر مجالس قریب‌خوانی هستند. این مجالس تعدادشان کم است و بر همین اساس چنین اجرایی، برای تعزیه‌خوانان کمی سخت‌تر و پیچیده‌تر از مجالس متعارفی است که در دهه محرم شاهد هستیم.
معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران درباره بخش دیگر نخستین عهدواره چله مهدویت اظهار کرد: یکی دیگر از بخش‌های حوزه نمایش عهدواره بخش نمایشنامه‌نویسی آن است. قرار است نشست‌ها و رویدادهایی با حضور اساتید حوزه مهدویت برگزار شود تا ظرفیت‌های نمایشی و دراماتیک مهدویت بازخوانی و تبیین شود و مورد تحلیل قرار گیرد و از این طریق ایده‌هایی برای نگارش مطرح شود.
علاقه‌مندان به شرکت در این عهدواره می‌توانند فیلم آثار خود را به آدرس ahdvare۴۰.ir ارسال کنند.
افتتاح نخستین سالن تئاتر کودک بخش خصوصی
پردیس تئاتر شهرزاد با هدف کمک به معرفی هر چه بیشتر تئاتر به مخاطابن کودک و نوجوان از یک سو و از سویی دیگر تلاش بریا استمرار بخشیدن به اجرای آثار نمایشی در این بخش، یکی از سالن‌های اقماری خود را به شکل اختصاصی به گروه‌های نمایش کودک و نوجوان اختصاص داد.
بر همین اساس نمایش اپلیکیشن بابایاب به کارگردانی محمد عبدی از ۱۸ اسفندماه ساعت ۱۶:۴۵ اجراهای خود را در پردیس تئاتر شهرزاد آغاز می‌کند.
این نمایش با نگاهی متفاوت به ارتباط اعضای خانواده به‌خصوص کودکان به والدین و مشخصاً پدر می‌پردازد و تأثیر تکنولوژی و دنیای مجازی را بر این رابطه بررسی می‌کند.
پارمیدا افشار، سمن قناد، نیما قربان‌زاده، آرین الماسی، مصطفی حاج صادق، نیما رازی، دانیال اسلامی، محمد عبدی جمالی بازیگران این نمایش هستند.
اعلام تاریخ پایان اجرای نمایش‌های تئاترشهر
تاریخ اتمام اجرای نمایش‌های به صحنه رفته در تالارهای تئاترشهر در اسفند ۱۴۰۰ در حالی اعلام شد که یک اثر نمایشی در فرودین ماه سال ۱۴۰۱ نیز به اجرای خود در تالار سایه این مجموعه ادامه می‌دهد.
بر این اساس؛ نمایش‌های خانه سیاه است به کارگردانی محسن اردشیر در تالار اصلی، احتمالات به کارگردانی علی شمس در تالار چهارسو، تَرقُب به کارگردانی مسعود شامی و میلاد خرم در تالار قشقایی و بی خوابی به کارگردانی سعید هاشمی پور در تالار سایه روز ۲۳ اسفند ماه به اجراهای خود پایان می‌دهند. این در حالی است که نمایش بی‌خوابی بعد از وقفه‌ای کوتاه از هفتم فروردین ماه سال ۱۴۰۱ به اجرای خود در تالار سایه مجموعه ادامه خواهد داد.
شروع «اتفاق» در تماشاخانه استاد مشایخی
نمایش اتفاق نوشته هاینریش بُل و کارگردانی ناهید مرادی از ۱۵ اسفند اجرای خود را آغاز خواهد کرد.
علیرضا شعبانیان، مینو منوچهری، شروین مهدوی، مرضیه علیمرادی بازیگران این نمایش هستند.
اجرای سه نمایش جدید در مرکز تئاتر مولوی
نمایش‌های آلاء، چند تکه لغزان و کشیدن دایره به‌عنوان نمایش‌های جدید مجموعه تئاتر مولوی از ۱۶ اسفندماه در سالن‌های این مجموعه روی صحنه می‌روند و تا پایان اسفند ماه به عنوان آخرین اجراهای این تالار در سال ۱۴۰۰ میزبان مخاطبان خواهند بود.
نمایش آلاء که به موضوع دفاع مقدس می‌پردازد به نویسندگی و کارگردانی محمد کاظمی‌تبار و بازی مرجان آقانوری ساعت ۱۸ و به مدت‌زمان ۵۵ دقیقه در سالن اصلی تئاتر مولوی اجرا می‌شود.
نمایش چند تکه لغزان نوشته علیرضا اجلی و کارگردانی پژمان دادخواه است که با بازی ابراهیم عبدی، محمدرضا آریان، سپیده اسلامی و شیدا مقصودلو راد هر شب ساعت ۱۹ در سالن کوچک مرکز تئاتر مولوی میزبان علاقه‌مندان است.
در خلاصه این نمایش ۶۰ دقیقه‌ای آمده است: چند تکه لغزان روایت بخشی از زندگی چهار روزنامه‌نگار است که در دفتر روزنامه در انتظار هستند و در این مدت خیلی از رازها و ناگفته‌هایشان برملا می‌شود؛ چون «انتظار کارش همینه، حرف می‌آره.
نمایش کشیدن دایره نیز دیگر نمایش تازه مرکز تئاتر مولوی است که هر شب ساعت ۲۰ در سالن اصلی با مدت زمان ۶۰ دقیقه به صحنه می‌رود. این نمایش نوشته و کارگردانی پویش فروزنده است.
در این نمایش سینا بالاهنگ، نسیم ناصر زارع، باسط رضایی، رامین دیدنده و شجاع‌الدین گیاهی به‌عنوان بازیگر حضور دارند.