به گزارش ایرنا، در کلانشهر ۳.۵ میلیون نفری مشهد روزانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو شخصی رفت و آمد می کنند که این امر علاوه بر افزایش ترافیک، منجر به ایجاد و تخلیه سالانه ۲۰۰ هزار تن آلاینده در فضای تنفسی شهروندان می‌شود لذا توسعه خطوط مترویی و حمل و نقل عمومی باید مورد تاکید باشد که تحقق این مهم بدون حمایت خاص دولت ممکن نخواهد بود.
در دالان حمل و نقلی مشهد چهار خط مترویی تعریف شده است که از این تعداد اکنون ۲ خط فعال و ۲ خط نیز در دست ساخت است.
خط یکم قطار شهری مشهد به طول ۱۹ کیلومتر از پایانه غدیر نخریسی تا وکیل آباد اسفند ۱۳۸۹ به بهره برداری رسید و هم اکنون روزانه به طور میانگین ۱۳۰ هزار نفر در این مسیر جا به‌جا می‌شوند. مسیر توسعه ۴.۵ کیلومتری این خط نیز از ایستگاه غدیر تا فرودگاه مشهد در دهه فجر سال ۱۳۹۴ به بهره برداری رسید.
عملیات حفاری ۱۴.۵ کیلومتری خط دوم قطار شهری مشهد نیز از منطقه رضاشهر به سوی منطقه طبرسی شمالی پانزدهم بهمن ۱۳۹۴ به پایان رسید و اسفند سال ۱۳۹۵ مرحله نخست این خط به طول هشت کیلومتر بهره برداری شد.
اواخر اسفند ۱۳۹۶ نیز با بهره برداری از ۲ کیلومتر دیگر از مسیر این خط، ایستگاه‌های سعدی و شریعتی به صورت آزمایشی به بهره برداری رسیدند و در سفر اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ رییس جمهوری وقت به مشهد، این خط با خط یکم در ایستگاه شریعتی پیوند خورد و ادامه این خط در ایستگاه میدان شهید کاوه نیز ۱۸ مرداد همان سال بهره‌برداری شد.
عملیات حفاری خط سوم قطار شهری مشهد نیز به طول ۳۰ کیلومتر، که مسیر شهرک ابوذر تا قاسم آباد را پوشش می‌دهد از نیمه دوم فروردین سال ۱۳۹۵ آغاز شده است.
عملیات اجرایی خط چهارم نیز به طول ۱۴.۵ کیلومتر از انتهای خواجه ربیع تا شهرک شهید رجایی با ۱۵ ایستگاه ۱۸ مردادماه ۱۳۹۸ آغاز شد.
نیاز ۵ هزار میلیارد تومانی برای تکمیل مرحله نخست خط سوم متروی مشهد
مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص وضعیت پروژه‌های قطارشهری اظهار کرد: هدفگذاری شده مرحله نخست خط سوم به طول ۶ کیلومتر، از ۲۸.۵ کیلومتر این خط، در هسته مرکزی مشهد در دولت سیزدهم تکمیل و بهره‌برداری شود.
کیانوش کیامرز افزود: این ۶ کیلومتر شامل پایانه امام رضا (ع) به سمت حرم رضوی و حرم به سمت میدان شهداست که با افتتاح آن، خطوط یکم و دوم قطارشهری به هم متصل می‌شوند.
وی اضافه کرد: حفاری تونل این ۶ کیلومتر به پایان رسیده و عملیات احداث سازه ایستگاه‌ها در دست اجرا است.
مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد خاطرنشان کرد: برای تکمیل ایستگاه‌ها، خرید تجهیزات و معماری ایستگاه‌ها به منظور فعال شدن این مسیر تا سال ۱۴۰۳، پنج هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است و امیدواریم با کمک دولت و شهرداری این اعتبار در بازه زمانی سه ساله تامین شود.
کیامرز افزود: تا کنون احداث سازه ایستگاه‌ها ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی و معماری ایستگاه ۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اما در بخش تجهیزات تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.
اتمام حفاری خط چهارم مترو نیازمند هزار میلیارد تومان
مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد در خصوص خط چهارم متروی مشهد نیز گفت: دستگاه حفار تی بی ام در این خط به سمت خواجه‌ربیع در حال کار است.
کیانوش کیامرز افزود: تاکنون یک کیلومتر از حفاری این خط انجام شده و هدفگذاری شده حفاری این خط به طول ۱۴.۵ کیلومتر در دولت سیزدهم به پایان برسد که برای اتمام حفاری آن، هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
وی اضافه کرد: اگر دولت برای ساخت مترو کمک نکند، یک پروژه مترویی تا ۱۲ سال به طول خواهد انجامید، ساخت مترو گران تمام می شود و شهرداری ها نمی توانند با این رویه عملکرد خوبی داشته باشند.
شهردار مشهد نیز در خصوص خط چهارم مترو مشهد گفت: برای اجرای خط چهارم قطارشهری حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان مورد نیاز است که تامین آن از طریق فاینانس امکان‌پذیر است.
سیدعبدالله ارجایی افزود: تکمیل خط چهارم قطارشهری با سرمایه‌گذاری‌های شهرداری یا انتشار اوراق مشارکت که میزان آن در کشور حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان است، میسر نیست.
وی ادامه داد: در این راستا پیشنهاد استفاده از فاینانس به استانداری و وزارت راه و شهرسازی ارائه شده است.
شهردار مشهد گفت: هم اکنون بیش از یک کیلومتر از تونل خط چهارم قطارشهری حفاری شده و اولویت در خط سوم آن نیز اتصال راه آهن، پایانه امام رضا (ع) و فرودگاه مشهد به حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) و تکمیل شبکه ورود و خروج زائر است.
وی افزود: در صورت عمل دولت به پرداخت ۵۰ درصدی خود در احداث خطوط قطارشهری، این طرح ها تا پایان سال ۱۴۰۲ به انجام می‌رسد.
ارجایی ادامه داد: براساس دستور رییس جمهور در کارگروه زیارت، باید در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ باز محل بودجه نفت به شهرداری مشهد کمک شود که این موضوع باید با کمک استاندار و دولت، پیگیری و محقق شود.
عدم تحقق کمک ۴۰۰ میلیارد تومانی دولت دوازدهم
مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد در مورد مصوبات سفر دولت دوازدهم در خصوص پروژه مترو این کلانشهر اظهار کرد: در سفر هیات دولت دوازدهم به مشهد و خراسان رضوی مصوب شد دولت ۴۰۰ میلیارد تومان به پروژه قطارشهری مشهد کمک کند اما این مهم محقق نشد.
کیامرز خاطرنشان کرد: اوراق مشارکت یکی از بهترین روشهای تامین مالی و کمکهای دولت برای پروژه قطارشهری است.
وی افزود: با مساعدت دولت در سال جاری مجوز انتشار ۷۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای پروژه قطارشهری مشهد از بانک مرکزی اخذ شد که در تلاش هستیم این میزان را افزایش دهیم و این مبلغ در سال ۱۴۰۱ واریز می‌شود و تلاش می‌شود مجوز فروش اوراق را افزایش دهیم.
لزوم حمایت دولت برای تامین واگن
عضو کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر توسعه خطوط مترویی در این کلانشهر تاکید کرد و افزود: یکی از محوری‌ترین رویکردهای شورای ششم مشهد، تشویق مردم به استفاده از حمل و نقل عمومی است که شرط تحقق این مهم، تسهیل سفر با این ناوگان است.
مجید دبیریان خاطرنشان کرد: معاونت عمران، حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد باید در کنار توجه به سایر طرحهای عمرانی، به حوزه حمل و نقل عمومی نیز توجه داشته باشد و توسعه حمل و نقل پاک، یکی از دغدغه‌های جدی شورا و از راهکارهای اصلی مقابله با آلودگی هوای کلانشهر مشهد است.
وی اضافه کرد: در حال حاضر در مشهد خطوط ۱ و ۲ مترو فعال است و براساس برنامه‌ها و نقشه‌های پیش‌بینی شده، خط ریلی مشهد- گلبهار پس از تکمیل و بهره‌برداری به پایانه خط یک قطارشهری مشهد در انتهای بلوار وکیل‌آباد متصل می‌شود، که این اتصال، حجم مسافران خط یک را به شکل چشمگیری افزایش خواهد داد و به عنوان یک خط محوری ایفای نقش خواهد کرد.
دبیریان افزود: در حال حاضر ۶۰ واگن شامل ۳۰ قطار در خط یکم قطار شهری مشهد فعال است اما برای این خط در شرایط اوج ورود مسافر، ۱۲۰ واگن و یا ۶۰ قطار نیاز است.
عضو کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد گفت: بر همین اساس، قبل از برقراری این اتصال، تکمیل و افزایش ظرفیت خط یکم قطارشهری به عنوان یک نکته محوری، باید مدنظر مدیریت شهری و مدیریت کلان ملی قرار گیرد.
وی اضافه کرد: با توجه به پیش‌بینی افزایش سفرها با قطار در سال آینده، لزوم افزایش تعداد واگن‌ها ضروری است، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ شهرداری، تامین ۱۵ واگن با اعتباری معادل هفت هزار میلیارد ریال برای تامین واگن خط یک مترو مشهد پیش‌بینی شده است.
وی ادامه داد: اعتبارات شهرداری مشهد محدود است و دولت و مجلس شورای اسلامی نیز باید در این زمینه کمک حال مدیریت شهری باشند تا بتوان خدماتی مطلوب‌تر به زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی ارائه کرد.
شهردار مشهد نیز در خصوص نیاز خط یکم قطارشهری به واگن، اظهار کرد: در خط یک قطارشهری مشهد، ۶۰ واگن فعال است و ۶۰ واگن جدید هم مورد نیاز است تا بعد از پایان کرونا دچار مشکل نشویم.
ارجایی افزود: اگر قرار باشد خط یک قطارشهری را تا آرامستان بهشت رضا (ع) این شهر که مطالبه جدی مردم است ادامه یابد، با واگن‌های موجود چنین امکانی وجود ندارد و این امر نیازمند حمایت دولت است.
وی ادامه داد: در خط ۲ قطارشهری نیز اولویت ما تکمیل ایستگاه سلامت است، این ایستگاه با استفاده از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی احداث و تکمیل خواهد شد و به تناسب افزایش مسافر، واگن‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند اما این امر نیاز به تامین واگن و تعمیر و نگهداری ناوگان موجود دارد.
ارجایی به اتصال خط یک قطارشهری مشهد به گلبهار اشاره کرد و گفت: اگر قطارشهری گلبهار راه‌اندازی و به خط سوم متصل شود و نتوانیم واگن مورد نیاز را تا آن زمان تامین کنیم، مسافران گلبهار تمام واگن‌های این خط را پر می‌کنند و هیچ مسافر دیگری در ایستگاه‌های بعدی امکان سوار شدن به قطارشهری را نخواهد داشت.
وی افزود: توسعه حمل‌ونقل ریلی از اولویتهای مشهد برای حل مشکل ترافیک و آلودگی هوا است، با اقدامات کوتاه مدت مانند ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی می‌توان مشکل را به صورت موقت حل کرد اما راه حل ریشه‌ای مشکل ترافیک و آلودگی هوا، توسعه خطوط ریلی است.
هم اکنون سهم حمل و نقل عمومی در مشهد حدود ۳۰ درصد است که تنها کمتر از ۲ درصد آن مربوط به مترو است و این بسیار کم است.