به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، عمران خان ایالات متحده آمریکا را متهم به طرح‌ریزی یک "توطئه" برای برکناری خود از قدرت کرد. نخست‌وزیر پاکستان همچنین مدعی است واشنگتن به دلیل انتقادهایی که او از آمریکا کرده و همچنین دیگر تصمیماتش در صحنه سیاست خارجی، در تلاش برای برکناری اوست.
به دنبال این اظهارات، جدال بر سر رأی اعتماد به عمران خان که روز یکشنبه سوم آوریل (۱۴ فروردین) رخ داد، صحنه سیاست در پاکستان را با ناآرامی های فراوانی روبرو ساخت که پس لرزه های آن همچنان در دولت پاکستان احساس می شود.
در جریان برگزاری جلسه روز یکشنبه (۱۴ فروردین) پارلمان پاکستان، قرار بود بر سر طرح عدم اعتماد به عمران خان که از سوی اپوزیسیون تنظیم شده بود، رأی‌گیری شود. اما نایب رئیس پارلمان پاکستان از برگزاری جلسه رأی اعتماد خودداری کرد و رئیس‌جمهور این کشور نیز پارلمان را منحل کرد. انحلال پارلمان به پیشنهاد عمران خان صورت گرفت که از علوی خواسته بود با این اقدام، زمینه را برای برگزاری انتخابات زودهنگام در پاکستان فراهم کند.
عارف علوی پس از انحلال پارلمان در نطقی تلویزیونی از مردم این کشور خواست تا خود را برای انتخابات زودهنگام آماده کنند.
به باور شماری از کارشناسان سیاسی، نگرانی دولت پاکستان در قبال مداخله خارجی و تلاش برای براندازی نظام دمکراتیک اقدامی بسیار مشروع به شمار می آید و آنچه در مجلس پاکستان اتفاق افتاد، مطابق با قانون بود و به موجب آن ریاست مجلس طرح عدم اعتماد علیه عمران خان را رد کرد.
همچنین در بحبوحه تحولات سیاسی در پاکستان، «عارف علوی» رئیس جمهوری پاکستان با موافقت پیشنهاد "عمران‌خان" نخست وزیر این کشور دستور انحلال پارلمان را صادر کرد.
عمران‌خان همچنین در تاریخ ۱۴ فروردین و ساعاتی پس از پایان جلسه پارلمان طی گفت‌وگو زنده تلویزیونی، از مردم پاکستان خواست تا خود را برای انتخابات زودهنگام پارلمانی در این کشور آماده کنند.
وی به طور تلویحی خطاب به عناصر پشت پرده مداخله خارجی در امور داخلی پاکستان گفت که باید مردم پاکستان تصمیم بگیرند که چه دولتی قدرت را در کشور در دست داشته باشد.
در حال حاضر «گلزار احمد» رئیس سابق دادگستری پاکستان، در بحبوحه بحران سیاسی جاری در کشور، توسط عمران خان به عنوان نامزد پست نخست وزیری موقت پیشنهاد شده است.
آمریکا نگران از آینده روابط با اسلام آباد
نگاهی به رویکرد دولت واشنگتن در قبال ادعای عمران خان نشان می‌دهد مقامات آمریکایی تاکنون اظهارات عمران خان را رد نکرده اند و این مساله گمانه زنی در خصوص نقش واشنگتن در تحولات پاکستان را پررنگ تر از قبل می کند.
به گفته «دونالد لو» دستیار وزیر امور خارجه آمریکا، تهدید و شکست طرح عدم اعتماد علیه «عمران‌خان» به ضرر روابط دو کشور تلقی می شود.
لو که به گفته نخست وزیر پاکستان طی دیدار با سفیر این کشور در واشنگتن در اوایل ماه گذشته، با ابراز ناخرسندی از سیاست خارجی دولت اسلام‌آباد نسبت به پیامدهای آن هشدار داده بود؛ با پرسش خبرنگاران در جریان سفر به هند درخصوص اوضاع فعلی پاکستان روبرو شد.
این در حالیست که دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به پرسش‌های خبرنگاران اتهام نخست وزیر پاکستان را رد نکرد اما مدعی شد که واشنگتن از فرآیند قانونی و دمکراتیک پاکستان حمایت و از نزدیک تحولات این کشور را رصد می کند.
این در حالیست که به رغم تاکید نخست وزیر پاکستان مبنی بر دخالت آمریکا در امور کشورش، «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به تحولات اخیر در پاکستان و مواضع رهبران این کشور علیه مداخله خارجی مدعی شد که واشنگتن معتقد به برتری قانون و نظام دمکراتیک است و از هیچ حزب سیاسی خاصی در پاکستان حمایت نمی‌کند.
وی مدعی شد که ایالات متحده معتقد به برتری نظام دموکراتیک، قانون اساسی و عدالت نه تنها در پاکستان بلکه در تمامی کشورهای جهان است، لذا اتهام مداخله در امور داخلی پاکستان بی اساس است. پرایس افزود: ما در پاکستان از هیچ حزب سیاسی و یا جناح خاصی حمایت نمی‌کنیم.
انتخابات زودهنگام
عمران‌خان ساعاتی پس از پایان جلسه پارلمان طی گفت‌وگوی زنده تلویزیونی، از مردم پاکستان خواست تا خود را برای انتخابات زودهنگام پارلمانی در این کشور آماده کنند.
وی به طور تلویحی خطاب به عناصر پشت پرده مداخله خارجی در امور داخلی پاکستان گفت که این مردم پاکستان هستند که باید تصمیم بگیرند چه دولتی روی کار آید و قدرت را در کشور به دست داشته باشد.
«عارف علوی» رئیس جمهوری پاکستان، پیشنهاد نخست وزیر این کشور برای انحلال پارلمان را پذیرفت و به این ترتیب پاکستان خود را برای انتخابات زودهنگام آماده می‌کند.
این در حالیست که به گفته کمیسیون انتخاباتی پاکستان امکان برگزاری انتخابات سراسری در این کشور تا سه ماه آینده وجود ندارد.
مقام های ارشد این کمیسیون می گویند، انجام آمادگی های لازم برای برگزاری انتخابات سراسری در پاکستان حدود ۶ ماه بطول می انجامد.
احتمال پیروزی رهبر اپوزیسیون
به باور کارشناسان، عمران خان ۶۹ ساله در روزهای اخیر با بزرگترین بحران سیاسی دوره خود مواجه است و «شهباز شریف» رهبر اپوزیسیون می‌تواند جایگزینی برای او باشد؛ فردی که در سال ۲۰۲۰ به اتهام پولشویی دستگیر شده بود.
کارشناسان سیاسی بر این باورند تداوم روند کنونی در پاکستان می تواند این کشور را وارد چرخه بلاتکلیفی سیاسی کند.
از دیگر سو، عمران خان ستاره سابق کریکت که با وعده اقدام علیه فساد به قدرت رسید، در عرض چند هفته متحدان کلیدی خود را از دست داد و با انتقادهای فزاینده ای در مورد عملکرد او بویژه مدیریت اقتصاد پاکستان در میان نگرانی‌ها از افزایش بی سابقه تورم و افزایش کسری بودجه، مواجه شده است که این مسائل می تواند راه را برای پیروزی رقیبش هموارتر سازد.
عمران خان در زمان حاضر رای ۱۶۴ نماینده مجلس ملی پاکستان را دارد. این در حالی است که برای رهایی از بحران و ادامه کار به عنوان نخست وزیر نیازمند ۱۷۲ رأی است. با از دست دادن رأی اکثریت عمران خان، مخالفان در حال آماده شدن برای مشخص کردن نخست وزیر جدید پاکستان هستند.
به گفته بلاول بوتو زرداری رئیس حزب مردم پاکستان، عمران خان برای ادامه کار، رای اکثریت را از دست داده است و اعلام کرد که شهباز شریف بزودی نخست وزیر کشور خواهد شد و گزارش های قبلی را تایید کرد که او مدعی اصلی است.
شهباز شریف برادر نواز شریف نخست وزیر سابق پاکستان است و از آگوست ۲۰۱۸ رهبر اپوزیسیون در مجلس ملی این کشور بوده است. وی همچنین رهبر فعلی اتحادیه مسلمانان پاکستان است و پس از رد صلاحیت برادرش که این حزب را تشکیل داده و در زمان حاضر در لندن به سر می برد، مسؤولیت را بر عهده گرفت.
شریف بیش از دو و نیم دهه سیاستمدار بوده است و سه بار به عنوان وزیر ارشد پنجاب ثروتمندترین ایالت پاکستان خدمت کرده و او را به طولانی ترین رئیس این ایالت تبدیل کرده است.
شهباز شریف همچنین در پرونده خود سالها تبعید در عربستان سعودی پس از کودتای نظامی در سال ۱۹۹۹ دارد که دولت برادرش را سرنگون کرد و او با اتهامات پولشویی روبرو شد.
در سال ۲۰۲۰ شریف توسط دفتر ملی پاسخگویی پاکستان به اتهام پولشویی بیش از ۷۳۲۸ میلیون روپیه (۳۰ میلیون پوند) در طرحی که شامل نزدیکان و اعضای خانواده بود دستگیر شد. او بعداً با قرار وثیقه آزاد شد.
عمران‌خان سومین نخست وزیر پاکستان است که با چالش عدم اعتماد از سوی اپوزیسیون در مجلس مواجه می شود.
وی پیش‌تر اعلام کرده بود که از سوی آمریکا تهدید شده و این کشور درپی توطئه علیه یک دولت منتخب در پاکستان است. عمران‌خان همچنین اپوزیسیون را به همدستی با توطئه خارجی از جمله آمریکا برای از بین بردن نظام دمکراتیک متهم کرده است.
اپوزیسیون پاکستان مدعی خاتمه دادن به دولت عمران‌خان است و برای تصدی کرسی نخست وزیر «شهباز شریف» رئیس حزب مسلم لیگ نواز و رهبر جناح مخالف در مجلس را به عنوان نامزد مشترک معرفی کرده است.
رویکرد چین در قبال ناآرامی های پاکستان
به باور شماری از کارشناسان، در حال حاضر برخی گمانه زنی ها نشان می دهد آمریکا با هدف به چالش کشیدن چین در پاکستان و به خطر انداختن منافع پکن در این کشور به اختلافات در پاکستان دامن می زند.
در آوریل ۲۰۱۵ طرح راهرو (کریدور) مشترک اقتصادی پاکستان-چین موسوم به «سیپک» با هدف تقویت بیش از پیش تعاملات دوجانبه اقتصادی، گسترش حمل و نقل، تسهیل تجارت مشترک و از همه مهم‌تر هم افزایی منطقه‌ای و ارتباطات با کشورهای پیرامون حوزه طرح سیپک کلید خورد.
کریدور اقتصادی چین و پاکستان چارچوبی برای اتصال منطقه‌ای است. گفته می‌شود این طرح نه تنها به نفع هر دو کشور خواهد بود، بلکه تأثیرات مثبتی بر توسعه ارتباطات منطقه‌ای با جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، کشورهای آسیای مرکزی و پیرامون آن خواهد داشت.
طرح راهروی مشترک اقتصادی پاکستان و چین موسوم به «سیپک» با هزینه ۶۲ میلیارد دلار که طی سفر شی جین پینگ رئیس جمهوری چین به اسلام‌آباد در فروردین ۹۴ کلید خورد، از آن به عنوان تحکیم همکاری‌های راهبردی این دو کشور به ویژه همگرایی و توسعه ارتباطات منطقه‌ای یاد می‌شود، طرحی که همواره با کارشکنی غرب به ویژه سنگ‌اندازی آمریکایی‌ها مواجه بوده است.
از ابتدای سال ۲۰۱۳، ارزش اولیه طرح اقتصادی سیپک ۴۷ میلیارد دلار بود که اکنون به ۶۲ میلیارد دلار رسیده است. پاکستان و چین متعهد به تکمیل پروژه‌های سیپک تا سال ۲۰۳۰ هستند.
طی سال‌های اخیر، رفت و آمدهای بسیار زیادی میان دو کشور پاکستان و چین با تمرکز ویژه بر پیشبرد طرح سیپک، تامین امنیت آن و مراقبت نسبت به خرابکاری عناصر مخالف انجام شده است. پاکستان و چین به عنوان دو کشور همسایه، از روابطی دیرینه و ریشه دار برخوردارند و به ویژه در سال‌های گذشته، روابط این دو کشور از روابط دوستانه فراتر رفته و یکدیگر را متحدین آهنین و ناگسستنی می‌دانند.
احساس نیازهای راهبردی و متقابل اسلام‌آباد و پکن به یکدیگر در زمینه‌های گوناگون اقتصادی و تجاری، سیاسی، نظامی، دفاعی و امنیتی سبب شده است که حلقه‌های اتصال دو کشور در شرایط کنونی، محکم‌تر از هر زمان دیگر در گذشته باشد.
در نگاه نخست و سطحی به وضعیت اقتصادی پاکستان و چین، شاید اینگونه به نظر برسد که در معادله روابط دو کشور، پاکستان به دلیل نیازهای شدید به رشد اقتصادی و تولید انرژی، نیازمند برداشتن گام‌های بیشتر به سوی چین است اما نگاه عمیق و موشکافانه به روابط این دو کشور همسایه و با درنظر گرفتن موقعیت ژئوپلتیک و ژئواکونومیک پاکستان، می‌توان به عمق نیاز چین به همسایه خود پاکستان که همواره با سیاست‌های دوگانه آمریکا مواجه و نسبت به رویکرد تبعیض آمیز حاکمان کاخ سفید به این کشور و تشدید رقابت در جنوب آسیا شاکی است، پی برد.
کارشناسان براین باورند تشدید ناآرامی ها در پاکستان می‌تواند منافع چین را در این کشور در معرض خطر قرار دهد.
پایگاه خبری آمریکایی «اوراسیا ریویو» در گزارشی می نویسد عمران خان یکی از طرفداران چین به شمار می آید. با توجه به سوابق گذشته عمران خان در رابطه نزدیک با چین، نمی‌توان نقش عامل چین را رد کرد.
بر اساس ادعای این گزارش، عمران خان همچنین از روابط بسیار نزدیکی با روسیه برخوردار است و در زمان آغاز عملیات نظامی روسیه علیه اوکراین در مسکو بسر می برد.
با کنار گذاشتن قطعات این پازل می‌توان به این نتیجه رسید که واشنگتن از نزدیکی عمران خان به پکن و مسکو ناخرسند است و همواره کوشیده نخست وزیر پاکستان را به چالش کشانده و زمینه را برای سقوط دولت وی محیا سازد.
در پایان امید آن می رود چالشهای فعلی در پاکستان از طریق گفتگو و تشریک مساعی حل و فصل شود، چرا که تداوم آشفتگی سیاسی در ماه‌های آینده می تواند این کشور را درگیر جنگ داخلی کند و زمینه را برای تشدید ناآرامی در خارج از مرزهای این کشور فراهم کند.