تهران- ایرنا- آیین نمایشی «گُل مالی» از زیباترین آیین‌های نوروزی از ایران تا تاجیکستان است که طی آن نوجوانان و جوانان روستاها و شهرها با حضور در دامان گسترده طبیعت و بهره‌بردن از گل‌های بهاری به اجرای آن بپردازند.

به گزارش خبرنگار تئاتر ایرنا، در تاریخ پرشکوه تمدن‌ساز ایران، رفتار و کنش‌های آئین‌مند ایرانیان باورمند به آداب، رسوم و سنتی که تجمیع آن‌ها فصل مهمی از فرهنگ و تمدن جهان را بنیان گذاشته و ارابه‌اش را به پیش رانده، خود می‌تواند مرکبی دیگر برای پیمودن مسیر روزهای آغاز قرن پانزدهم خورشیدی و نوروز ۱۴۰۱ با وجود شرایطی مشابه نوروز پیشین (کرونا) باشد.

پس این‌بار به بهانه فرارسیدن نوروز ۱۴۰۱ خورشیدی، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در مرور آئین‌های فرهنگ‌ساز و همدل با جشن نو شدن زمین، تلاش می‌کند به آن دسته ‌رفتارهای آیینی و نمایشی بپردازد که اجرای آن‌ها توسط افراد یک خانواده بتواند روزگاران را برای خانواده‌ها به ارمغان آورد.

سلام بر بهار در همراهی طبیعت با آیین «گُل مالی»

روزگاری گستره جغرافیایی ایران چنان عظمتی داشت که خورشید در آن هیچگاه غروب نمی‌کرد، پس پر بیراه نیست که شاهد گستردگی اجرای آیین‌های نوروز ایرانی در کشورهایی باشیم که بهار طبیعت و نو شدن سال را با نام نوروز جشن می‌گیرند.

یکی از زیباترین و در عین حال گسترده‌ترین آیین‌ها در گستره جغرافیایی نوروز، آیین نمایشی «گُل مالی» است که طی آن نوجوانان و جوانان روستاها و شهرها با حضور در دامان طبیعت به عنوان نخستین نویددهنده آمدن فصل بهار و میزبانی گُل‌های بهاری به‌خصوص گل‌های پامچال، شبنم و شمشاد گستره‌ای به وسعت دامان بخشنده طبیعت را در اختیار دارند تا به اجرای این آیین بپردازند.

جغرافیای آیین «گُل گردانی» از ایران تا تاجیکستان

آیین گُل مالی یا «گُل گردانی» که دامنه اجرای آن از ایران تا تاجیکستان ادامه دارد، یکی دیگر از مراسم مهم وابسته به نوروز و آیین‌های مرتبط با فرهنگ کشاورزی مردم این جغرافیا به شمار می‌رود. گُل گردانی در تاجیکستان «بایچیچک» یا «بایچیچک گویی» نیز خوانده می‌شود.

پیش از فرارسیدن نوروز گل‌گردان‌ها و کودکان به دره، کوه، دشت و تپه رفته و از آنجا گل‌های بهاری را می‌چینند. سپس با دسته‌های گل، روستا به روستا می‌گردند و به ساکنان آنها، مژده رسیدن بهار و پایان زمستان و آغاز کشت و کار بهاری را با اشعاری می‌دهند.

ایرانیان در این آیین به همراه مردمان تاجیک از زمان‌های قدیم به مناسبت بیداری طبیعت و آغاز شکوفه‌دهی گُل‌ها و درختان به گل گردانی می‌پرداختند. در گذشته وظیفه گل گردانی به عهده بزرگسالان بود. اما این مراسم اکنون در اکثر محله‌ها توسط بچه‌ها و جوانان انجام می‌شود.

جشن گُل گردانی تاریخ مشخصی ندارد و وابسته به میل طبیعت است. هرگاه نخستین گل‌های بهاری جوانه بزنند و کودکان این گل‌ها را پیدا کنند، مژده رسیدن بهار در کوی و برزن با اجرای این آیین طنین می‌اندازد.