به گزارش ایرنا تفتان دارای پوشش گیاهی با غنای گونه ای زیاد از جمله بنه، کسور، بادام کوهی، انجیر کوهی، زرشک، آویشن، درمنه، شیرین بیان، کاسنی، پونه، آرچین و غیره است.
علاوه بر قله در اطراف تفتان مناظر و باغات زیبا و چشمه‌های متعددی وجود دارد که از جمله آنها چشمه‌های آب معدنی جم چین و سایر چشمه‌های آب سرد و گرم است که هر یک از جذابیت خاصی برخوردار است.
کوه آتشفشان نیمه فعال تفتان از نظر سوق الجیشی و موقعیت استراتژیک در حوزه سه شهرستان سیستان و بلوچستان واقع شده بطوریکه از جنوب به مرکز شهرستان تفتان، از شمال به میرجاوه و از غرب به خاش متصل است به همین سبب باید سه فرماندار این شهرستان ها در نشست های تخصصی راهکارهای لازم برای توسعه گردشگری و جذب سرمایه گذار علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری ارائه دهند.
فعالیت تفتان به عنوان یک آتشفشان دارای ویژگی های منحصربفرد است و اینکه از دل زمین بخار و مواد مذاب را متصاعد می کند گردشگران و کارشناسان را به شگفتی واداشته است.
دماوند، بزمان، تفتان، سبلان و سهند از جمله آتشفشان‌های نیمه خاموش و مهم کشور هستند.
بنابر نظریات کارشناسان زمین شناسی آتشفشان دماوند به دلیل نزدیکی به تهران، تفتان و بزمان به دلیل قرار گرفتن در قسمتهای جنوب شرق و جنوب غرب شهرستان پر جمعیت زاهدان و سبلان و سهند به دلیل نزدیکی آنها به مشکین شهر و تبریز حائز اهمیت هستند.
به گفته یک کارشناس زمین شناسی؛ از میان این پنج کوه آتشفشانی به جز سهند که در سالهای اخیر نشانه ای از فعالیت در آن دیده نشده است سایر آتشفشانها به دلیل خروج دائمی گاز و بخار از دهانه و وجود چشمه های آب گرم 'احتمال' فعالیت مجدد در آنها وجود دارد.
سازمان زمین شناسی گامهای اولیه برای پیمایش این چهار آتشفشان نیمه فعال برداشته است.
این اقدامات شامل تهیه نقشه های زمین شناسی کوه‌های آتشفشانی و پایش دائمی پدیده های اطراف این آتشفشانها شامل اندازه گیری دما و ترکیب چشمه های آب گرم دامنه آنها می شود.
زمانی که آتشفشانی شروع به فعالیت می کند، ماگما از سمت پایین به سمت بخش مرکزی حرکت می کند که دراین صورت دامنه آن متورم می شود.
این پدیده با چشم قابل دیدن نیست و با استفاده از تجهیزات ویژه قابل اندازه گیری است که در طرح پایش سازمان زمین شناسی نصب این دستگاه ها برای بررسی تغییرات ارتفاع دامنه در دستور کار قرار گرفته است.
یکی از اساتید دانشگاه سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: استان سیستان و بلوچستان با داشتن اشکال زیبا و متنوع ژئومورفولوژیکی می تواند یکی از مناطق جاذب گردشگری ایران باشد و همواره ژئوتوریست های(زمین گردشگری) بسیاری را به این نقطه از ایران بکشاند.
عبدالرضا پرتابیان افزود: از مهمترین اشکال ژئومورفولوژیکی سیستان و بلوچستان گل افشان و آتش فشان نیمه خاموش تفتان است که هر کدام از اینها با توجه به ویژگی و کاربردهایی که دارند دارای جاذبه های خاصی برای ژئو توریست ها هستند و می توانند با جذب گردشگران این استان را از ره آوردهای مثبت این نوع گردشگری بهره مند سازند.
وی ادامه داد: کوه تفتان در کنار جاذبه‌های گردشگری به دلیل ظرفیت های مختلف در حوزه زمین شناسی نظیر انرژی زمین گرمایی، کانی و فلزات گرانبها و انرژی های پاک فرصت بی نظیری را از نظر علمی برای پژوهشگران فراهم کرده است که از نظر پژوهشی بسیار بکر مانده است.
این استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان افزود: موقعیت جغرافیایی ویژه و مناسب استان سیستان و بلوچستان سبب شده که ظرفیت های بی نظیر در حوزه مواد معدنی و فلزات گرانبها مانند کرومیت، مس، منگنز، سرب و روی، قلع، تنگستن، طلا و کانسارهای غیرفلزی نظیرتالک، منیزیت، گل سفید، فلدسپات، کائولن، سیلیس و سنگ‌های ساختمانی به ویژه گرانیت در آن به وفور یافت شود و این ظرفیت در دامنه کوه تفتان به دلیل ویژگی خاص زمین شناسی دوچندان است.
گرچه قله آتشفشان نیمه فعال تفتان به عنوان بام شرق ایران برای بیشتر هموطنان نامی پر آوازه است اما ظرفیت گردشگری این منطقه از سیستان و بلوچستان مغفول و ناشناخته مانده که در صورت آگاهی گردشگران داخلی و خارجی از زیبایی‌ها و طبیعت بکر آن شاهد رشد صنعت گردشگری این استان خواهیم بود.
تفتان و روستاهای سرسبز آن با باغهای میوه که همواره آغوش گشوده ای به روی گردشگران دارند اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند سرمایه گذاری بخش های دولتی و خصوصی است.
وقتی برای نخستین بار وارد حوزه شهرستان خاش در میانه استان سیستان و بلوچستان می شوی و می خواهی نگاهت را با لطافت زیبایی های تفتان بیارایی، طنازی های عروس زیبای کوهستان بام شرق ایران، به پیشوازت می آید، تو را مسحور خود می کند و خاطره قطعه ای از بهشتی منحصر به فرد را در ذهنت ماندگار می سازد.
تفتان تنها یک کوه یا آتشفشان نیمه فعال نیست بلکه در واقع قسمتی از بهشت زمینی است که اگر به دیده دل بنگری، عمق قدرت و مهربانی آفریدگار را بخوبی نظاره می کنی.
چشمه ساران و دریاچه های تفتان همراه با درختان انبوه باغهای میوه، شبانگاهان وقتی تو را در میان خود می یابند، نجوا کنان زمزمه عشق را در گوشت می نوازند و از خود بیخودت می کنند.
شاید برای همین است که بسیاری از دوستداران طبیعت و گردشگران، عصرگاهان عزم خود را برای سفر به تفتان جزم می کنند تا شب را همگام با درختان بلند قامت اطراف آتشفشان نیمه خاموش، ماه را از لابلای شاخ و برگ شان بنگرند.
نام این کوه از تفت به معنای گرم و سوزان گرفته شده و وجه تسمیه آن خروج دود مرکب از بخار آب، خاک و گاز گوگرد از دهانه این قله است.
منطقه گردشگری تفتان تنها پدیده های طبیعی گل فشان پیرگل، گوئیچ، چشمه های متعدد آب گرم و سرد را شامل نمی شود بلکه باید به همه زیبایی های تفتان انواع غارها، رودخانه ها و دریاچه طبیعی "سردریا" که قابلیت قایق سواری دارد را نیز اضافه کرد.
براستی درختان سرو کهنسال "دهپابید و سنگان" که بعضی های‌شان قدمتی ۱۲۰۰ ساله دارند، زیارتگاه و تپه مرتضی علی (ع)، بازارچه سرپوشیده، مسجد جامع و دهها اثر تاریخی دیگر از جمله قلعه های حیدرآباد، ناصری، ایرندگان و کمال آباد، برجک قدیمی بلو و غیره که تاریخ این منطقه را سینه به سینه حفظ کرده اند به زیبایی‌ها و جاذبه‌های گردشگری تفتان افزوده است.