«مهدی مومن‌زاده» در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به وضعیت تامین مالی از نظام بانکی، بازار سرمایه و بازار بدهی در دنیا اشاره کرد و اظهار داشت: نظام اقتصادی، تصمیم‌گیری اقتصادی و زیرساخت‌هایی که در هر کشوری وجود دارد، متفاوت با دیگر کشورها است؛ در دنیا استفاده از بازار سرمایه در تامین مالی نسبت به کشور ما بیشتر انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه سهم بازار سرمایه سایر کشورها در تامین مالی صنایع و تولید بیش از کشور ایران است، گفت: علت این اتفاق به پویاتر شدن مکانیزم‌های بازار سرمایه در سایر کشورها باز می‌گردد.
مومن‌زاده ادامه داد: در کشور ایران هم ابزارهای مختلفی به وجود آمده است و در چند سال گذشته شاهد توسعه بازار سرمایه از منظر ابزارهای مبتنی بر سهام و اوراق بدهی بوده‌ایم.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بانک یا بازار محور بودن، ملاک تعیین کننده‌ای در موفقیت سیستم اقتصادی کشور نیست، گفت: کشورهای موفق اقتصادی مانند آلمان و ژاپن بانک محور هستند و در مقابل کشورهایی نظیر انگلستان و آمریکا بازار محور و موفق به شمار می‌روند.
وی با اشاره به اینکه باید تنظیمات و ارزیابی از تامین مالی در بازارهای مالی به درستی صورت بگیرد، گفت: به عبارتی منابع باید به سمتی حرکت کند که امکان بازگشت آن وجود دارد. تامین مالی از بازار سرمایه در ایران در سال‌های اخیر رشد خوبی را داشته و از نزدیک ۲ درصد تامین مالی به حدود ۱۰ درصد رسیده و ۹۰ درصد هم از طریق نظام بانکی صورت می‌گیرد.
مومن‌زاده تصریح کرد: موضوع مهم این است که تامین مالی از بازار سرمایه با دقت بالایی صورت می‌گیرد و نظارت مستمر در این حوزه وجود دارد، سازمان بورس با نظارتی که دارد تلاش می‌کند تا منابع به سمت پروژه‌هایی ورود کند که از سودآوری خوبی برخوردار هستند.
راه‌های توسعه تامین مالی از طریق بازار سرمایه
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که چطور باید تامین مالی از طریق بازار سرمایه را توسعه داد، گفت: تامین مالی از بازار سرمایه را از طریق توسعه ابزارها و نهادهای مالی می‌توان افزایش داد، در سال‌های اخیر انواع ابزارها را در اختیار داشته‌ایم و به‌نظر می‌رسد در سال‌های پیش‌رو نیازمند گسترش نهادهای مالی باشیم.
وی تصریح کرد: تا یک زمانی صندوق‌های بازارگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به اندازه امروز وجود نداشت؛ سمت تقاضای اوراق تامین مالی و بازارگردانی ضعیف‌تر بود اما اکنون زمینه تامین مالی با گسترش فقط یک نهاد مالی یعنی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهبود پیدا کرده است.
مومن‌زاده ادامه داد: ما نیازمند مطالعات تطبیقی هستیم تا اقدامات انجام شده از سوی دنیا مورد بررسی قرار بگیرد و از طریق آن زمینه گسترش بازارها برای تامین مالی را در کشور فراهم کنیم.
این کارشناس بازار سرمایه تقویت سمت تقاضا را به عنوان موضوعی مهم در بحث تامین مالی عنوان کرد و گفت: تقویت سمت تقاضا را باید از طریق تحریک و افزایش شناخت سرمایه‌گذاران حقیقی ایجاد کنیم.
وی با بیان اینکه اکنون بازدهی بازار بدهی به‌عنوان شاخص نظام تامین مالی از بازار سرمایه بیش از بازدهی سایر بازارهای درآمد ثابت به ویژه سپرده‌ها است، افزود: این مساله می‌تواند سرمایه‌گذاران را به حضور در بازار بدهی ترغیب کند که به این ترتیب ضمن تقویت سمت تقاضا، زمینه تامین مالی دولت، شرکت‌ها و شهرداری‌ها فراهم خواهد شد.
عرضه اولیه شرکت‌ها، موضوعی مهم در بازار سرمایه
مومن‌زاده درباره اینکه آیا میزان عرضه اولیه‌های انجام شده در بازار سرمایه مناسب است یا خیر، پاسخ داد: عرضه‌های اولیه از جمله اتفاقات مهم انجام شده در بازار سرمایه است که از دو جهت دارای اهمیت است.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: نخست اینکه دارایی‌های سهامداران در قالب شرکت در بازار، عرضه و ارزش‌گذاری می‌شود که از این طریق شرکت‌ها از شفافیت بیشتری برخوردار می‌شوند، همچنین از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در عرضه‌های اولیه برای سهامداران به عنوان موضوعی پر اهمیت تلقی می‌شود که می‌تواند با سود و بازدهی معقولی همراه باشد.
این کارشناس مسایل اقتصادی به نیاز بازار سرمایه در تغییر ترکیب عرضه‌های اولیه اشاره کرد و اظهار داشت: شرکت‌های فناوری محور باید به میزان بیشتری در بازار عرضه شوند، البته این کار بازار سرمایه نیست، بدین معنا که باید شرکت‌های ارزشمند برای عرضه‌های اولیه مورد پذیرش بازار قرار بگیرند.
وی ادامه داد: همچنین باید وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رفاه و متولیان صنعت در کشور تلاش کنند تا ارزش افزوده بیشتری را برای بخش‌هایی از صنایع که مغفول مانده است، ایجاد کنند و زمینه عرضه اولیه این شرکت‌ها هم در بازار فراهم شود.
مومن‌زاده با بیان اینکه از این طریق تنوع درآمدی شرکت‌های فعال در بازار سرمایه بیشتر خواهد شد و گزینه‌های متنوع‌تری برای سرمایه‌گذاری پیش‌روی سهامدارن قرار می‌گیرد، گفت: دقت به کار گرفته شده نهادهای مرتبط با سازمان بورس در عرضه اولیه، یکی از تضامین اعتماد به سهامی است که در بازار عرضه می‌شود.
الزام در کاهش مدت زمان تامین سرمایه در بازار سرمایه
مومن‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است کارمزدهای تامین مالی در بورس و نیز مدت زمان مورد انتظار سبب کاهش توجیه‌پذیری تامین مالی در بازار سرمایه شود، توضیح داد: همه قبول دارند که مدت زمان تامین سرمایه در بازار سرمایه باید کاهش پیدا کند، اما باید دید که چه کسی می‌تواند این زمان را کاهش دهد، چراکه بخش عمده‌ای از زمان صرف شده برای تامین مالی از بازار سرمایه مرتبط با ارکان بازار سرمایه نیست.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بخش مهمی از فرآیند افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده به نهادهای خارج از بازار سرمایه برمی‌گردد، گفت: واقعیت امر این است که ارکان بازار سرمایه از چابک‌ترین ارکان در بحث تامین مالی هستند، همچنین تامین مالی از بازار سرمایه به دلیل نوع ابزارها بحث پیچیده‌ای بوده که نیازمند زمان است.
وی معتقد است که تامین مالی از بازار سرمایه در رقم‌های بالایی صورت می‌گیرد، همچنین باید اخذ تضامین و بررسی فرآیند تامین مالی با دقت بیشتری انجام شود.
افزایش تامین مالی از بورس با اصلاح قوانین
مومن‌زاده اضافه کرد: از طرفی سهامداران حقیقی و حقوقی باید به ابزارهایی که در بازار منتشر می‌شود، اعتماد داشته باشند که این اعتماد از بررسی‌های انجام شده در نهادهای ناظر بازار سرمایه جذب می‌شود، به همین دلیل باید دقت بالایی در بازار سرمایه وجود داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: ممکن است بخشی از انتقاداتی که به فرآیند افزایش سرمایه وارد می‌شود، درست باشد، اما باید دید تا چه حد از این انتقادات مرتبط به بازار سرمایه و نوع ابزارها، تامین مالی و نهادهای خارج از بازار سرمایه است.
وی گفت: به‌نظرم اگر قرار باشد اتفاق جدید در تامین مالی از بازار سرمایه رخ دهد، در ابتدا باید قانونی برای هدفمند کردن تامین مالی از بازار سرمایه و ایجاد نهادهای جدید داشته باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: همچنین در قوانین باید فرآیندهایی که در اختیار سازمان بورس و نهادهای مالی بازار سرمایه‌ای قرار داد، مورد اصلاح قرار بگیرد تا فرآیند تامین مالی در بازار سرمایه با سرعت بیشتری انجام شود.