مجتبی نوروزی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، با اشاره به تحولات افغانستان طی یک سال گذشته، گفت: افغانستان در سال ۱۴۰۰ یک فضای بسیار تندی را به لحاظ سیر تحولاتی کرد که شاید کمتر کسی در ابتدای این سال فکر می‌کرد در پایان طالبان به صورت کامل بر این جغرافیا حاکم شود.
رایزن فرهنگی پیشین سفارت ایران در افغانستان اضافه کرد: در اواخر سال قبل یعنی در اسفند ماه سال ۹۹ توافقنامه دوحه بین آمریکا و طالبان امضا شده بود. توافقنامه‌ای یک بخش کاملا مختصر و آشکار و به زعم برخی از کارشناسان، بخش‌های پنهان دارد.
وی ادامه داد: بسیاری تصور می کردند بر اساس این تفاهم نامه و اسراری که آمریکا برای خروج از افغانستان به دلایل متعدد داشت، طالبان می‌تواند بخشی از قدرت در افغانستان را به عهده و در تعامل با دولت پیشین این کشور قرار بگیرد. اما کمتر کسی تصور می‌کرد که طالبان بتوانند قدرت را مجدداً به صورت کامل در اختیار بگیرند.
نوروزی با بیان اینکه علت‌های متعددی در تحولات افغانستان نقش داشت، گفت: بخش هایی از آن به بازی بازیگران بیرونی به ویژه آمریکا مربوط می‌شد. این که آنها از اجرایی شدن پلن یا نقش‌های اصلی خودشان ناامید شده و شکست خورده بودند و به دنبال راه حل می‌گشتند تا نقشه دوم خودشان را که تثبیت ناامنی ها در افغانستان بود، پیاده‌سازی کنند.
این کارشناس مسائل افغانستان با اشاره به دیگر دلایل تحولات در افغانستان بیان داشت: بخش دیگری از علت‌ها، به مسائل داخلی افغانستان برمی‌گردد. تعاملات با افرادی که همواره در حوزه داخلی افغانستان وجود داشتند، نوع ارتباط اقوام با یکدیگر بر سر مسائل قدرت، اصرار جریانات تندرو و اینکه حکومت به صورت کامل در اختیار پشتون‌ها باشد و نوع تعامل و همکاری رئیس جمهور پیشین افغانستان که روز به روز و قدم به قدم نظام پیشین را به سمت سقوط سوق داد. همه اینها در اینکه طالبان دوباره روی کار بیاید دخیل بودند.
وی اضافه کرد: به تعبیری حاکمان پیشین افغانستان، به طور مشخص رئیس‌جمهور پیشین این کشور هم در سایه نوع نگاه‌های قومی و قبیله‌ای خود و هم در سایه غالب شدن دولتمردان اطرافش به فساده سازمان یافته گسترده و هم در سایه عدم تمکین و عدم مراجعه به مردم و از دست دادن پایگاه‌های مردمی و به واسطه فسادهایی که در برگزاری انتخابات‌های متعهد در افغانستان ایجاد کرد، باعث شد که افغانستان به این سمت برود که نظام پیشین دوام نیاورد و طالبان حاکم شود و حدود ۷ ماه ادامه پیدا کرده است.
رایزن فرهنگی پیشین سفارت ایران در افغانستان با بیان اینکه مسائل متعددی در این ۷ ماه مطرح بوده است، اظهار داشت: از جمله اینکه طالبان در این مدت چقدر نسبت به دهه ۱۹۹۰ که در این کشور حاکم بود، تغییر کرده است؛ برخی شواهدی بر تغییر این گروه می‌آورند، اما بنظر می‌رسد تغییر خیلی عمیق و راهبردی هنوز ایجاد نشده است.
نوروزی در پایان گفت: همچنین طالبان در زمینه داخلی با چالش‌های متعددی در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مواجه هستند که مشروعیت داخلی آنها را با دشواری مواجه کرده است. افغانستان در یک دوره گذاری قرار دارد که مشخص نیست آینده آن به کدام سمت و سو خواهد رفت اما همان طور که مقامات کشورمان همواره تاکید کردند است مردم افغانستان هستند که باید برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند.