به گزارش حوزه احزاب خبرگزاری ایرنا، کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با حضور نخبگان و پژوهشگران بیش از ۴۸ کشور جهان به صورت وبینار در روز دوم در ۲ پنل تخصصی چهارشنبه ۱۸ اسفندماه در تهران برگزار شد.
در روز دوم این کنفرانس، آیت‌الله رضا رمضانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع)، منوچهر محمدی استاد دانشگاه، دهقان فیروزآبادی معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی، غلام یحیی انجم استاد دانشگاه همدرد دهلی، محمود محمدی استاد دانشگاه، مهدی بیژنی استاد دانشگاه، شیخ خلیل رزق محقق اسلامی، محسن پاک‌آیین عضو شورای راهبری مجمع جهانی صلح اسلامی، الشیخ‌ابراهیم بریدی دبیر تجمع علمای مسلمین در لبنان، حجت‌الاسلام حسینی، و… به ایراد سخنرانی پرداختند که مشروح آن در ادامه می‌آید.
پیامبر مکرم اسلام هیچگاه درصدد یهودی‌ستیزی و یا مسیحی‌ستیزی نبوده است
آیت‌الله رضا رمضانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت در دومین کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) طی سخنانی بیان کرد: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مانند پیامبران گذشته مامور بود که راه و رسم زندگی را به بشریت می‌آموزد و در عرصه‌های مختلف فردی اجتماعی و در نوع تعاملات ارتباطات در همه حوزه‌های زندگی ورود پیدا کند و مردم در یک فضای امن برای رسیدن به اهدافی که خداوند متعال در خلقت انسان در نظر گرفته است با شکستن قفل و زنجیرهای که خود برای خود درست کرده‌اند به آرمان مطلوب دست یابند.
وی در ادامه گفت: هیچگاه پیامبر در صدد یهودی‌ستیزی و یا مسیحی‌ستیزی نبوده است اینها حتی با هم پیمان‌هایی بسته بودند و براساس آن در جامعه اسلامی می‌توانستند به عنوان یک شهروند زندگی کنند. البته بعضی‌ها هم درصدد جنگ و درصدد نابودی اسلام بودند که نوع برخورد با اینها هم متناسب با سیاست‌های حکومت اسلامی در آن زمان بود.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت ادامه داد: در دیپلماسی پیامبر اکرم غیرمسلمانان از جایگاه مناسبی برخوردار بوده و حتی دولت اسلامی با آن‌ها مناسبات دوستی و پیمان‌های تجاری و اقتصادی و فرهنگی مختلفی را منعقد می‌کرد.
«میدان و دیپلماسی» قدرت ایران را افزایش داده است
منوچهر محمدی استاد دانشگاه در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» گفت: میدان و دیپلماسی لازم و ملزوم و مکمل یکدیگر هستند. با همین اهرم توانستیم اهداف نظام را پیش ببریم و به عنوان یک ابرقدرت منحصربه‌فرد مطرح شویم.
وی با اشاره به اینکه در ابتدای انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) معتقد به ارتباط با جهان بود، بیان داشت: در عرف علوم سیاسی دیپلماسی، سه نوع است. یکی دیپلماسی رسمی است که میان دولت‌ها یا بین دولت‌ها و سازمان‌های بین المللی وجود دارد.
این استاد دانشگاه افزود: نوع دوم؛ دیپلماسی عمومی است که در واقع با ملت‌ها، گروه‌های اجتماعی و سیاسی ارتباط دارند که تأثیرگذار است و می‌تواند افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. نوع سوم؛ دیپلماسی نخبگان مانند دانشگاهی‌ها، پزشکان، تجار، هنرمندان و غیره ظهور و بروز پیدا می‌کند.
محمدی، دیپلماسی غیرمستقیم را یکی دیگر از روش‌های ارتباطی جمهوری اسلامی ایران با دنیا توصیف کرد و گفت: میدان و دیپلماسی لازم و ملزوم و مکمل یکدیگر هستند. امری که در کشور ما اهمیت زیادی دارد. با همین اهرم توانستیم اهداف نظام را پیش ببریم و به عنوان یک ابرقدرت منحصربه‌فرد مطرح شویم.
وی ادامه داد: امروز شکل‌گیری یک نظام بین‌المللی آسیایی را شاهد هستیم که سه ضلع آن را کشورهای جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین تشکیل می‌دهند و به عنوان یک نظام جدید در صحنه بین‌الملل نقش بازی می‌کنند.
تأسی از دیپلماسی نبوی موجب تقویت اسلام می‌شود
غلام یحیی انجم استاد دانشگاه همدرد دهلی نیز در این کنفرانس بیان کرد: اگر در این شرایط از شیوه دیپلماسی پیامبر خاتم (ص) تأسی بگیریم، هیچ قدرتی نمی‌تواند اسلام را نابود کند. نمونه عینی آن ایران است که در برابر دشمنان با استفاده از منش اسلامی ایستاده است.
وی، با اشاره به شرایط زمانی مبعث پیامبر خاتم (ص) ابراز داشت: وقتی که پیامبر (ص) پیام اسلام را از سرزمین مکه برای سراسر جهان ارائه کرد، در آن زمان ملت‌های مختلف از جمله یهودی و مسیحی وجود داشتند.
استاد دانشگاه همدرد دهلی افزود: پیامبر (ص) به سفرای خود مشاوره داده بود. همچنین اصول و ضوابط را تعیین کرده بود که سفیر با شخصیت باشد. به زبان‌های مختلف مسلط باشد. به کشوری که می‌رود پیام اسلامی را با زبان آن منطقه خوب ارائه دهد. بنابراین مطابق با این سیره، در دنیای امروز سفیر نباید تنگ نظر باشد، بلکه باید شجاع و وظیفه‌شناس باشد تا بتواند موضع دولت را بدون ترس به ملت‌های دیگر برساند.
شاخصه دیپلماسی پیامبر (ص) / دیپلماسی باید در خدمت مقاومت باشد
دهقان فیروزآبادی معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» گفت: در جهان امروز مقاومت ایران و مقاومت اسلامی یک سرمایه برای پیشبرد دیپلماسی اسلامی است. در واقع دیپلماسی باید در خدمت مقاومت است.
وی بیان داشت: دیپلماسی اسلامی بر اساس شیوه‌ها و ابزارها برای برقراری روابط و تعامل با غیر مسلمانان مطابق با قوانین و اصول اسلامی است.
معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی، گفت وگوی سازنده و همزیستی مسالمت‌آمیز را شاخصه دیپلماسی پیامبر خاتم (ص) عنوان کرد و افزود: در دیپلماسی اسلامی اصالت با صلح اختیاری، ارادی و ابتکاری است. حکمت و عقلانیت، عزت بن‌مایه‌های مهم دیپلماسی اسلامی است که در این چارچوب مصلحت به معنای رعایت مصالح امت اسلامی مطرح می‌شود که امروزه تحت عنوان منافع ملی از آن یاد می‌شود.
فیروزآبادی با اشاره به اینکه از جدال احسن در دیپلماسی اسلامی برای دعوت حکمت‌آمیز میان مسلمانان برای بازگشت به اصول اسلام و برقراری رابطه دوستانه استفاده می‌شود، تصریح کرد: در جهان امروز مقاومت ایران و مقاومت اسلامی یک سرمایه برای پیشبرد دیپلماسی اسلامی است. در واقع دیپلماسی باید در خدمت مقاومت است. این نوع دیپلماسی مبتنی بر عزت، مصحلت و حکمت است.
دستاورد بزرگ پیامبر اعظم (ص) گسترش عدالت در جهان است
شیخ خلیل رزق محقق اسلامی در کنفرانس دیپلماسی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) اظهار کرد: پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله السلام، وحدت را از سرزمین حجاز آغاز نمودند، و در آغاز تلاش کردند تا این وحدت در میان قبائل عرب تحقق یابد تا خیر و هدایت و عدل در میان آنان گسترش یابد.
وی افزود: عدالت، رسالت همه پیامبران است، لذا از آنان خواسته تا جنگ را رها کنند و از خونریزی جلوگیری نمایند، و فرد قدرتمند بر ضعیف تعدی نکنند و کوچک به بزرگتر خود احترام کند و ارزش‌های دیگری که پیامبر پایه‌های آن را پی‌ریزی نمودند تا جامعه سعادتمند شود. لذا وحدت را در جامعه عرب آن‌زمان محقق ساختند هر چند این هدف بطور کامل جامه عمل بخود نپوشید.
این محقق اسلامی خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم پس از ایجاد وحدت در میان مردم جزیره العرب، پرچم وحدت را در دیگر جوامع بشری برافراشتند.
وی تاکید کرد: سیره پیامبر در تحقق وحدت و گستراندن عدالت، مورد توافق همه می‌باشد، و پس از تحکیم پایه‌های دولت اسلامی خود تلاش کردند تا عدالت را در جهان از راه اعزام فرستادگان خود به پادشاهان جهان معرفی کنند و آن را بگستراند.
دیپلماسی اسلامی دچار دگرگونی است
مهدی بیژنی استاد دانشگاه در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» گفت: انواع دیپلماسی در اسلام را می‌توان برگرفته از فرهنگ عربی، فرهنگ اسلامی و مذاکرات سیاسی پیامبر در مقوله‌هایی همچون میانجیگری، داوری، دید و بازدیدها در ایام خاص مثل حج و عرفه دانست.
وی با اشاره به سیر تطور دیپلماسی سیره پیامبر اعظم (ص) در جهان ابراز داشت: یک ابزار بسیار مهم و غیرقابل چشمپوشی در دوران‌های اسلام، بحث دیپلماسی است. دیپلماسی در منظر پیامبر (ص) از زمان دعوت ایشان به اسلام، از مکه با فراخواندن اصحاب قبیله یثرب از مدینه شروع شد تا بعد از پیروزی ایشان به فرستادن افرادی برای امپراطوری مختلف در سرتاسر جهان برای دعوت به اسلام گسترش یافت.
این استاد دانشگاه افزود: انواع دیپلماسی در اسلام را می‌توان برگرفته از فرهنگ عربی، فرهنگ اسلامی و مذاکرات سیاسی پیامبر در مقوله‌هایی همچون میانجیگری، داوری، دید و بازدیدها در ایام خاص مثل حج و عرفه دانست.
بیژنی با تأکید بر اینکه دیپلماسی اسلامی دچار دگرگونی است، عنوان داشت: بعد از به قدرت رسیدن مسلمانان در شبه جزیره عربستان و جهانی شدن دین اسلام دیپلماسی جهان از اسلام یک سیر تحول به دگرگونی آغاز شد و تا زمان کنونی می‌توانیم این دیپلماسی را مدنظر قرار دهیم که تبلور آن در سازمان کنفرانس اسلامی عینیت یافته است.
خیر و صلاح برای ملت در دیپلماسی پیامبر اعظم (ص) نهادینه شده است
شیخ ابراهیم برایدی دبیر تجمع علمای مسلمین در لبنان نیز در کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) گفت: از دیدگاه نبی‌اکرم، تبلیغ بهترین و زیبنده‌ترین شیوه دیپلماسی بودو نه رویارویی و جنگ.
وی افزود: اگر بخواهیم برای این مدعا دلیل بیاوریم می‌توان به موضوع قرارداد و صلح معروف (حدیبیه) اشاره کرد که بین پیامبر و سران قریش به امضا رسید، همانگونه که همه می‌دانند زمانی که رسول‌الله قصدا ادای مناسک عمره را کردند، قریش از انجام این فریضه او را باز داشتند و می‌خواستند با اعمال شرایط سخت و تحمیلی با پیامبر به توافق برسند با نگاهی به مفاد این قراردادکه در آن زمان بر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم تحمیل شد.
دبیرتجمع علمای مسلمین در لبنان تاکید کرد: دیپلماسی پیامبر اکرم منافع مردم را در دنیا و آخرت مدنظر قرار داده است بسیاری از مردم کینه پیامبر اکرم را در دل داشتند ولی پس از دیدار با ایشان اعلام می‌کردند که پیامبر دوستدارترین همه انسان‌ها به ما می‌باشد.
برایدی خاطرنشان کرد: دیپلماسی پیامبر اکرم آنگونه که از او روایت می‌شود که همه با مسلمانان مشورت می‌کردند و آزادی اقدام را نیز با آنان می‌دادند. زمانی که پیامبر استاندار و فرستاده خود را به یمن اعزام کرد به وی فرمود چگونه در میان مردم قضاوت خواهید کرد، گفت یا رسول‌الله براساس قرآن مجید، فرمودند و اگر آن حکم در قرآن نبود چه خواهی کرد، گفت از سنت پیامبر پیروی می‌کنم فرمودند، اگر آن حکم نبود چگونه عمل خواهید کرد، گفت با اجتهاد و خود عمل می‌کنم و هراسی به دل راه نخواهم داد.
رفتار و سیره پیامبر اسلام الگو و سرمشق بشیریت در جهان است
حجت‌الاسلام حسینی در دومین کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) اظهار کرد: قرآن کریم پیامبر اسلام را به عنوان اسوه، الگو و سرمشق به بشریت معرفی کرده که در همه ابعاد زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی برجسته و قابل توجه است.
وی خاطرنشان کرد: پیامبر اسلام نسبت به همه مومنان مهربان بوده و دایره این محبت و عطوفت حتی به کفار و مشرکین هم سرایت نموده بود. در اوج آزار و اذیت مشترکان پیامبر مهربانی به جای نفرین در حق دشمنان دعا می‌کرد و می‌گفت خدایا امتم را هدایت کن چون آن‌ها نمی‌دانند و جاهلند.
حجت‌الاسلام حسینی ادامه داد: بنابراین براساس این رفتار و سیره پیامبر اسلام بایستی مسلمانان، صلح، صفا، صمیمیت و برادری را بین خود رواج داده و نگاهشان هم به کل بشریت باشد و به همه بشریت به عنوان کسانی که خلیفه الله هستند نگاه کنند.
وی در بخش پایانی سخنان خود گفت: امروز مسلمانان اگر بخواهند نگاه جامع و کامل به سیره رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم داشته باشند باید به همه جنبه‌ها و سیره کامل آن حضرت نگاه کنند و به صورت گزینشی اقدام نکنند.
اندیشمند و استاد دانشگاه بر مبانی و اصول دیپلماسی اسلامی تاکید کرد
حسنین نادر اندیشمند و استاد دانشگاه از پاکستان در کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص) بر مبانی و اصول دیپلماسی اسلامی تاکید کرد.
وی گفت: وقتی یک دولتی را پایه‌گذاری می‌کنند لازم است که به همان اکتفا نکنند پیامش پیام جهانی است باید به کل جهانیان برسد و بنابراین نیازش از این جا برخاسته که یک مملکت اسلامی باید یک دیپلماسی فعال داشته باشد.
اندیشمند و استاد دانشگاه از پاکستان افزود: یکی از مبانی دیپلماسی اسلامی در حقیقت دعوت بشر و انسان به سوی رستگاری و درست عمل کردن است این یکی از موانع دیپلماسی است که باید مردم جهان را به سوی راه درست هدایت کند. مبانی دیپلماسی اسلامی این است که هر انسان حق دارد دعوت حق را بتواند بشنود و براساس آن تصمیم بگیرد ایمان بیاورد یا نیاورد کسی مانع ایجاد نکند که پیامی به گوش کسی نرسد بنابراین کسی نمی‌تواند مانع این پیام‌رسانی بشود.
نادر ادامه داد: یک دیپلماسی اسلامی و دیپلمات مسلمان همیشه باید منادی اقامه حق و انصاف باشد دیپلماسی اسلامی در واقع مدعی و داعیه عدل و انصاف است. سومین اصول دیپلماسی اسلامی در واقع دفاع از کرامت انسان است لقد کرمنا بنی آدم هر جا هر کسانی یا کشوری یا کشورهایی به نوعی انسان را ذلیل می‌کنند اینها را اسیر و برده گرفته‌اند.
دیپلماسی اسلامی باید از کرامت انسانی دفاع کند چهارمین اصول دیپلماسی اسلامی آگاهی‌بخشی، هذا بلاغ الناس از حقایق هستی و حقایق کشور خودشان و ایدئولوژی خودشان و جهان‌بینی خودشان مخاطبینشان را آگاه کنند و حقایق را تبیین کنند در لهجه و گفت وگو و دیالوگ باید شفاف باشند بلسان عربی مبین و ما علینا الا البلاغ المبین و این می‌تواند یکی از اصول دیپلماسی اسلامی باشد دیپلماسی اسلامی فریب نیست دروغ نیست دغل بازی نیست در واقع صداقت شفافیت.
وی افزود: اصول دیپلماسی اسلامی وفای به تعهدات و میثاق‌های بین‌المللی و پیمان‌های بین‌المللی است و باز همه این اصول وقتی می‌خواهد تبلور پیدا کند و می‌خواهد اجرا شود دیپلمات باید در هر کجای دنیا که هست زبان و فرهنگ آنجا را خوب بشناسد کما اینکه یکی از ویژگی‌های پیامبران هم همین است که هر پیامبری را که به هر قومی فرستادیم بلسان آن قوم بوده است این لسان به واژه انحصار پیدا نمی‌کند بلکه آشنایی کامل با فرهنگ و هنجارهای اجتماعی آن کشوری که دیپلمات اسلامی هست.