به گزارش ایرنا، مهاباد، شهری تاریخی در جنوب آذربایجان غربی است که آثار بازمانده از حکومت مادها در آن به چشم می خورد و بنا بر اسناد موجود در سال ۱۰۳۸ قمری، به صورت رسمی به شهر تبدیل شده است.
در همان سال و در اواخر حکومت شاه عباس صفوی، "بداق سلطان"، حاکم مهاباد حاکمیت خود را به این شهر انتقال داد و طی اقدامات عمرانی متعدد آن را توسعه بخشید. در واقع مهاباد به مدت ۴۰۰ سال مرکز حکومت محلی ایل مکری بود، حکومتی که در این شهر اقدام به ضرب سکه کرد.
امروزه مهاباد با ۹۴ اثر تاریخی ثبت شده ملی و وجود جاذبه های تاریخی متعدد، که گواه از حکومت دوره های مختلف در این منطقه است، به عنوان یکی از جاذبه های اصلی و نگین گردشگری در آذربایجان غربی شناخته می شود.
اگر قصد سفر به این شهر را دارید باید این خبر خوب را به شما بدهم که علاوه بر داشتن طبیعت زیبا و دیدنی، امکان تاریخی و گردشگری شانس خرید از مراکز تجاری و تاناکورا با اجناس متفاوت و با قیمت های قابل توجه را نیز بدست آورده اید.
جاذبه های طبیعی و گردشگری مهاباد
رودخانه مهاباد که از میان ارتفاعات پیرانشهر و سردشت می گذرد و از بهم پیوستن 2 شاخه اصلی "بیطاس" و "دهبکر" به وجود می آید، پس از گذشتن از شمال غربی مهاباد در غرب سیمینه رود و شرق گدار وارد دریاچه ارومیه می شود. این رود با گذر از شهر در کنار درختان سرسبز منظره زیبایی ساخته و حاشیه آن به مکانی برای اتراق مسافران و بازدید کنندگان تبدیل شده است.
دریاچه سد مهاباد هم دیگر جاذبه گردشگری شهر به شمار می رود. این سد جزو ١٠ سد پرآب کشور و نزدیکترین سد به شهر در منطقه خاورمیانه شناخته می شود و ساحل دریاچه محل مناسبی برای تفریح و داشتن یک کمپ خانوادگی یا دوستانه است.
جاده‌های ارتباطی مهاباد به سردشت و پیرانشهر از کنار این دریاچه زیبا عبور می کند و از نواحی دیدنی اطراف این دریاچه می‌توان به جزیره، قاضی آباد، سر میدان و تاقه دار اشاره کرد که زیبایی های کم نظیر آن می تواند سوژه ایی جالب بریا عکاسان باشد.
تالاب بین المللی و بهشت پرندگان ایران
تالاب بین‌المللی "کانی‌برازان" مهاباد در ۳۰ کیلومتری این شهر قرار دارد و با وسعتی افزون بر ۹۱۰ هکتار یکی از مهمترین تالاب‌های اقماری جنوب دریاچه ارومیه و با ارزش‌ترین زیستگاه‌های انواع پرندگان آبزی و کنارآبزی مهاجر و بومی در شمال‌غرب کشور به شمار می‌رود.
این تالاب که به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصربفرد خود در سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد، به نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان‌غربی تبدیل و به این ترتیب به عنوان یکی از مناطق چهارگانه کشور با جایگاه قانونی معرفی شده است
کانی برازان همچنین به عنوان نخستین سایت پرنده نگری کشور و بهشت پرندگان ایران نیز شناخته شده و یکی از مهم ترین تالاب های اقماری جنوب دریاچه ارومیه به شمار می رود و زیستگاه پر ارزشی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی فراهم کرده است.
این تالاب زیبا و شگفت انگیز سالانه میزبان بیش از ٦٠ هزار قطعه انواع پرنده به این خواهد بود و شما در ساختمان نخستین برج پرنده نگری کشور در فضایی به وسعت ١٢٠ مترمربع که دارای تجهیزاتی نظیر دوربین و تلسکوپ است می توانید داده تا به تماشای پرندگان و گونه های کمیاب موجود در این تالاب بپردازید و تجربه ایی لذت بخش در سفر به مهاباد را رقم بزنید.
غار "سهولان: مکانی بکر و دیدنی برای گردشگران
غار "سهولان" مهاباد و دومین غار آبی بزرگ در ایران که از مهمترین و کم نظیرترین غارهای طبیعی کشور و همچنین از شگفت انگیزترین جلوه های زیبای طبیعت به شمار می رود، می تواند مقصد بسیاری از گردشگران باشد.
این پدیده زیبا و نادر، در حدود ٤٣ کیلومتری شمال شرقی مهاباد در محور مهاباد- بوکان در نزدیکی روستای سهولان قرار دارد. عمق آب داخل غار در برخی نقاط به ٣٢ متر می‌رسد و اختلاف دمای درون و بیرون غار بین ١٠ الی ١٥درجه است.
"سهولان"، در زبان کردی به معنی یخبندان است که شاید دلیل این نامگذاری مربوط به یخبندان‌های طولانی زمستانی و سرمای هوای داخل غار در تابستان باشد. البته اهالی محل این غار را «کونه کوتر» به معنای لانه کبوتر نیز می‌نامند. دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر درون غار است. تنها موجودات زنده این غار کبوتر چاهی و خفاش هستند که قسمت‌هایی از غار را به عنوان آشیانه انتخاب کرده‌اند.
امکان قایقرانی در دریاچه غار می تواند شما را با حس اکتشاف هایی جدید روبه رو کند. زیرا سنگ های درون این غار هر کدام حکایت هایی در دل خود دارند که با مشاهده نزدیک آنها شاید کمی هم تعجب کنید!
جاذبه های تاریخی مهاباد
لازم است برای دیدن یکی از مکان های تاریخی با محوطه باستانی آتشکده سنگی "برده کنته" آشنا شوید ، این اثر تاریخی در فاصله ٧ کیلومتری شمال شهر در محور مهاباد به ارومیه و نزدیک روستای یوسفکند، واقع شده و یکی از آثار کهن و باستانی بسیار ارزشمند و با شکوهِ بازمانده از حکومت (مانایی ها) و مربوط به هزاره قبل از میلاد در مهاباد است که با گذشت هزاران سال همچنان استوار و پا بر جاست.
برده کنته، لغت مرکب کردی متشکل از دو کلمه (به رد) به معنای سنگ و (کون) به معنای حفره و گودال است که در مجموع معنای سنگ حفره دار را می‌دهد و با واقعیت موجود منطبق است. این بنا از جمله مکان های بزرگ و مقدس شهر باستانی "داریوسا" یا "شهرویران" کنونی بوده و برای مردم و ساکنین این شهر، مکانی بسیار مورد احترام و مقدس بوده است که همواره درآنجا مراسمات ویژه و آیینی خویش را برگزار می کرده اند.
بنای برده کنته، بر دشت و ویرانه های (شارویران) یا شهر ویران می نگرد و در پنج کیلومتری سمت راست (روستای دریاز) یا دریاس قرار گرفته که بطلمیوس یونانی نیز از آن با نام داریوسا به عنوان یکی از شهرهای حکومت ماد یاد کرده است.
گور دخمه ایی از زمان حکومت مادها
دیگر اثر برجسته تاریخی که حتما مشتاق دیدنش خواهید شد، گور دخمه "فقره قا"، در شمال شرقی مهاباد و در محور مهاباد به میاندوآب، است. این اثر صخره ای نشانی از دوره حکومت مادها است و از نظر شکل ظاهری با اصول معماری این دوره هماهنگی دارد.
این مقبره فاقد مدخل ورودی بوده و با کمک نردبان می توانید وارد دخمه شوید. در ایوان آن دو ستون سنگی ایجاد شده و پا ستونهایی شبیه گلدان وارونه دارد. ستونهای جلوی ایوان و داخل مقبره بر اثر مرور زمان از بین رفته و تنها پا ستونها و سر ستونها باقی مانده اند. به اندازه ی عرض ایوان یک سالن نیز در داخل مقبره به وجود آمده که با دو پله از هم جدا می شوند و احتمالا اطاق جلویی جهت انجام مراسم تدفین ایجاد شده و در اطاق بعدی هم سه قبر مستطیل شکل به چشم می خورد که یک قبر بزرگ به صورت افقی و دو قبر کوچک به صورت عمود بر ایوان در آن تراشیده شده است.
قبرهایی که در این گوردخمه در دل سنگ تراشیده شده به عمق ٥٠ سانتیمترساخته شده و گفته می شود "فراتیس" پدر "دیاکو" از حاکمان مشهور مادها مسئول ساخت این گوردخمه است و این گوردخمه شاید مقبره خود فراتیس نیز باشد، گرچه هم اکنون گورها خالیست. این اثر برجسته تاریخی آذر ماه سال ۱۳۱۶ با شمارهٔ ثبت ۲۸۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مقبره "بداق سلطان" حاکم شهر مهاباد
مقبره "بداق سلطان" هم یکی دیگر از بناهای زیبا و ارزشمند تاریخی و معماری دوره صــفویه اسـت. این بنا در جنوب شهر مهاباد بر روی تپه‌ای واقع شده که قبرستان قدیمی شهر بوده و به واسطه قرار گرفتن آرامگاه بداق سلطان(حاکم مهاباد) در آن، قبرستان (بداق سلطان) نامیده می شود و همچنین به (گومبه زان) نیز در زبان کردی مشهور است.
این بنای تاریخی با پی سنگی و گنبدی از آجر قرمز ساخته شده و حدود شش متر ارتفاع دارد. امروزه گنبد بداق سلطان مکری، پذیرای مشتاقان و توریستان و جهانگردان است و از سوی سازمان میراث فرهنگی اقداماتی از قبیل دیوارکشی محدوده گورستان و نصب تابلوی راهنما به دو زبان فارسی و انگلیسی و نیز کفپوشی محدوده بنا انجام گرفته است. این بنا هم در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
مسجد سرخ مهاباد
دیگر اثر تاریخی شهر مسجد جامع مهاباد یا «مزگه وتی سوور»، است که بازدید از آن برای گردشگرانی که به معماری دوره اسلامی علاقه مند هستند می تواند جذاب باشد. مسجد جامع مهاباد از قدیمی ترین و مهم ترین بناهای تاریخی دوره اسلامی در غرب کشور به شمار می رود و توازن شکل طاق، گنبد و شبستان باعث شده که، پس از گذشت ٣٣٨ سال از زمان ساخت آن، سالم باقی بماند در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این اثر مربوط به دوره صفویه و یکی از اقدامات مهم عمرانی "بداق سلطان مکری" حاکم مهاباد است که در سال ۱۰۸۹ بنا شده و همچنان پابرجا است.
مسجد تقریبا در مرکز شهر و در داخل بافت قدیم آن واقع شده است. شبستان زیبای آن که مقدمه ای بر شبستان مسجد وکیل شیراز است، ١٠ ستون سنگی دارد و ١٨ گنبد آجری نیمکره، پشت بام اصلی مسجد را پوشانده است که در گذشته با ناودانهای سنگی، آبریز آن میسر شده بود. مصالح اصلی مسجد آجر قرمز است و دو در بزرگ شمالی و جنوبی حیاط ارتباط این بنا را با بیرون برقرار می کند.
جاذبه های فرهنگی مهاباد
در کنار جاذبه های تاریخی، شهر مهاباد به عنوان یک شهر فرهنگی هم شناخته شده است. موزه فرهنگی "سرای استاد هیمن" در مهاباد یکی از مکان هایی است که عاشقان ادب و فرهنگ کردی را به سوی خود فرا می خواند.
"سید محمد امین شیخ الاسلامی" متخلص به «هیمن» فرزند سید حسن شیخ الاسلام مکری از تبار عارف و دانشمند معروف ملاجامی چوری، است که در بهار سال ١٣٠٠ شمسی در یکی از روستاهای مهاباد به نام «لاچین» متولد شد. او شاعر و نویسنده نامدار کرد است که لطافت و زیبایی در شعرش موج می زد و در نثرنویسی نیز شیوه ایی منحصر به فرد دارد. استاد هیمن موکریانی، در سال های بعد از انقلاب سردبیر مجله «سروه» به زبان کردی را عهده دار بود. از آثار استاد می توان به (تاریک و روون ، دیوان شعر، ناله ی جودایی، پاشه روک ، مجموعه مقالات و اشعار، بازنویسی تحفه مظفریه از رسم الخط لاتینی به کردی، قه لای دمدم، شازاده وگه دا و هه ورای خالی و ...) اشاره کرد.
در حال حاضر "سرای استاد هیمن" است که خانه استاد «هیمن موکریانی» است به موزه تبدیل شده و هر اتاق در این سرا به وسایل شخصی و معرفی آثار ادبا و هنرمندان شهر مهاباد اختصاص یافته است و بازدید از این موزه می تواند به شما کمک کند از زاویه ایی نزدیک تر با نامداران کرد منطقه آشنا شوید.
مقبره الشعرای مهاباد هم دیگر مکان فرهنگی و ارزشمندی است که گذر بسیاری از مسافران در صورت سفر به مهاباد حتما به آنجا خواهد افتاد. مقبره الشعرا، آرامگاه هنرمندان بزرگ و نامی مهاباد از جمله استاد هژار، هیمن، محمد ماملی، معروف آقایی، عبدالرحمن قاضی، احمد قاضی، جعفر قاضی و بسیاری دیگر از نامداران این مرز و بوم است.
«حمام میرزا رسول» مهاباد پربازدیدترین موزه آذربایجان‌غربی
حمام میرزا رسول یکی از اماکن تاریخی مهاباد و از جمله بناهای اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجاریه است که به دلیل شیوه خاص معماری، تزیین داخلی و خارجی و آجرنماهای زیبای آن از اهمیت تاریخی زیادی در منطقه برخوردار بوده و مورد استقبال گردشگران قرار گرفته‌است.
موزه مردم‌شناسی مهاباد علاوه به اینکه دارای یک‌هزار و ۱۸۷ قلم انواع اشیای فرهنگی، تاریخی و مطالعاتی است؛ مکان آن نیز به دلیل اینکه یک حمام عمومی در دوره صفوی بوده همواره مورد توجه علاقه‌مندان و گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.
در این حمام جلوه‌هایی از فرهنگ غنی و قدیمی این منطقه به نمایش گذاشته شده است و لباس‌ها و پوشش‌های مختلف مردانه و زنانه برای آیین‌های مختلف و متداول منطقه در آن به چشم می‌خورد.
در قسمت‌های دیگری از موزه انواع ابزارآلات و ادوات مورد استفاده در قدیم در مشاغل مختلف کشاورزی، آهنگری، طبابت، پخت نان، سفالگری و مسگری و حتی ریسندگی و رنگرزی دیده می‌شود.
در این موزه همچنین انواع ظروف سفالی، مسی و مفرغی و انواع سکه‌های قدیمی که در این مناطق معمول بوده و امر داد و ستد با آنها صورت می‌گرفت و نام حاکمان دوران خود را به یادگار دارند، دیده می‌شود.
مراکز تجاری و تاناکورای مهاباد
بازار تاناکورا لباس های دست دوم خارجی و پاساژهای خرید در مهاباد امروزه به یکی مهمترین و جذابترین مکان گردشگری مسافران و میهمنان نوروزی این شهرستان تبدیل شده است و پولدار و فقیر را از اقصی نقاط کشور به سوی خود می کشاند.
بازار تاناکورای مهاباد اما در این میان از جایگاه ویژه ای در بین گردشگران و مسافران نوروزی برخوردار است که گاهی اوقات به مهمترین اولویت آنان نیز در سفر به این شهرستان مبدل می شود.
بازار تاناکورای مهاباد هم اکنون از تامین کنندگان اصلی لباس‌های دست دوم دیگر بازارهای تاناکورا و مغازه های تاناکورای دیگر شهرها هم محسوب می‌شود به طوری که بسیاری از مهاباد به عنوان پایتخت تاناکورای کشور یاد می کنند.
مهاباد با ۲۴۵ هزار نفر جمعیت در جنوب آذربایجان غربی واقع شده است؛ این شهر پس از ۲ سال در انتظار پذیرایی از میهمانان نوروزی به شرط تزریق واکسن کرونا و رعایت شیوه نامه های بهداشتی است.