به گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای شب گذشته در آخرین روز سال ۱۴۰۰ و همزمان با ساعات تحویل سال ۱۴۰۱ هجری شمسی، به صورت از پیش اعلام نشده و حدود سه ساعت در زندان ساری حضور یافت و ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این زندان، از نزدیک در جریان وضعیت زندانیان و همچنین فرآیند بررسی پرونده‌های تعدادی از آن‌ها قرار گرفت.
رئیس دستگاه قضا در جریان این بازدید، ضمن تبریک نوروز و فرا رسیدن سال ۱۴۰۱ و بهار طبیعت، با تعدادی از مددجویان زندان ساری به صورت چهره به چهره گفت‌وگو کرد و ضمن شنیدن مسائل و مشکلات آنان، دستورات مقتضی را صادر کرد.
قاضی‌القضات در گفت‌وگو با محکومان این زندان، در خصوص جرم ارتکابی آن‌ها، مدت زمان سپری‌شده از محکومیت‌شان، شرایط بهداشتی و غذایی زندان و نحوه بهره‌مندی مددجویان از امکانات ورزشی و رفاهی کسب اطلاع کرد.
اصلاح فرآیندهای معیوب در دستگاه قضا
وی از سازمان زندان‌ها خواست پرونده‌هایی که دچار اطاله شده را احصاء و به رییس قوه قضاییه ارسال کنند تا دلایل اطاله تحقیق و روشن شود.
رییس دستگاه قضا تصریح کرد: یکی از دلایل بازدید همیشگی‌ام از زندان‌ها و گفت‌وگوی چهره به چهره با زندانیان این است که از عملکرد قضات، بازپرسان و مسؤولان زندان بیشتر مطلع شوم و برای اصلاح فرآیندهای معیوب و مشکل‌زا در دستگاه قضا اقدامات لازم را انجام دهیم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی اژه‌ای در این بازدید، پس از آنکه برخی زندانیان سابقه‌دار درخواست بهره‌مندی از ارفاقات قانونی اعم از مرخصی و آزادی مشروط را مطرح کردند، خطاب به آن‌ها گفت: چه تضمینی وجود دارد شما که چندین بار جرمی را مرتکب و محکوم شده‌اید با ورود به جامعه، سمت اعمال مجرمانه و خلاف نروید؟
در جریان این بازدید به دستور رئیس قوه قضاییه، همه نامه‌های زندانیان که حاوی درخواست‌های آن‌ها بود، جمع‌آوری شد تا مبتنی بر جهات و ملاحظات قانونی به آن‌ها ترتیب اثر داده شود.
قاضی‌القضات در جریان بازدید خود از زندان ساری، با اشاره به مرخصی‌های داده شده به تعداد قابل توجهی از زندانیان برای حضور در جمع کانون گرم خانواده در ایام نوروز، بار دیگر متذکر شد که اعمال ارفاقات قانونی برای زندانیان شامل محکومان جرائم خشن و تهدیدکنندگان امنیت مردم نمی‌شود.
تلاش برای جلب رضایت شاکیان خصوصی
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در جمع مددجویان زندان ساری با تاکید بر اینکه برای رفع مسائل و مشکلات زندانیان و اِعمال ارفاقات قانونی به آن‌ها نهایت تلاش خود را به کار خواهد گرفت، خطاب به مددجویان گفت: با توجه به مناسبت‌های ملی و مذهبی زیادی که در کشورمان وجود دارد، برای جلب رضایت شاکیان خصوصی خود به منظور قرار گرفتن نام‌تان در فهرست عفو تلاش کنید و از ارتکاب مجدد جرم در دوران مرخصی نیز بپرهیزید.
قاضی‌القضات همچنین ضمن تاکید بر لزوم تلاش برای گرفتن رضایت از شاکیان خصوصی بویژه در پرونده‌های مربوط به قصاص، خطاب به مسئولان قضایی که در جریان این بازدید حضور داشتند، گفت: برای گذشت از اجرای احکام قصاص تلاش کنید. لازم است پس از رسیدگی و بررسی‌های لازم، نسبت به تعیین تکلیف آن دسته از احکام قصاص که از زمان ارتکاب جرم و صدور حکم آن‌ها تا امروز مدت زیادی گذشته و فرد مذکور نیز هیچگونه مجازات دیگری ندارد، اقدامات لازم صورت بگیرد.
رئیس دستگاه قضا توصیه‌هایی را به مسئولان ذیربط برای ارتقاء وضعیت زندانیان از جهات مختلف ارائه کرد و مشخصاً به اهمیت مقوله تکریم خانواده زندانیان و حُسن برخورد با آن‌ها از سوی مسئولان زندان تأکید کرد و افزود: افرادی که در محیط زندان‌ها مسئول مواجهه با خانواده زندانیان هستند باید از آموزش لازم برخوردار باشند و با سعه صدر با خانواده زندانیان مواجه شوند.
بازداشت موقت به حداقل برسد
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه تا حد امکان نباید قرار بازداشت موقت یا قرار منجر به بازداشت صادر شود، اظهار کرد: در مواردی که بازداشت نکردن فرد متهم ضرری ندارد و بیم فرار یا تبانی او نمی‌رود یا هنگامی که تحقیقات کم است و برای تکمیل تحقیقات و جمع‌آوری اطلاعات می‌خواهند فرد را بازداشت کنند، نباید قرار بازداشت موقت صادر شود. زیرا ضرر این کار قطعا بیش از نفع آن است.
رئیس عدلیه ادامه داد: در صورتی که بازداشت موقت فردی اجرا شد و بعد از مدتی امکان آزاد کردن او وجود داشته باشد وی باید فوراً آزاد شود. در اینگونه مواقع نباید منتظر ماند که حتما زمان بازداشت موقت به پایان برسد و سپس فرد را آزاد کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با بیان اینکه گاهی اوقات یک شب زندان رفتن و در بازداشت ماندن، زندگی آدم‌ها را زیر و رو می‌کند، به مسئولان قضایی توصیه کرد که حتی‌الامکان شرایطی را فراهم کنند تا پیش از بازداشت، فرد مورد نظر بتواند وثیقه‌اش را تامین کند یا آنکه موضوع را به وکیلش اطلاع دهد.
قاضی‌القضات تاکید کرد: اقدامات مربوط به جمع‌آوری اسناد و مدارک و استعلامات، حتما باید پیش از بازداشت فرد انجام شود و نباید بعد از اجرای قرار بازداشت، تازه سراغ جمع‌آوری اسناد و مدارک رفت.
زندان‌ها با اقدامات جایگزین حبس خلوت شوند
رئیس قوه‌قضاییه به اهمیت مقوله نظارت بر زندان‌ها و توجه ویژه به سلامت و بهداشت زندان‌ها و زندانیان اشاره کرد و گفت: باید شرایط اصلاح و تربیت و بازاجتماعی شدن و اشتغال زندانیان فراهم شود. اما این مهم با حجم زیاد زندانیان امکان پذیر نیست. لذا دادیاران ناظر بر زندان‌ها، دادستان‌ها و سازمان زندان‌ها نظارت داشته باشند تا فردی که حضورش در زندان ضروری نیست در زندان نباشد. همچنین از لحاظ فنی و قضایی ترتیبی اتخاذ شود تا افرادی که شرایط قانونی را دارند با پابند الکترونیک خارج از زندان دوران محکومیت خود را بگذرانند و تا آن جا که مقدور است و قانون اجازه می‌دهد از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده شود.
محسنی اژه‌ای همچنین در خصوص تسریع در پاسخ به استعلامات قاضی ناظر زندان تذکر داد و گفت: علاوه بر ضرورت تقویت کمیت قضات ناظر زندان که باید در دستور کار قرار گیرد، لازم است فرآیندی ترتیب داده شود که به نامه‌ها و درخواست‌های آنان نیز با فوریت و سرعت پاسخ داده شود. نباید شرایط به نحوی باشد که نامه و درخواست قاضی ناظر زندان، مدت‌ها بدون پاسخ بماند و پاسخی از سوی اجرای احکام واصل نشود.
در جریان این بازدید، برخی محکومان از بیان مسائل و مشکلات خود در جمع معذوریت داشتند و خواستار ملاقات خصوصی با رئیس قوه قضاییه بودند که با این درخواست آن‌ها از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای موافقت شد.
بهبود وضعیت زندان‌ها و زندانیان در این بازدید از جمله تاکیدات همیشگی حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای بود. رئیس قوه قضاییه تا کنون هفت بازدید از زندان‌های سراسر کشور انجام داد. زندان مرکزی ایلام، زندان رجایی‌شهر، زندان دماوند، زندان اوین، زندان مرکزی مشهد، زندان مرکزی اصفهان و زندان ساری، ندامتگاه‌هایی هستند که رئیس قوه قضاییه از آن‌ها سرکشی کرده و در جریان این سرکشی‌ها بر لزوم تحول رفتاری و ساختاری در امر زندان‌بانی و ارتقاء وضعیت زندانیان در حوزه‌های مختلف تاکید کرده است.
«ایجاد شرایط و بستر اصلاح، تربیت و بازاجتماعی شدن زندانیان»، «اشتغال زندانیان»، «حبس‌زدایی»، «اعمال تأسیسات ارفاقی» و «ایجاد ترتیبات فنی و قضایی برای استفاده از پابند الکترونیک در قبال محکومان واجد شرایط قانونی» از جمله رویکردهای تحولی در مقوله زندان و زندانیان است که مورد تاکید جدی رئیس قوه قضاییه است.