نرخ دلار در سال ۱۴۰۰ در بازه ۲۰ تا ۳۰ هزار تومانی نوسان داشت. حداقل نرخ دلار بازار آزاد در سال گذشته در اردیبهشت‌ماه حدود ۲۱ هزار تومان و بیشترین نرخ دلار نیز در آبان‌ماه نزدیک به ۳۰ هزار تومان بود.
بررسی روند دلار در بازار آزاد سال گذشته نشان می‌دهد نرخ دلار از ابتدای سال تا اردیبهشت‌ماه در حال کاهش بوده و پس از آن از اردیبهشت تا آیان، روند صعودی را پشت سر گذاشته است.
«یوسف کاووسی» کارشناس مسائل ارزی، نرخ حداقلی دلار در سال جدید را ۲۳ هزار تومان بیان و به ۲ نشانه برای این پیش‌بینی اشاره کرد: نرخ تسعیر ارز در بودجه ۱۴۰۱ و بخشنامه بانک مرکزی درباره نرخ تسعیر ارز بانک‌ها.
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، مبنای محاسبه نرخ تسعیر ارز بانک‌ها، ۹۰ درصد میانگین قیمت دلار نیما در ۶ ماه گذشته است.
به گفته این کارشناس مسائل ارزی، توافق، سرنوشت جنگ روسیه با اوکراین، حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و کسری بودجه، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر بازار ارز در سال جدید خواهند بود.
چشم‌انداز ارزی در سناریوی توافق
وی درباره چشم‌انداز نرخ ارز با فرض حصول توافق گفت: در سناریوی حصول توافق، دلار کمتر از ۲۰ هزار تومان نخواهد بود. ممکن است با اعلام خبر توافق و در اثر شرایط روانی بازار، نرخ‌های کمتر از ۲۰ هزار تومان را نیز برای مدت بسیار کوتاهی تجربه کنیم اما دلار ۲۰ هزار تومانی، حداقل نرخ در سناریوی حصول توافق است.
کاووسی توضیح داد: دراین سناریو، دسترسی به منابع ارزی تسهیل می‌شود. همچنین اگر توافق، منابع ارزی بلوکه‌شده را به کشو بازگرداند، ترازنامه بانک مرکزی در بخش ذخایر، اصلاح خواهد شد. علاوه بر این، در صورت نیاز، بانک مرکزی منابعی در اختیار خواهد داشت تا به بازار تزریق و تعادل ایجاد کند.
تاثیر ادامه جنگ روسیه با اوکراین بر بازار دلار ایران
وی درباره تأثیر ادامه جنگ روسیه با اوکراین بر بازار ارز ایران گفت: در اثر این جنگ، تمرکز بر تحریم‌های ایران کمتر شده است و به‌عبارتی می‌توان گفت تحریم‌ها علیه ایران کم‌رنگ شده و تا حدودی به حاشیه رفته است.
صادرات نفت ایران اکنون افزایش یافته و از طرفی بازگرداندن بخشی از منابع بلوکه شدن ایران در انگلستان نشان می‌دهد راه نقل‌وانتقال پولی باز است. پس از نظر ذخایر ارزی، با چالش‌های کمتری نسبت به گذشته مواجه خواهیم بود.
حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و آینده بازار ارز
حذف نرخ ترجیحی دلار، قیمت دلار در بازار آزاد را تغییر نخواهد داد زیرا منابع آن از طرف دولت تأمین می‌شده و تقاضای آن نیز از طرف دولت بوده است.
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند بر چشم‌انداز ارزی ۱۴۰۱ تأثیرگذار باشد، احتمال حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی است. کاووسی بر این باور است که حذف نرخ ترجیحی دلار، قیمت دلار در بازار آزاد را تغییر نخواهد داد زیرا منابع آن از طرف دولت تأمین می‌شده و تقاضای آن نیز از طرف دولت بوده است.
وی در این رابطه توضیح داد: همان تأمین منابع و همان تقاضا، با نرخ دیگری انجام خواهد شد بنابراین حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی نمی‌تواند نرخ دلار در بازار آزاد را افزایش دهد. این تغییر نرخ فقط کاری می‌کند که پول بیشتری به جیب دولت برود. در واقع مبنای ورودی گمرکی، همان دلار ۲۵ هزار تومانی است و با یک اختلاف حدود ۱۰ درصدی، انتظار می‌رود متوسط نرخ دلار در بازار آزاد رقمی حدود ۲۶ تا ۲۷ هزار تومان باشد.
تأثیر کسری بودجه ۱۴۰۱ بر نرخ دلار
تجربه تاریخی اقتصاد ایران نشان می‌دهد دولت‌ها در دوره‌های مختلف برای تأمین کسری بودجه از دلارهای نفتی استفاده کرده‌اند.
کاووسی درباره کسری بودجه سال جدید و احتمال استفاده از درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت برای تأمین آن گفت: اگر در سال جدید کسری بودچه داشته باشیم، دور از ذهن نیست که دولت به دنبال استفاده از دلارهای نفتی برای تأمین این کسری باشد. در این صورت ممکن است دلار نرخ ۳۰ هزار تومان را نیز تجربه کند و واردات کالا نیز با همین نرخ انجام شود.
همان‌طور که دیدیم در ماه‌هایی که از توافق صحبت می‌شد نیز کاهش قیمتی در کالاها تجربه نشد و نرخ ۳۰ هزار تومانی پیش از این تأثیر خود را بر قیمت‌ها گذاشته است.