به گزارش ایرنا، حذف تلخ و غیرمنتظره از مرحله گروهی المپیک توکیو، مهم‌ترین و بدترین اتفاق سال ۱۴۰۰ برای والیبال ایران بود. اما این اتفاق به سال‌ها حضور مداوم سرمربیان خارجی در تیم ملی ایران نیز پایان داد. حالا والیبال ایران باید در حالی سال ۱۴۰۱ و قرن تازه را آغاز کند که برای نخستین بار از سال ۲۰۱۰، سرمربی هر سه تیم مردانش ایرانی هستند.
آخرین بار که یک ایرانی سرمربی تیم ملی والیبال ایران بود به سال ۲۰۱۰ برمی‌گردد. در آن سال حسین معدنی تیم ملی را در بازی‌های آسیایی گوانگجو و مسابقات قهرمانی جهان هدایت کرد. ایران با معدنی نقره بازی‌های آسیایی را گرفت و در مسابقات قهرمانی جهان هم با شکست سه بر ۲ مقابل ایتالیا نتوانست از مرحله گروهی بالا برود. پس از آن فدراسیون والیبال که در اندیشه دوران تازه‌ای بود، هدایت تیم ملی را به خولیو ولاسکو سپرد و او هم برای نخستین بار ایران را به قهرمانی آسیا رساند. پس از این مربی افسانه‌ای آرژانتینی، اسلوبودان کواچ، رائول لوزانو، ایگور کولاکوویچ و ولادیمیر آلکنو از صربستان، آرژانتین، مونته‌نگرو و روسیه روی نیمکت تیم ملی نشستند.
ایران با این مربیان خارجی، برای نخستین بار قهرمانی آسیا، مدال طلای بازی‌های آسیایی، حضور در لیگ جهانی، المپیک و صعود از مرحله گروهی قهرمانی جهان را تجربه کرد. مدال برنز مسابقات جام قهرمانان بزرگ جهان در سال ۲۰۱۷ با کولاکوویچ، صعود از مرحله گروهی المپیک ۲۰۱۶ ریو با لوزانو و چهارمی لیگ جهانی و ششمی قهرمانی جهان ۲۰۱۴ با کواچ بزرگ‌ترین دستاوردهای تیم ملی در این دوران بود.
بهروز عطایی؛ حضور در تیم ملی پس از ۱۲ سال
وقتی زنده‌یاد معدنی سرمربیگری تیم ملی ایران را بر عهده داشت، بهروز عطایی یکی از دستیاران او بود. حالا پس از ۱۲ سال وقتی نوبت به مربیانی رسیده است، دوباره این عطایی است که روی نیمکت تیم ملی می‌نشیند اما این بار به عنوان سرمربی.
این مربی ۵۱ ساله در دهه ۶۰ مدافع میانی تیم ملی والیبال بود و در سال‌های اخیر هدایت تیم‌های کاله و هراز آمل را در لیگ برتر ایران برعهد داشته است. او با کاله ۲ قهرمانی در لیگ ایران و یک طلا و یک برنز در مسابقات جام باشگاه‌های آسیا را به دست آورد. او امسال هم با تیم هراز آمل در رده دوم مرحله مقدماتی قرار گرفت اما در مرحله یک‌چهارم نهایی با شکست غیرمنتظره مقابل فولاد سیرجان از گردونه رقابت‌ها کنار رفت.
عطایی باید در سال ۲۰۲۲ تیم ملی ایران را برای شرکت در لیگ ملت‌ها، مسابقات قهرمانی جهان و بازی‌های آسیایی آماده کند. در لیگ ملت‌ها اگر ایران بتواند در میان هشت تیم برتر مرحله مقدماتی قرار بگیرد، به مرحله نهایی صعود می‌کند و شانس رفتن روی سکو را هم خواهد داشت. اما در فصل تابستان در فاصله کوتاهی، ایران هم در قهرمانی جهان و هم در بازی‌های آسیایی به میدان می‌رود. شرایط مسابقات قهرمانی جهان که قرار بود به میزبانی روسیه برگزار شود با محرومیت این کشور از سوی فدراسیون جهانی، پیچیده شده است. هنوز میزبان جدید رقابت‌ها اعلام نشده و شیوه برگزاری مسابقات نیز تغییر کرده است. اما در هر حال ایران برای اینکه نشان دهد همچنان یکی از تیم‌های طراز اول جهان است، باید در این رقابت‌ها خودی نشان دهد. پس از قهرمانی جهان، تیم ملی راهی چین می‌شود تا در بازی‌های آسیایی شرکت کند. ایران در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ به مدال طلا دست یافت و برای تداوم این روند به دنبال سومین طلاست.
عطایی در این تابستان داغ و طولانی کار دشواری دارد. هم باید تیم ملی را برای دوران جدید بدون بازیکنانی مثل سعید معروف آماده کند و هم اینکه نشان دهد مربیان ایرانی توانایی انجام کارهای بزرگ را دارند. او که سال‌ها هدایت تیم جوانان ایران را بر عهده داشت در سال ۲۰۱۹ این تیم را به مقام قهرمانی جهان رساند و حالا در تیم بزرگسالان از برخی بازیکنانی که در آن زمان با او طلای جهان را بر گردن آویختند استفاده می‌کند.
رضا مومنی؛ تجربه جدید با سرمربیگری
در چند سال گذشته رضا مومنی مقدم سال‌ها به عنوان مربی در تیم‌های نوجوانان، جوانان و زیر ۲۳ سال ایران کار کرده است و پس از چند سال کسب تجربه و کارنامه درخشان در این سه رده، حالا به عنوان سرمربی تیم جوانان ایران معرفی شده است. هدایت تیم جوانان در سال‌های اخیر بر عهده بهروز عطایی قرار داشت که حالا سرمربیگری تیم ملی بزرگسالان را بر عهده گرفته است.
این مربی ۴۳ ساله با اینکه در این سال‌ها فرصت‌های زیادی برای سرمربیگری داشت اما ترجیح می‌داد هم در رده‌های ملی و هم در تیم‌های باشگاهی بیشتر به عنوان دستیار فعالیت کند. تنها تجربه سرمربیگری او در لیگ سال ۱۳۹۳ بود که هدایت میزان مشهد را بر عهده داشت و این تیم را به عنوان سوم مشترک لیگ رساند.
مومنی در سال ۹۶ که تیم نوجوانان ایران به مدال طلای جهان دست یافت، عضو کادر فنی این تیم بود. اما یکی از مشکلات پیش روی او این است که ویروس کرونا چرخه پرورش بازیکنان در رده‌های پایه را دچار مشکل کرد. در سال ۲۰۲۰ به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، مسابقات نوجوانان و جوانان آسیا برگزار نشد و یک سال بعد تیم‌های ایران بدون برگزاری مسابقات مقدماتی راهی رقابت‌های جهانی شدند. بازیکنانی که پارسال با هدایت مسعود آرمات به مدال برنز مسابقات نوجوانان جهان رسیدند، اسکلت اصلی تیم امسال مومنی را تشکیل می‌دهند اما مشکل اینجاست که این بازیکنان فرصت بسیار کمی برای حضور در میدان در این رده سنی داشتند.
فدراسیون والیبال برای حل مشکل کم‌تجربگی بازیکنان، برای اعزام تیم جوانان به جام کنفدراسیون آسیا برنامه‌ریزی کرده است. این تیم ابتدا در مرداد به این رقابت‌ها می‌رود و سپس راهی مسابقات قهرمانی آسیا می‌شود. مسابقات قهرمانی آسیا جنبه انتخابی قهرمانی جهان را هم دارد و مومنی برای رسیدن به این هدف، باید تیمش را به فینال مسابقات برساند.
محمد وکیلی؛ بازگشت دوباره
بدون شک یکی از موفق‌ترین مربیان در رده نوجوانان جهان محمد وکیلی است. او ۶ بار به عنوان مربی و سرمربی در مسابقات جهانی شرکت کرده و پنج مدال کسب کرده است. اما فدراسیون والیبال پارسال در اقدامی عجیب او را از سرمربیگری تیم نوجوانان برکنار کرد و هدایت این تیم را به مسعود آرمات سپرد. اما پس از مدت کوتاهی، وکیلی به عنوان سرمربی تیم نوجوانان سال ۱۴۰۱ معرفی شد تا این مربی بازیکن‌ساز همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.
جواد کریمی، علی‌اصغر مجرد، امیرحسین اسفندیار، محمدرضا حضرت‌پور، صابر کاظمی، امیرحسین توخته، اسماعیل مسافر، پوریا یلی، مرتضی شریفی، مهران فیض امام‌دوست و مهدی جلوه از جمله بازیکنان پرشماری است که زیر نظر وکیلی پرورش یافته‌اند و حالا گزینه‌ای حضور در تیم ملی بزرگسالان هستند.
بیش از یک سال قبل وکیلی فعالیت خود را برای استعدادیابی از سراسر کشور آغاز کرد و حالا چند ماهی است که اردوهای تیم نوجوانان را برگزار می‌کند تا بازیکنان مورد نظر خود را انتخاب کند. او امسال باید تیمش را در مسابقات قهرمانی آسیا هدایت کند. البته پیش از آن این تیم در جام کورنیکا در ایتالیا شرکت می‌کند. مسابقاتی که اواخر فروردین برگزار می‌شود و نخستین فرصت برای ستاره‌های آینده والیبال ایران است که یک تجربه بین‌المللی کسب کنند.