به گزارش ایرنا، طرح شیرین سازی و انتقال آب از سواحل بندر چابهار به سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی به عنوان یک ابر طرح در سطح کشور معرفی شده است و قریب به ۱۲ میلیون نفر جمعیت ساکن در این استانها را زیر پوشش می‌برد.
عملیات اجرایی طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ آغاز شد، این در حالی است که طبق تفاهمنامه های منعقد شده، آب انتقالی به استانهای خراسان رضوی و جنوبی در بخش صنعت و خدمات به مصرف خواهد رسید اما برای سیستان و بلوچستان جهت تامین آب شرب پیش بینی شده است.
از این رو تخصیص آب انتقالی از سواحل چابهار برای مصارف شرب یکی از مطالبات ساکنان کلانشهر مشهد و خراسان رضوی به شمار می رود.
مطالعات طرح انتقال آب از سواحل چابهار به استانهای شرقی کشور در سال ۱۳۹۵ از سوی وزارت نیرو به شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی واگذار شد.
این طرح بزرگ توسط بخش خصوصی شرکت تامین آب صنایع و معادن (ایمواسکو) در حال اجراست که هزینه اجرای آن حدود ۲.۵ میلیارد یورو برآورد شده است که در افق طرح، انتقال آب از چابهار به مشهد دست‌کم حدود پنج سال به طول می‌انجامد.
در باب ضرورت انتقال آب از سواحل چابهار به مشهد همین بس که استان خراسان رضوی با درگیر شدن در خشکسالی ۲۰ ساله، اکنون یکی از بحرانی‌ترین استانها از نظر افت آبهای زیرزمینی در کشور به شمار می رود، به طوری که منابع آب زیرزمینی این استان با کسری سالانه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب در سال مواجه است.
هم‌اکنون چاهها و منابع زیرزمینی سهم ۸۵ درصدی در تامین آب مصرفی استان خراسان رضوی با جمعیت ۶.۸ میلیون نفری را دارند.
از سوی دیگر خراسان رضوی با بیش از هفت هزار چاه غیرمجاز، یکی از استانهای با تعداد زیاد چاههای غیرمجاز در سطح کشور است، هر چند که عملیات مسدودسازی این چاهها هر ساله در حال اجرا است.
انتقال آب از سواحل چابهار، انتقال آب از کوههای هزارمسجد به مشهد، طرحهای تعادل بخشی، مسدودسازی چاههای غیرمجاز، نصب شمارشگرهای هوشمند بر روی چاهها، طرح جایگزنی پساب آب کشاورزی و صرفه جویی و مدیریت مصرف از جمله راهکارهای مقابله با کم آبی در خراسان رضوی به شمار می رود.
طرح انتقال آب از چابهار راهکار تامین آب خراسان رضوی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: این استان یکی از بحرانی‌ترین منابع آبهای زیرزمینی کشور را دارد، به طوری که در شرایط خشکسالی ۹۵ درصد آب استان از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود.
علیرضا طاهری افزود: اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار به سه استان شرقی ایران یکی از راهکارهای تامین آب استان خراسان رضوی عنوان قلمداد شده است.
وی بیان کرد: این طرح که شیرین سازی و انتقال آب از سواحل چابهار به سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی را بر عهده دارد از نظر ابعاد و حجم سرمایه گذاری، بزرگترین طرح آب‌رسانی در کشور است که با اجرای آن جمعیت ساکن این استانها در بخش صنعت و خدمات از آن بهره‌مند خواهند شد.
طاهری بیان کرد: رفع کمبود آب بخش صنعت، خدمات و شرب در شرق کشور از اهداف اصلی و نهایی طرح انتقال آب از سواحل چابهار است که در افق نهایی طرح قرار است از این طریق ۷۵۰ میلیون مترمکعب آب شیرین در استانهای شرقی کشور توزیع شود.
وی ادامه داد: هم اکنون طرحهای سازگاری با کم آبی در خراسان رضوی با قدرت در حال اجراست اما بررسی‌ها نشان داده است که اگر بیشترین صرفه جویی و بهره وری و کمترین اسراف را در مصرف آب داشته باشیم باز هم در مشهد و خراسان رضوی با کمبود آب مواجه خواهیم بود.
وی بیان کرد: انتقال آب از سواحل چابهار به مشهد یکی از راهکارهای تامین آب این کلانشهر و استان خراسان رضوی است که اکنون عملیاتی شده است، اما آب انتقالی برای استان باید همانند سیستان و بلوچستان برای رفع کمبودهای بخش شرب نیز اختصاص یابد.
راهکارها و چالش‌های تامین آب در مشهد و خراسان رضوی
معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: تامین آب شرب شهرهای کشور و کمترین آسیب به مردم از بابت خشکسالی ها، خط قرمز وزارت نیرو در دولت سیزدهم عنوان شده است که این موضوع در کلانشهر مشهد با حدود چهار میلیون نفر جمعیت ثابت و ۳۰ میلیون جمعیت زائر و مسافر از اهمیت خاصی برخوردار است.
هادی افضل نیا افزود: راهکارهای تامین آب در خراسان رضوی با توجه به خشکسالی شدید و کاهش بارندگی ها طی جلسات برگزار شده با وزیر نیرو مورد بحث و بررسی قرار گرفته و انتقال آب از دریاها بویژه انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به استانهای شرقی کشور از جمله خراسان رضوی با جدیت در حال انجام است.
وی گفت: انتقال آب از حوزه های دیگر مانند کوههای هزارمسجد برای تامین بخشی از آب مشهد، از دیگر گزینه های قوی در شرایط کنونی است.
وی کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی را از دیگر برنامه های در حال اجرا عنوان کرد و ادامه داد: هم اکنون کمتر از ۸۴ درصد از آب تولیدی خراسان رضوی در بخش کشاورزی مصرف می شود که این میزان در سطح کشور ۹۰ درصد است.
افضل نیا، اجرای طرح جایگزینی پساب به جای آب را از تاکیدات وزیر نیرو دانست و افزود: برخی از صنایع در استان آب‌بر هستند که از محل جایگزینی پساب می توان در آب مصرفی حوزه صنعت صرفه جویی کرد و همچنین استفاده از پساب در بخش کشاورزی و پرداخت حقابه کشاورزان نیز مورد تاکید است.
وی تداوم اجرای سند سازگاری با کم آبی را از اقدامات در حال انجام خراسان رضوی عنوان کرد و گفت: این طرح شامل ۱۵ زیرپروژه از قبیل مسدودسازی چاهها، پیشگیری از اضافه برداشت در حوزه کشاورزی، هوشمندسازی شمارشگرهای آب کشاورزی و تغذیه مصنوعی است که هر کدام معادل ساخت دهها سد در کشور است.
افضل نیا، مقابله با چاههای غیرمجاز را از دیگر راهکارهای مهار بحران آب در خراسان رضوی عنوان کرد و افزود: عملیات مسدودسازی چاههای غیرمجاز استان هر ساله دوبرابر میزان تعهدات وزارت نیرو در استان هدف گذاری می شود و با حمایت دستگاه قضایی در این زمینه موفق عمل شده است.
معاون برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: اعتبارات بخش آب طی سالهای اخیر در کشور با توجه به مشکلات دولت بسیار کم بوده است و امیدواریم در سالهای آینده اعتبارات خوبی برای اجرای طرحهای حوزه آب مانند طرح تعادل بخشی به خراسان رضوی تخصیص یابد.
انتقال آب از سواحل چابهار به مشهد پنج سال زمان می‌برد
مجری مطالعات طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور گفت: در مرحله نخست اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور، سهم خراسان رضوی ۱۲۰ میلیون متر مکعب، سهم استان سیستان و بلوچستان ۲۲۸ میلیون متر مکعب و سهم خراسان جنوبی ۶۰ میلیون متر مکعب در سال تعیین شده است.
علی عبداللهی افزود: در قالب اجرای این طرح طول خط انتقال از مسیر مشهد تا چابهار یک هزار و ۵۱۵ کیلومتر پیش بینی شده است که در حال حاضر عملیات اجرایی خط انتقال مسیر مشهد تا مُلک آباد در حال اجراست.
وی بیان کرد: در قالب پروژه انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور تنها برای استان سیستان و بلوچستان در بخش آب شرب در نظر گرفته شده است و طبق پیش بینی های صورت گرفته آب انتقالی از دریای عمان برای استان های خراسان جنوبی و رضوی فقط در بخش صنعت و خدمات در نظر گرفته شده است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از مطالبات ساکنان مشهد و خراسان رضوی از ریاست جمهوری، با توجه به خشکسالی های گریبانگیر این استان، آن است که آب انتقالی از چابهار، علاوه بر مصارف بخش خدمات و صنعت، به تامین آب شرب مورد نیاز خراسان رضوی نیز اختصاص یابد.
عبداللهی هزینه اجرای پروژه انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور را، که در بازه زمانی پنج ساله به بهره برداری خواهد رسید، ۲.۵ میلیارد یورو عنوان کرد.
کارشناسان معتقدند: اگرچه طرحهای سازگاری با کم آبی در خراسان رضوی با قوت در حال اجراست اما با توجه به کاهش بارندگی ها و خشکسالی های فراگیر در این استان، اگر بیشترین صرفه جویی و بهره وری را در مصرف آب داشته باشیم، باز هم مشهد و خراسان رضوی با کمبود آب مواجه خواهد بود و تامین آب شرب خطه خورشید از سواحل چابهار یکی از راهکارهای مهم در این زمینه به شمار می رود.
به اعتقاد آنان، حال که آب از مسافت دور و با خط انتقال یک هزار و ۵۰۰ کیلومتری از سواحل چابهار با هزینه بالا به مشهد و خراسان رضوی انتقال می یابد، چه بهتر که این آب علاوه بر بخش صنعت و خدمات برای شرب ساکنان کلانشهر مشهد و سرزمین خورشید نیز اختصاص یابد.
به گزارش ایرنا، نخستین سفر استانی رییس جمهور و هیات دولت در سال ۱۴۰۱ تا پایان هفته جاری به مقصد خراسان رضوی صورت می‌گیرد، استانی که باوجود ظرفیت‌های فراوان برای توسعه اقتصادی و اجتماعی همچنان از مشکلاتی چون حاشیه‌نشینی و رشد نامتوازن رنج می‌برد.
کلانشهر ۳.۵ میلیون نفری مشهد سالانه با پذیرش ۳۰ میلیون زائر و مسافر داخلی و خارجی به صورت بالقوه علاوه بر دستیابی به ظرفیت عظیم تبلیغی و اجتماعی، از بازاری ۳۰ میلیون نفری بهره مند است که به گفته کارشناسان استفاده از این ظرفیتها به خوبی صورت نگرفته است، در کنار همه این فرصتها باید ۱.۳ میلیون نفر حاشیه نشین و جمعیت ۱۰ درصدی اتباع خارجی در مشهد و همچنین کم آبی و در سایه مشهد قرار گرفتن کانون های جمعیتی مانند نیشابور، سبزوار و تربت حیدریه را به عنوان دیگر چالش های خراسان رضوی در گوشه ذهن قرار داد.
سفر آیت الله رییسی به مشهد و خراسان رضوی و دیدگاه جهادی دولت سیزدهم می تواند مردم استان را به آزاد شدن ظرفیت عظیم اقتصادی و اجتماعی استان امیدوار کرده و زمینه را برای رفع چالش های حاشیه نشینی، کم آبی و خدمت رسانی امام رضاپسند به زائران فراهم نماید.
آیت الله سیدابراهیم رییسی پیش از این به ۱۷ استان شامل هرمزگان، قم، یزد، لرستان، زنجان، سمنان، اردبیل، فارس، خوزستان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، گیلان، گلستان و مازندران سفر کرده است.