از زمان شیوع کرونا تاکنون، با جهش‌های مختلف این بیماری نظیر کووید ۱۹، دلتا و امیکرون رو به رو بوده‌ایم و با توجه به این جهش‌ها و نیز مداخله برخی شرایط مانند رعایت پروتکل‌های بهداشتی و واکسیناسیون همگانی در نوبت‌های مختلف، میزان ابتلا و مرگ و میر هم متفاوت بوده است. بطوریکه طبق آخرین آمار گزارش شده از سوی وزارت بهداشت، مجموع مبتلایان تا ۵ فروردین ۱۴۰۱ به به ۷ میلیون و ۱۴۷ هزار و ۴۰۷ نفر و تعداد فوتی‌ها به ۱۳۹ هزار و ۹۱۷ نفر رسیده است. این در حالی است که ۶۳ میلیون نفر دز اول، ۵۶ میلیون نفر دز دوم و ۲۵ میلیون نفز دز سوم واکسن کرونا را زده‌اند، اما هنوز حدود ۲۰ میلیون نفر واکسن نزده‌اند.
از جمله گروه‌هایی که هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند، کودکان هستند. هرچند پیش از این وزارت بهداشت اعلام کرده بود که کودکان ۵ ساله و بالاتر می‌توانند واکسن کرونا را دریافت کنند، اما همچنان بسیاری از خانواده‌ها از این امر به دلایل مختلفی نظیر ترس و ناآگاهی جلوگیری می‌کنند از جمله گروه‌هایی که هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند، کودکان هستند. هرچند پیش از این وزارت بهداشت اعلام کرده که کودکان ۵ ساله و بالاتر می‌توانند واکسن کرونا را دریافت کنند، اما همچنان بسیاری از خانواده‌ها از این امر به دلایل مختلفی نظیر ترس و ناآگاهی جلوگیری می‌کنند. موضوعی که خود می‌تواند در تداوم زنجیره انتقال بیماری به ویژه در تعطیلات نوروز و دورهمی‌ها نقش داشته باشد. خطر ابتلا به کرونا در این ایام، بخصوص برای افراد آسیب پذیر مانند بیماران، سالمندان و معلولان بسیار بیشتر است.
با توجه به اهمیت این بحث و واکاوی ابعاد مختلف آن پژوهشکر ایرنا با «علی ربانی» فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان و « عبدالله کریمی» فوق تخصصی عفونی کودکان به گفت و گو نشست.
مشروح این گفت و گو را در ذیل می‌خوانید:
چرا واکسیناسیون کودکان مهم است؟
ربانی پیرامون اهمیت تزریق واکسن کرونا به کودکان می‌گوید: بر اساس آنچه کمیته ملی مبارزه با کرونا اعلام کرده، کودکان از سن ۵ سال و بالاتر از آن، می‌توانند واکسن دریافت کنند. همچنین کارشناسانی که در زمینه واکسیناسیون کودکان تحقیقاتی انجام داده‌اند، هم بر این موضوع تاکید دارند.
وی می‌افزاید: بهترین راه برای مقابله با ویروسی که تبدیل به یک پاندمی می‌شود، ایمن‌سازی بدن است که این امر مهم از طریق واکسیناسیون حاصل می‌شود. به علاوه آثار ناشی از واکسیناسیون ملی را می‌توان در آمارهای مربوط به مرگ ومیر بیماران یافت. شواهد و اسناد منتشر شده حاکی از این است که میزان آمار مرگ و مرگ ناشی از کرونا کاهش یافته است. اگر زمانی، در روز حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ فوتی ناشی از کرونا داشتیم، این رقم اکنون به ۱۰۰ تا ۲۰۰ فوتی تقلیل پیدا کرده است و علت هم همان ملزم شدن افراد به واکسیناسیون است.
وی ادامه می‌دهد: واکسن هم دزهای مختلفی دارد و در هر دز بدن شاهد تغییرات مختلفی از نظر ایمن سازی است. برای مثال در یک دز بدن ویروس را شناسایی و ایمن سازی شروع می شود، در دز دم ایمن سازی قوی‌تری انجام می شود. اگرچه امیکرون تاثیرات خفیف‌تری نسبت به جهش‌های قبلی کرونا دارد، اما باز باید اعتراف کرد که واکسیناسیون همگانی نقش بسیار مهمی در کنترل این بیماری و کاهش اثرات آن داشته است.
کریمی نیز در این خصوص می‌گوید: تاکنون در واکسن‌های استفاده شده برای کودکان، عارضه قابل‌توجهی ملاحظه نشده است و بیشتر واکنش‌های موضعی درمحل تزریق روی داده که در عرض چند روز هم برطرف می‌شود.
تاکنون در واکسن‌های استفاده شده برای کودکان، عارضه قابل توجهی ملاحظه نشده است و بیشتر واکنش‌های موضعی درمحل تزریق روی داده که درعرض چند روز هم برطرف می‌شود
وی می‌افزاید: واکسیناسیون کودکان به چند دلیل ضرورت دارد:
۱- سلامت کودکان و مبتلا نشدن آنها به بیماری.
۲- جلوگیری از انتقال و گسسته شدن زنجیره بیماری، زیرا اگر کودکان مبتلا شوند، بیماری می‌تواند به سرعت در سایر اعضای خانواده و از آنها به دیگران انتقال یابد.
۳- واکسیناسیون از نگرانی خانواده‌ها در مورد ابتلای فرزندشان می‌کاهد.
آیا واکسن کرونا برای کودکان ضرر دارد؟
ربانی در پاسخ به این سوال که آیا واکسن کرونا برای کودکان ضرر دارد؟ می‌گوید: هر واکسنی ممکن است عارضه‌ای ایجاد کند. در واقع به هنگام تزریق واکسن، یک سم یا ویروس کشته شده یا پروتئین آن وارد بدن می‌شود که سیستم ایمنی بدن را تحریک کند. به این صورت که سیستم ایمنی سریع به شناسایی، دفاع و مقابله با آن عامل بیماری‌زا بپردازد. اما سایر تغییرات مختلف در بدن مانند تب، بی حسی و مواردی از این دست به هنگام دریافت واکسن از پیامدهای منفی آن شناخته نمی‌شود، بلکه آنها عوارضی هستند که حتی همراه با قرص‌ها و سایر راه‌های درمانی هم هستند. بنابراین می‌توان این جنبه از واکسیناسیون را نادیده گرفت. در واقع به طور کلی می‌توان گفت که واکسن‌ها ضرری ندارند و از این رو کودکان هم می‌توانند واکسینه شوند.
ربانی در خصوص لزوم اعتماد والدین به کمیته ملی مبارزه با کرونا می‌گوید: خانواده‌ها باید به کمیته ملی مبارزه با کرونا یا افراد متخصص که در این زمینه تجاربی دارند، اعتماد کنند. این افراد بر اساس تحقیقات و مطالعات مختلف داخل و خارج کشور، به چنین نتایجی دست یافته‌اند و به همین خاطر لازم است به پیشنهادها و توصیه‌های آنها اعتماد شود.
وی می‌افزاید: این طبیعی است که خانواده‌ها در رابطه با فرزندانشان کمتر تمایل به ریسک یا خطر کردن دارند، اما توصیه می‌شود که آنها هم واکسن را دریافت کنند، زیرا ابتلای کودکانی که واکسینه نشده‌اند، سخت‌تر و با علایم شدیدتری همراه است.
در تعطیلات نوروز به دلیل رفت و آمدهای خانوادگی، ممکن است کودکان ناقل بیماری باشند و آن را به سایر افراد آسیب‌پذیر مانند سالمندان (پدر و مادر بزرگ‌ها) منتقل کنندتعطیلات نوروز و احتمال افزایش سرایت
ربانی به ضرورت واکسیناسیون کودکان در تعطیلات نوروز اشاره کرده و می‌گوید: ویروس در جایی که تجمع بسیار است، امکان سرایت بیشتری پیدا می‌کند. در ایام تعطیلات سال جدید به دلیل اینکه دید و بازدید و رفت و آمدهای خانوادگی بیشتر می‌شود، بنابراین سرایت و ابتلا هم افزایش می‌یابد و در این میان افرادی که واکسن نزده‌اند، آسیب پذیرترند.
وی ادامه می‌دهد: برخی نظرات وجود دارد که در امیکرون؛ واریانت تازه ویروس کرونا، احتمال انتقال از طریق کودکانی که واکسن نزده‌اند، بیشتر است. زیرا بسیاری از کودکان ۵ ساله و بالاتر از آن هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند، بنابراین باید اذعان کرد که در تعطیلات عید به دلیل رفت و آمدهای خانوادگی، ممکن است کودکان ناقل بیماری باشند و آن را به سایر افراد آسیب‌پذیر مانند سالمندان (پدر و مادر بزرگ‌ها) منتقل کنند. بنابراین ضروری است که کودکان هم واکسن کرونا را دریافت کنند.
راهکار چیست؟
ربانی به راهکارهایی در این زمینه اشاره کرده و می‌گوید: همانطور که می‌دانیم در حال حاضر ویروس امیکرون در جامعه شیوع پیدا کرده است و افراد ناقل یا خود بیمار بوده یا حامل ویروس هستند، اما علایم خاصی ندارند و یا علایم بسیار خفیفی دارند. با توجه به این اوصاف، احتمال ابتلا برای افرادی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکرده یا یا به صورت ناقص رعایت می‌کنند، بسیار است. به نظر می‌رسد آمار ابتلا به امیکرون بیشتر از آمارهای کنونی است ، زیرا تعداد زیادی از مبتلایان یا مراجعه به پزشک ندارند یا PCR آنها مثبت نمی‌شود.
وی می‌افزاید: بنابراین توصیه می‌شود که افراد طبق دستورالعمل کمیته ملی مقابله با کرونا عمل کرده و واکسن دریافت کنند و همزمان، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرده و فاصله اجتماعی را حتی در جمع‌های خانوادگی رعایت کنند.
کریمی نیز در این باره می‌گوید: اطمینان دادن به والدین کودکان از نظر عوارص ناچیز واکسن درمقابل مزایای زیاد آن، می‌تواند در تشویق خانواده‌ها برای دریافت واکسن کمک‌کننده باشد. چنین امری سبب می‌شود که نه تنها میزان ابتلا به بیماری در کودکان بلکه انتقال به بزرگترها درصورت واکسیناسیون کودکان، کاهش یابد.
وی اظهار می‌دارد: همچنین درشرایط کنونی علاوه بر واکسیناسیون، رعایت پروتکل‌های پیشگیرانه که همه مردم با آن آشنایی کافی دارند، درکاهش ابتلا به کرونا موثر است.