به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، نشریه لاوانگواردیا اسپانیا نوشت: تصاویر مجسمهها و بناهای تاریخی محافظت شده با کیسههای شن، موزههایی که برای حفاظت از هنر خود درخواست کمک میکنند و کلیساهایی که کشیشها و مسیحیان پیش از نزدیک شدن بمباران، مجسمههای محراب خود را به بیرون منتقل میکنند این روزها در اوکراین عادی شده است.
پیش از آغاز اعلام حمله ولادیمیر پوتین رئیسجمهوری روسیه، بخش فرهنگی اوکراین خطری که امروز با آن مواجه است را پیشبینی کرد. چنانکه برخی موزهها زمانی که عبور از مسیرهای ارتباطی هنوز امکانپذیر بود، برای قرار دادن آثار خود در مکانی امن، درخواست کمک کردند. مسئله ای که ایهور پوشیوایلو مدیر موزه "آزادی" کییف در گفتوگو با نیویورک تایمز به آن اذعان کرد.
وی گفت: جنگ ما فقط جنگی سرزمینی نیست، ما برای جهانبینی، تاریخ، زبان، هویت و فرهنگ خود نیز در جنگ هستیم. دشمن نه فقط به لحاظ روانی نیز به دنبال نابودی ما است. بنابراین، میراث فرهنگی ما نیز هدف حملات است و ما باید از آن به عنوان بخشی از هویت خود محافظت کنیم.
اوکراین میزبان انواع گستردهای از موزه ها است، از موسسات خصوصی کوچک گرفته تا مجموعههای دولتی برجسته که در آنها آثاری از گویا، روبنس یا بلینی به نمایش گذاشته میشود. اکنون همه نگرانند که جنگ در خاک اوکراین این میراث ارزشمند را نابود خواهد کرد. نگرانی که سبب شد تا از دقیقه نخست آغاز جنگ، درهای موزهها را ببندند، تمرکز خود را به انتقال آثار هنری به امکانی امن از جمله پناهگاههای ضدهوایی معطوف کنند.
در میان همه موزهها اما نگرانیها از امنیت موزههای تاریخ، به ویژه پس از یکی از جدیترین سخنرانیهای پوتین در رد کردن حق وجود اوکراین، مورد توجه قرار گرفته است. لاوانگواردیا مینویسد: شواهد نشان میدهد که پوتین تهدید خود را عملی خواهد کرد. گواه این موضوع، موزه تاریخی و فرهنگی "ایوانکیف" است که نیروهای روسی به محض ورود به شهر، آن را به آتش کشیدند. آثار متعددی از "ماریا پریماچنکو" یکی از شناختهشدهترین نقاشان اوکراینی در سطح بینالمللی که مورد تحسین پابلو پکاسو نیز قرار گرفت، در این موزه نگهداری میشد.
آسیب به موزهها اما به اینجا ختم نشد و ساختمان موزه آثار باستانی Vasyl Tarnovkiy در شهر چرنیهیف که در اواخر قرن نوزدهم ساخته شده بود، بمباران شد. وزیر فرهنگ اوکراین همچنین اعلام کرد که "کلیسای جامع عروج"، "دانشگاه ملی هنر" و "آکادمی فرهنگ خارکف" نیز تحت تاثیر بمبها متحمل خساراتی شده اند.
به نوشته لا وانگواردیا، متاسفانه انتظار میرود که با طولانیتر شدن جنگ اوکراین، فهرست آسیبها به میراث فرهنگی و تاریخی و هنری این کشور اروپای شرقی افزایش یابد. به این ترتیب، یونسکو وارد عمل شده و اقداماتی در جهت حفاظت از میراث فرهنگی و صیانت از مکانهایی مانند کلیسای جامع سنت سوفیا و یا ساختمانهای صومعه کیوو- پتچرسک که طبق اعلام سرویسهای اطلاعاتی اوکراینی، در کانون توجه سربازان روس قرار گرفته، به کار بسته است.
"اودری آزولای" رئیس سازمان یونسکو هفته گذشته در بیانیهای اطمینان داد که "اولین چالش، علامتگذاری مکانها و بناهای تاریخی میراث فرهنگی است تا وضعیت ویژه آنها به عنوان مناطق حفاظت شده تحت قوانین بینالمللی را به خاطر بسپاریم".
"ارنستو اوتون رامیرز" معاون مدیر کل فرهنگی یونسکو در گفتوگو با نشریه لا وانگواردیا اطمینان داد که این سازمان در "تماس دائمی" با مقامات اوکراینی به منظور مشخص کردن مکانهای فرهنگی و بناهای تاریخی با "سپر آبی" است. کمیته بینالمللی «Blue Shield» با هدف محافظت از داراییها و میراث فرهنگی جهان در برابر جنگها و بلایای طبیعی در ۱۹۹۶ در بسیاری از کشورها شکل گرفته است. از این کمیته به عنوان «صلیب سرخ فرهنگی» یاد میشود.
این مقام یونسکو تایید کرد که چهارشنبه گذشته، نامه رسمی وزارت فرهنگ اوکراین در تایید مجوز استقرار سپر آبی در همه اماکن میراث فرهنگی دریافت شده است. بنابراین طبق کنوانسیون ۱۹۵۴، اگر یکی از کشورهایی که این ضابطه را تایید کرده است، آسیبی به میراث فرهنگی وارد کند، این مسئله در محاکم بینالمللی مطرح میشود و این دادگاه است که تشخیص میدهد آیا مسئولیتی متوجه این دولت میشود یا خیر. به بیان دقیق تر، اوکراین و روسیه هر دو در دسته کشورهایی هستند که موظف به رعایت این کنوانسیون هستند هر چند تردیدهایی در تعهد روسیه به وجود آمده است.
در حال حاضر، دهها مکان فرهنگی در این دستهبندی، دارای اولویت هستند، از جمله هفت سایت میراث جهانی، که دارای یک سیستم پایش مبتنی بر تجزیه و تحلیل ماهوارهای به منظور ارزیابی آسیبها هستند و توسط یونسکو و موسسه آموزش و تحقیقات سازمان ملل رصد میشوند.
معاون مدیرکل فرهنگی یونسکو اعتراف کرد نگرانی از پیشرفت تهاجم "روز به روز بیشتر میشود" و به همین دلیل است که "باید به این موضوع رسیدگی شود. به نوبه خود، آنچه یونسکو میتواند ارائه دهد ابزارهایی است که برای پیشگیری، حفاظت و صیانت از متخصصان این مؤسسات و کالاهایی که در بناهای میراثی وجود دارد.
اوتون در مورد خروج آثار فرهنگی از اوکراین و بازگرداندن آنها پس از پایان درگیری گفت: ما بر اساس توصیهای که از سال ۲۰۱۵ اجرا میکنیم، معتقدیم که اموال فرهنگی یک کشور نباید از آن خارج شود و این امر به تصمیمات داخلی کشورها بستگی دارد. وی افزود: با این حال ما باید در انتقال آثار به پناهگاهها کمک کنیم و این دقیقا همان چیزی است که مدیران موزهها از ما میخواهند. یک اثر هنری را نمیتوان در دست گرفت و به جای دیگری برد، این مسئله به منابع مالی و تجهیزات لازم نیاز دارد و بدیهی است ما تمام عناصر لازم را ارائه خواهیم داد تا سرمایههای فرهنگی در امان باشند.
وی همچنین تاکید کرد طبق اطلاعاتی که از مقامات اوکراینی به یونسکو رسیده است، "هیچ اثر فرهنگی از این کشور خارج نشده است و بسیاری از آثار حفظ شده اند". اوتون همچنین گفت: ما از محل نگهداری این آثار بی خبر هستیم اما میدانیم که این یک موضوع امنیتی است که مقامات نمیخواهند این اطلاعات را فاش کنند.