به گزارش ایرنا از اداره‌کل روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مرتضی ادیب‌زاده در آیین بازگشایی نمایشگاه آجرهای لعابدار مانایی شامل ۵۱ قطعه استردادی از سوئیس، در محل موزه ملی ایران اظهار داشت: موضوع استرداد جزو مهمترین موارد مورد پیگیری اداره کل موزه‌ها است؛ خوشحالیم که امروز شاهد نتیجه یکی از مهمترین پرونده‌ها در این حوزه هستیم.
بازگرداندن ۳ هزار شیء به کشور طی ۱۵ سال
سرپرست اداره‌کل موزه‌ها تصریح کرد: هم‌اکنون ۱۳ پرونده استرداد در دست پیگیری است که شامل حدود صد قطعه مشخص از کشوهای آمریکا، مجارستان فرانسه، انگلستان و نروژ هستند.کارهای حقوقی این پرونده‌ها انجام شده است و به زودی در سال ۱۴۰۱ اقدامات انتقال انجام می‌شود. همچنین دانشگاه شیکاگو کتیبه‌هایی از تخت‌جمشید را آماده تحویل دارد.
ادیب‌زاده ادامه داد: از سال ۱۳۸۴ تا کنون ۳هزار شیء مسروقه که از کشور خارج شده بود به کشور بازگردانده شد و در معرض دید عموم قرار گرفت.
وی دیپلماسی فرهنگی را از اهداف مهم وزارت میراث فرهنگی عنوان کرد و گفت: موضوع استرداد اشیای فرهنگی‌تاریخی نیاز به تعامل بین کشورها دارد که دستگاه دیپلماسی به مثابه پل ارتباطی در این راستا عمل می‌کند.
ادیب‌زاده همچنین از همکاری‌های وزارت خارجه و سفارت سوئیس تشکر و ابراز امیدواری کرد که در سال‌های آتی شاهد استرداد اشیای بیشتری به کشور باشیم.
سرپرست اداره‌کل موزه‌ها در پایان بیان کرد: به شورای شهر بوکان قول می‌دهم در هفته میراث‌فرهنگی برای برگزاری این نمایشگاه در بوکان بر نامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهیم.
بازگرداندن ۱۸ مجموعه اشیای مسروقه به موزه ملی
جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران نیز با اشاره به تخریب و قاچاق اشیای فرهنگی‌تاریخی به‌عنوان یکی از معضلات این حوزه، بیان کرد: با تلاش‌های دیپلماسی انجام‌شده ۱۸ مجموعه از اشیای فرهنگی‌تاریخی مسروقه به موزه ملی ایران بازگردانده شده است.
وی استرداد این اموال را نتیجه تلاش ایران‌شناسان و باستان‌شناسان فعال در موزه‌های اروپایی دانست که گواهی دادند این آثار متعلق به ایران است.
نوکنده همچنین اطلاعات تاریخی استخراج‌شده در ارتباط با بوکان را مربوط به تلاش‌های سه باستان‌شناس بزرگ ایرانی اسماعیل یحیایی، بهمن کارگر و یوسف حسن‌زاده دانست و گفت: این نمایشگاه به زودی در بوکان که زادگاه اصلی این آجرها است برگزار می‌شود. همچنین باید این آثار در استان‌های غرب کشور کرمانشاه، کردستان، لرستان و آذربایجان غربی و شرقی در معرض دیدم عموم قرار گیرد.
وی در پایان اعلام کرد که موزه ملی ایران با بازگشایی این نمایشگاه رسما به استقبال نوروز می‌رود.
حفاظت از میراث‌فرهتگی و مبارزه با قاچاق وجه اشتراک ایران و سوییس
کیم زیتسلر کاردار سفارت سوئیس در تهران نییز گشایش نمایشگاهی از آثار خلق شده در ۲۸۰۰ سال قبل را لحظاتی ویژه دانست و افزود: چنین اتفاقی هر روز رخ نمی‌دهد. من باستان‌شناس نیستم، اما می‌توانم زیبایی‌های خلق شده و کوشش هنرمندان برای ساخت این آثار را درک کنم.
وی با بیان اینکه این آجرها بصیرت قابل توجهی نسبت به دوره مانایی را به ما می‌دهد، بیان کرد: نمی‌دانم این آجرها چگونه کشف و مسروق شد، اما می‌دانم حفاظت و مراقبت از اشیای تاریخی طی ۵۰ سال گذشته پیشرفت شایانی داشته است.
زیستلر به پیمان ۱۹۷۰ یونسکو مبنی بر قانون انتقال اشیای تاریخی اشاره کرد و گفت: ایران نیز جزو امضاکنندگان این پیمان بوده است و حفاظت از میراث‌فرهنگی و مبارزه با قاچاق آن از اهداف مشترک بین دو کشور ایران و سوئیس است.
کاردار سوئیس در تهران تصریح کرد: بر اساس قانون سوئیس اموال مصادره شده باید به کشور اصلی بازگردانده شوند که استرداد این آجرها در همین راستا انجام شده است.
وی با ابراز خوشحالی از اینکه این بخش از میراث‌فرهنگی ایران در معرض نمایش عموم قرار می‌گیرد، این اقدام را خشتی دیگر از روابط بین دو کشور ایران و سوئیس عنوان کرد.
مردم بوکان برای بازدید از این آثار مشتاق‌اند
احمد رحمانی رئیس شورای شهر بوکان نیز با ابراز خرسندی از افتتاح این نمایشگاه بیان کرد: شهرستان بوکان در جنوب آذربایجان غربی و کردنشین است. مردم این منطقه به آثار باستانی خود علاقه‌مندند و اگر این نمایشگاه در بوکان برگزار شود، مورد استقبال ویژه‌ای قرار می‌گیرد.
وی همچنین از همکاری و تلاش‌های کشور سوئیس، وزارت امور خارجه و موزه ملی ایران برای بازگرداندن این آثار ارزشمند به زادگاه اصلیشان تشکر کرد و افزود: مردم‌شریف بوکان برای بازدید این نمایشگاه مشتاق هستند. برای برگزاری این نمایشگاه در زودترین زمان ممکن در بوکان اعلام آمادگی می‌کنیم و نهایت همکاری را در این راستا خواهیم داشت.
انور حبییب‌زاده بوکانی نماینده مردم بوکان در مجلس شورای اسلامی نیز این اشیا را شناسنامه مردم ایران و بوکان دانست و ابراز امیدواری کرد که این آثار در بوکان و مناطق کردنشین به نمایش گذاشته شود.
آجرهای لعابدار بوکان متعلق به پادشاهی مانا (حدود ۳هزار سال پیش) است که از محوطه قلایچی بوکان در هفت کیلومتری شمال شرق بوکان در جنوب آذربایجان غربی به دست آمده است و در دهه ۱۳۶۰ خورشیدی به صورت غیرمجاز از سوی یک خانواده ایرانی به بندر چیاسو در مرز سوئیس – ایتالیا منتقل شده بود. پس از سه دهه روند حقوقی با مشارکت کشور سوئیس و دستگاه دیپلماسی در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ به موزه ملی ایران بازگردانده شدند.
در پایان این مراسم از کاتالوگ نمایشگاه آجرهای لعابدار بوکان استردادی از کشور سوئیس و کتاب معماری قلایچی رونمایی شد.
این نمایشگاه تا ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ دایر است و علاقه‌مندان با حضور در محل موزه ملی ایران می‌توانند از آن بازدید کنند.