به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات ایرنا، زنده‌نام دکتر محمدعلی اسلامی‌ندوشن به جِد یکی از بزرگ‌ترین و جریان‌سازترین محققان، پژوهشگران و نویسندگان سده اخیر ایران است. بزرگی که توانست با آثاری در حوزه غیرداستانی نماینده برحق معرفی جایگاه حکمت، ادب، تاریخ و فرهنگ ایرانی در جهان باشد.
نخستین تجربه جوشش ادبی با شعرِ نوگرا ملهم از رمانتیک‌های ادبی قرانسه
۱۶، ۱۷ ساله بود که نخستین قریحه طبع ادبی او در حوزه شعر جوشش کرد. با آشنایی ضمنی که با مکتب ادبی رمانتی‌سیسم فرانسه پیدا کرد نخستین آثار قلمی‌اش را در حوزه شعر نوگرا ایرانی در اواخر دهه سی خورشیدی با مجله سخن به مخاطبان عرضه کرد.
همین خود آغازین گام‌های اسلامی‌ندوشن در حوزه ورود به جهان ادبیت ادبیاتی بود که فرهنگی چندین هزار ساله را با خود یدک می‌کشید. ورودش به دانشگاه حقوق و دریافت درجه دکترا در این رشته از فرانسه او را شاید از حوزه شعر دور کرد اما در عوض نگاه تحلیلی، تبیینی، تطبیقی و تاریخی را با نگرش اسلامی‌ندوشن که پیوندی قریب با ادبیات کهن ایرانی داشت برای او به ارمغان آورد.
چراکه طبع و طعم آثار اسلامی ندوشن پیش از آن که رنگ‌وبوی منطق خشک استدلال‌های حقوقی را با خود به همراه داشته باشد مملو از ساحت تاریخ، فرهنگ، تمدن، ادبیات و شعر ایرانی بود
پراه پیموده از دکترای حقوق تا استاد برجسته شاهنامه‌پژوهی
همین پیوندی قریب اسلامی‌ندوشن با ادبیات کهن ایرانی مهم بود که در دهه ۴۰ پروفسور فضل‌الله رضا را بر آن داشت که زمانی‌که سکان‌دار مدیریت دانشگاه تهران شد، استادی چون او را با وجود درجه دکترا در رشته حقوق به‌عنوان استاد دانشکده ادبیات این دانشگاه به همراهی و همکاری بطلبد. چرا که طبع و طعم آثار اسلامی‌ندوشن پیش از آن که رنگ‌وبوی منطق خشک استدلال‌های حقوقی را با خود به‌همراه داشته باشد مملو از ساحت تاریخ، فرهنگ، تمدن، ادبیات و شعر ایرانی بود.
نشست، برخواست و آشنایی ندوشن با شاهنامه او را در مقام استاد برتر تحلیل و تفسیر درس شاهنامه در رشته ادبیات دانشگاه تهران جاودان کرد. همین محفل ارتباطی بیشتر برای ورود نگاه اسلامی‌ندوشن به تحلیل و تفسیر لسان‌الغیب حافظ شیرازی و مولانا جلال‌الدین محمد بلخی شد.
تا نیمه‌های دهه ۷۰ خورشیدی، اسلامی‌ندوشن در دانشگاه تهران به‌عنوان استاد برتر شاهنامه و فردوسی پژوه درس شاهنامه می‌داند و بسیاری از بزرگان ادبیات امروز به شکل مستقیم شاگردی محضر استادی را کرده‌اند که در مهر و دل‌دادگی به ساحت ادبیات ایرانی چنان درایت، اندیشه‌ورزی و تعقل را چاشنی کارهایش می‌کرد که بخش مهمی از مفسران ادبیات ایران و نویسندگان و شعرای بزرگ امروز ناگزیر وام‌دار به ارجاع دادن به مطالب، گفته‌ها، آموزه‌ها و یا شاگردی زنده‌نام اسلامی‌ندوشن شدند و هستند.
ایران و ایرانی؛ سرسلسله سلاله نام و متن‌شان تمام آثارش
طی قریب به پنج دهه فعالیت مستمر در حوزه تحقیق و پژوهش آثار ماندگار و یادگارش برای اهل تدقیق به بیش‌از ۵۰ اثر ختم شد. آثاری که سرسلسله سلاله نام و متن‌شان تمام از ایران، ایرانی، فرهنگ‌دوستی و نوع‌دوستی مردمان سرزمینی بود که سابقه‌شان ساحت ادبیات جهان را درنوردیده بود.
تنها مرور نام کتاب‌های قلمی شده توسط زنده‌نام دکتر اسلامی‌ندوشن بازتاب‌دهنده علقه، علاقه و دل‌دادگی‌اش به ایران و ایرانی است. آن‌گونه که بیش‌از ۱۰ کتاب از آثار او نام ایران را با خود یدک می‌کشد. هرچند طی دو دهه اخیر بعد از بازنشستگی از دانشگاه میان ایران، کانادا و کشورهای اروپایی جهت برگزاری سمینارها، نشست‌ها، سخنرانی‌ها با محوریت جایگاه، ساحت و ماهیت ادب و فرهنگ ایران در رفت‌وآمد بود؛ اما هیچ‌گاه دست از تحقیق و نگارش برنداشت.
به‌حق بسیاری از آثار او نه‌تنها جزو پرتیراژترین کتاب‌های حوزه فرهنگ و ادب ایرانی است که با این وجود نمی‌توانیم او را نویسنده‌ای داستانی بدانیم. زنده‌نام اسلامی‌ندوشن قطعا در رتبه نخست برترین، برجسته‌ترین و بزرگ‌ترین نویسندگان کشورمان قرار می‌گیرد که در حوزه خلق آثار غیرداستانی توانسته جایگاه رفیعی میان مخاطبان و علاقه‌مندان به کتاب در دو حوزه دانشگاهی-پژوهشی و عموم مردم را به‌نام خود و آثارش ثبت کند.