به گزارش ایرنا، دشت قزوین پهنه ای به وسعت حدود ۴۴۰ هزار هکتار است که بسیاری از بخش های آن به دلیلی برخورداری از خاک مرغوب جزو اراضی کشاورزی درجه یک و بسیار مستعد برای کشاورزی محسوب می شود.
برای توضیح اهمیت و ظرفیت دشت قزوین بهتر است یادآور شد، این استان کمتر از یک درصد مساحت کشور را در خودی جای داده اما سالانه حدود چهار تا پنج درصد محصولات کشاوری ایران در آن به تولید می رسد.
در سالیان اخیر به دلیل مشکلاتی نظیر خشکسالی و کاهش بارندگی ها، استفاده بیش از حد از سفره های آبی زیرزمینی و فرسایش و فرونشست خاک و توسعه اراضی بیابانی حیات این دشت را مورد تهدید جدی قرار داده است.
این در حالی است به اعتقاد فعالان و دست اندرکاران بخش کشاورزی، دشت قزوین در صورت تامین آب و ارتقای بهره وری و حرکت به سمت کشاورزی مدرن قادر به تولید محصولات کشاورزی و غذا برای یک جمعیت ۲۵ تا ۳۰ میلیونی است که نشانگر ظرفیت قابل توجه آنرا در حوزه کشت و زراعت می رساند.
سفر رییس جمهوری و سایر دولتمردان به قزوین بهترین فرصت برای تصمیمات مهم و کلیدی برای حفظ و احیای و رونق این دشت حاصلخیز به شمار می رود که از جمله آن ها باید به احیا ردیف اعتباری دشت قزوین و اختصاص اعتبارات به منظور توسعه آبیاری مدرن در این محدوده اشاره کرد.
در ادامه این گزارش به برخی از چالش های مهم این دشت که کشاورزی قزوین را با مشکل و تهدید روبرو ساخته، اشاره شده است.
فرونشست خاک از تهدیدات جدی دشت قزوین
فرونشست در برخی مناطق دشت قزوین تا حد ۳۰ سانتی متر از دیگر تهدیدات جدی این منطقه حاصلخیز است که می تواند ضمن ایجاد خسارت به زیرساخت های موجود در آن، حیات و آینده کشاورزی در این استان را با خطرات زیادی همراه کند.
به گفته محمدرضا علیمی مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین، نزدیک به نیمی از دشت قزوین با مشکل فرونشست زمین روبرو است.
وی اظهار داشت: حدود ۱۳۰ روستا با نزدیک به ۹۰ هزار نفر جمعیت و همچنین زیرساخت هایی چون خط آهن و جاده و تاسیسات ساختمانی و صنعتی در این محدوده وجود دارد که فرونشت زمین احتمال دارد به آنها آسیب زده و خسارت به بار بیاورد.
این مسوول گفت: حفر چاه های فراوان غیرمجاز و اضافه برداشت از آب های زیرزمینی و آبخوان دشت قزوین در به وجود آمدن این مشکل تاثیر زیادی داشته است.
بهره برداری نامناسب از آب و تهدید حیات دشت قزوین
یدالله ملکی مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان قزوین نیز گفت: با کنترل های انجام شده و انسداد چاه های غیرمجاز و نصب کنتور بر روی چاه های مجاز از اضافه برداشت آب در دشت قزوین تا حد بسیار زیادی جلوگیری شده اما برنامه ریزی برای تقویت سفره های آب زیرزمینی در این استان به شکل پایدار نیازمند تصمیمات در سطح ملی است.
وی با بیان اینکه ۹۹ درصد چاه های عمیق استان قزوین در دشت قزوین واقع شده است،افزود: از یک هزار و ۹۰۰ چاه غیرمجاز شناسایی شده در این دشت همگی در سالیان اخیر پلمب شده و اقدام به پر کردن ۹۰۰ مورد آنها کرده ایم و پر کردن ۴۰۰ چاه نیز در دست اقدام است.
این مسوول گفت: از در حال پروانه دار کردن هزار و ۱۰۰ چاه غیرمجاز فعال در این دشت نیز هستیم تا بهره برداری از آنها به روش کاملا کنترل شده باشد.
ملکی با بیان اینکه ۸۸ درصد آب موجود در استان قزوین صرف بخش کشاورزی می شود،افزود: به دلیل کم توجهی به بهره وری و وجود کشاورزی سنتی، با وجود داشتن آب مطلوب به شکل مناسب و منطقی از این نعمت خدادادی استفاده نمی شود.
وی با بیان اینکه در سال های پربارش می توان از ظرفیت سد طالقان برای کمک به تامین آب دشت قزوین استفاده کرد، اظهار داشت: در سال های ۹۷ تا ۹۹ حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب از سد طالقان به دشت قزوین سرازیر کردیم اما پارسال این رقم به دلیل خشکسالی به ۵۴ میلیون متر مکعب کاهش یافت و برای سال جاری نیز فعلا ۷۵ میلیون متر مکعب درنظر گرفته ایم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان قزوین خاطرنشان کرد: راه علاج تامین آب دشت قزوین و حفظ کشاورزی در آن، رفتن به سمت کشاورزی علمی و مدرن و تجهیز هرچه زودتر اراضی موجود در آن به روش های آبیاری نوین است.
دشت قزوین نیازمند ردیف اعتباری مستقل
رضا افلاطونی رییس سازمان جهاد کشاورزی قزوین نیز در ادامه گفت: دشت قزوین یک فرصت مناسب و ظرفیت کم نظیر در منطقه برای کشت محصولات مهم و استراتژیک و کمک به تامین امنیت غذایی کشور به شمار می رود.
وی اظهار داشت: عدم سرمایه گذاری مناسب در زمینه ایجاد زیرساخت برای رفتن به سمت کشاورزی مدرن و فقدان تخصیص اعتبارات مناسب در زمینه توسعه آبیاری مدرن در ادوار گذشته موجب شده تا این دشت قزوین با تنگناهای زیادی روبرو باشد.
افلاطونی خاطرنشان کرد: حفظ و احیای این دشت حاصلخیز و استفاده از ظرفیت آن برای تامین امنیت غذایی منطقه از اولویت های اساسی جهاد کشاورزی قزوین به شمار می رود که البته در این راه نیازمند مشارکت و همکاری سایر دستگاه ها از جمله استانداری، آب منطقه ای و همچنین حمایت دستگاه های ملی هستیم.
وی با بیان اینکه حدود ۶۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان قزوین تاکنون به آبیاری نوین تجهیز شده که این رقم دست کم تا ۲۰۰ هزار هکتار قابل افزایش است که بیشتر آن در دشت قزوین قرار دارد، اظهار داشت: با تخصیص اعتبارات ملی می توانیم به روند تجهیز اراضی دشت قزوین به آبیاری نوین و ارتقای بهره وری کشاورزی در منطقه با سرعت بیشتری گام برداریم.
این مسوول گفت: در جریان سفر رییس جمهوری ضمن ارایه پیشنهاد برای ایجاد یک منطقه ویژه کشاورزی در این دشت، احیای ردیف اعتباری دشت قزوین و تقویت اعتبارات برای تسریع در اجرای طرح های آبیاری نوین در آن را خواستار هستیم که امیدواریم تصمیمات و مصوبات راهگشایی در این زمینه داشته باشیم.