سالَک یک بیماری پوستی است که بر اثر گزش نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و ضایعات بد شکل و عوارض اجتماعی، روحی و روانی از پیامدهای ناگوار این بیماری است؛ اصفهان از استان‌های سالک خیز کشور است.
سال گذشته شهرهای جَرقویه، وَرزَنه، هَرَند و کوهپایه که جزو شهرستان اصفهان و در شرق آن بودند، مُنفک شده و به شهرستان ارتقا یافتند.
رضا فدایی، روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در مجموع، سال گذشته نزدیک به سه هزار مورد ابتلا به سالک در شهرستان های زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (به جز کاشان و آران و بیدگل) ثبت شد که حدود ۲ هزار مورد آن مربوط به شرق شهرستان اصفهان بود.
وی اظهار داشت: سایر شهرستان هایی که بیشترین درگیری با سالک را در سال گذشته داشتند بُرخوار، شاهین شهر و میمه، اردستان و نطنز بود.
فدایی با بیان اینکه آمار ابتلا به سالک در شهرستان ها متفاوت است و برخی از آنها افزایش و تعدادی کاهش آمار داشتند، خاطرنشان کرد: بعنوان مثال در شهرستان شاهین شهر و میمه تعداد مبتلایان در سال ۹۹ حدود ۳۰ نفر بود که به حدود ۵۰ مورد در سال گذشته افزایش یافت.
وی ادامه داد: این نکته را نباید فراموش کرد که برخوار و شاهین شهر در دهه های گذشته، پایتخت سالک کشور بشمار می آمدند و حدود ۱۰ درصد از کل موارد ابتلا در ایران متعلق به آنها بود اما اکنون تعداد مبتلایان آنها نسبت به آن دوره، کاهش یافته و ۲ رقمی شده است.
مسوول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت اصفهان با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۰ تعداد موارد ابتلا به سالک در شهرستان های زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (به جز کاشان و آران و بیدگل) حدود ۶۰۰ مورد بیشتر از سال ۹۹ بود، گفت: بر اساس آمار کشوری، بیشترین موارد قطعی ابتلا به سالک در سال گذشته مربوط به استان اصفهان بود.
فدایی با بیان اینکه سالک، یک بیماری پوستی بومی در اصفهان و ۱۶ استان دیگر کشور است، توضیح داد: عواملی مانند جنس خاک، حضور موش و پشه و ساخت و سازهای مسکونی و غیر مسکونی که به سمت مناطق آلوده به سالک پیش رفته است، شرایط را برای شیوع این بیماری فراهم می کند.
وی از مهمترین عوامل پیشگیری از ابتلا به این بیماری را آموزش و فرهنگ سازی بین مردم برای محافظت از خود در فصول شیوع سالک و تعامل دقیق دستگاه های اجرایی مختلف و متولیان امر برای جلوگیری از ساخت و ساز در مناطق پر خطر برشمرد و تصریح کرد: پیشروی ساخت و ساز به سمت نقاط پُر خطر باعث نزدیک شدن مردم به مخازن ناقل این بیماری می شود.
وی با بیان اینکه سالک، بیماری خاص این منطقه از نظر اقلیمی است، افزود: بطور معمول گزش پشه های ناقل سالک از اردیبهشت آغاز می شود و در مهر و آبان به حداکثر می رسد.
فدایی ادامه داد: مردم ساکن در مناطق سالک خیز یا افرادی که به آنجا سفر داشتند اگر جوشی در سطح پوست خود مشاهده کردند که پس از ۲ هفته بهبود نیافت به مراکز بهداشتی یا پزشک مراجعه کنند تا در صورتی که این مورد، سالک تشخیص داده شد زودتر درمان شوند و اثر این بیماری روی پوست باقی نماند.
وی با تاکید بر اینکه در زمان حاضر آمپول "گلوکانتیم" برای درمان عوارض سالک در استان اصفهان موجود است، خاطرنشان کرد: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان سال گذشته اقدامات بسیاری مانند چهار مرحله جَونده کشی برای مهار مخزن، چند نوبت سمپاشی در مناطق دارای پشه های ناقل سالک و توزیع اقلام حفاظت فردی بین مردم در مناطق آلوده را انجام داد.
فدایی درباره طرح تحقیقاتی برای تولید واکسن بیماری سالک توضیح داد: بر اساس آخرین اطلاعاتی که در اختیار دارم این طرح در اصفهان و فارس انجام شد و نتایج آن در اختیار وزارت بهداشت قرار دارد اما اگر این کار با موفقیت به سرانجام برسد می توانیم برای پیشگیری از این بیماری نیز مانند سایر بیماری های واگیر از واکسن استفاده کنیم.
وی درباره آماری که مدیریت بحران استانداری اصفهان اواخر سال گذشته درباره ابتلا به سالک در استان ارائه کرد، گفت: شاید آن زمان آمار به خوبی جمع بندی نشده بود اما اکنون آمار ما به روز است.
اصفهان یکی از استان‌های سالک خیز کشور به ویژه از نوع روستایی است که مناطقی مانند اردستان، نطنز، برخوار، شاهین شهر و میمه، اصفهان (مناطق جنوب و جنوب شرق)، نایین، کاشان و آران و بیدگل با جمعیت حدود ۷۰۰ هزار نفر با این پدیده مواجه هستند.
زمان اوج ابتلا به این بیماری از اواخر شهریور تا آبان است و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از سال ۸۷ تا کنون چندین برنامه را برای کنترل سالک اجرا کرده است.
پزشکان و کارشناسان معتقدند که سالک حاصل در کنار هم قرار گرفتن عوامل مختلف مانند موش ناقل، پشه، انگل و انسان است و برای کاهش آن باید زنجیره بین این عوامل، گسسته شود.
استان اصفهان بیش از پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در ۲۸ شهرستان دارد که امور پزشکی و بهداشتی ۲۶ شهرستان ( به جز کاشان و آران و بیدگل) با دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است.