غرب آسیا کجاست و چرا از این اصطلاح استفاده می‌شود؟ «شرق آسیا» به کدام مناطق اطلاق می‌گردد؟ موقعیت جغرافیایی این دو قسمت را باید به خوبی بشناسیم. روسیه در «شمال اوراسیا» قرار گرفته و قسمت زیادی از ترکیه در «آسیا» و بخش کوچکی از آن در «قاره اروپا» واقع شده‌است افزون بر اینکه، ایران و ژاپن به ترتیب در «آسیای غربی» و «شرقی» قرار دارند.
دیدگاه ادوارد سعید نسبت به غرب آسیا
«ادوارد سعید متفکر فلسطینی –آمریکایی« در کتاب «شرق‌شناسی» به بررسی دیدگاه‌های غربی‌ها می‌پردازد و معتقد هست که غرب در ادامه گسترش آگاهی ژئوپلتیک خود، اصطلاح «خاورمیانه» را خلق کرده است. اروپایی‌ها جهان را دو نیم‌کره نابرابر غرب و شرق می‌بینند و ارتباط بین این دو مناطق، رابطه قدرت، سلطه و درجات مختلف «هژمونی پیچیده» محسوب می‌شود. «بنجامین دیزرائیلی» سیاستمدار بریتانیایی اظهار داشت که مورخان، محققان، پژوهشگران، رهبران، هنرمندان، تجار و بازرگانان اروپایی و غربی، به غرب آسیا به چشم «مسیر شغلی و حرفه» یا به عبارتی، «منبع درآمد» نگاه می‌کنند. در واقع باید گفت که برای رسیدن به منافع و اهدافی که در سر دارند از منطقه سوء استفاده می‌نمایند و برای اینکه به حقیقت این مساله بیشتر پی‌ببرید باید نظریه توسعه «رویکرد ژئوپلیتیک شرق» را دنبال کنید.
موقعیت راهبردی غرب آسیا برای غربی‌ها
از گذشته تا به امروز مناطق راهبردی و مهم در غرب آسیا، به ویژه بیت‌المقدس، دمشق، قاهره و بغداد برای اروپایی‌ها منفعت زیادی داشته است و صلیبی‌ها، پادشاهان، شاهزادگان، شوالیه‌ها، افسران و سربازان مدام تلاش می‌کنند تا این قسمت را به تصرف خود در بیاورند. پس از اینکه کشورهای عربی و اسلامی در قرن شانزدهم به دست «عثمانی‌ها» تسخیر شد، غرب آسیا برای اروپایی‌ها به سرزمین «ترکان عثمانی» تبدیل شد که با تصرف مرزهای غربی، امنیت آنها را به شدت تهدید می‌کرد.
از دیرباز مناطق راهبردی و مهم در غرب آسیا، به ویژه بیت‌المقدس، دمشق، قاهره و بغداد برای اکثر روپایی‌ها منفعت زیادی داشته است و صلیبی‌ها، پادشاهان، شاهزادگان، شوالیه‌ها، افسران و سربازان مدام تلاش می‌کنند تا این قسمت را تصرف کنند
ابداع اصطلاح جغرافیایی خاورنزدیک و خاور دور
هنگامی که اروپایی‌ها در قرن نوزدهم درگیریهای خود را در چین آغاز کردند به این نتیجه رسیدند که مناطق آسیایی آنها را به تمام اهدافشان میرساند به همین دلیل، اصطلاح جغرافیایی «خاورنزدیک» یا «شرق نزدیک» را برای اشاره به آسیای‌غربی و «خاور دور» را برای آسیای شرقی، انتخاب کردند.
در اواسط قرن نوزدهم، انگلیسی‌ها مفهوم جدیدی را معرفی کرده و همچنین تصمیم گرفتند که کنترل هندوستان را به دست بگیرند. کشورهای آسیایی باعث شده‌اند تا اروپاییان به ثروت فراوانی برسند و اصلاح «خاورمیانه» را با توجه به موقعیت جغرافیایی خودشان، به عنوان منطقه‌ای که از «دریای سرخ» تا «امپراتوری بریتانیا» در هند امتداد دارد، مطرح کردند.
غربی‌ها به طور مداوم در تلاش هستند تا نفوذ خود را در قسمت‌های غربی آسیا و هند، گسترش دهند. پس از جنگ جهانی اول و سقوط امپراتوری عثمانی، غرب‌آسیا قربانی استعمار انگلیس و فرانسه شد و هر دو برای گسترش نفوذ و تثبیت سلطه خود بر کشورهایی که از تسلط سلطه عثمانی رها شده بودند به رقابت پرداختند و تا پایان جنگ جهانی دوم، قسمت‌های شرقی آسیا را نیز تسخیر کردند.
آشنایی با منطقه غرب آسیا
غرب آسیا از گذشته تا به حال به مناطق زیر گفته می‌شود:
کشورهایی که در شبه‌جزیره عربستان واقع شده‌اند: عربستان‌سعودی، یمن، عمان، قطر، امارات‌متحده‌عربی، بحرین و کویت
بین‌النهرین: عراق، سوریه، لبنان، اردن و فلسطین
ترکیه، ایران، قبرس و مصر
رژیم صهیونیستی در ۱۴ ماه مه سال ۱۹۴۸ میلادی (۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۷) با دسیسه انگلیس و کشتار فلسطینی‌ها و اخراج آنها از سرزمین مادری ایجاد شد و اگرچه یکسری ویژگی مانند زبان، مذهب، تاریخ و فرهنگ مشترک را که کشورهای آسیای غربی دارند، شامل نمی شود اما به علت موقعیت جغرافیایی در منطقه، در غرب آسیا در نظر گرفته شده است.
فرانسوی‌ها در سخنرانی‌های خود از «خاور نزدیک» و «خاور دور» استفاده می‌کنند و کشورهای آفریقایی را جز این مناطق نمی‌دانند و قصد داشتند که غرب‌آسیا را از شمال آفریقا (مِنا) جدا کنند. پس از پایان جنگ جهانی دوم و با آغاز نیمه دوم قرن بیستم، انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها از منطقه خارج شدند و آمریکایی‌ها به دنبال متحدی دیگر در کل منطقه بودند و تعریف خود از خاورمیانه را که پیشتر شامل کشورهای تحت اشغال انگلیس و فرانسه بود، پس گرفتند.
فرانسوی ها از واژه‌های خاورنزدیک و خاور دور استفاده می‌کنند و کشورهای آفریقایی را جز این مناطق نمی‌دانند و قصد داشتند که غرب آسیا را از شمال آفریقا (مِنا) جدا کنند
طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا برای کنترل بر منطقه
پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی در ۲۶ دسامبر ۱۹۹۱ (۵ دی ۱۳۷۰) آمریکا به تنها ابرقدرت در جهان تبدیل شد و در آن زمان، اصطلاح سیاسی «خاورمیانه بزرگ» در سال ۲۰۰۴ توسط کاندولیزا رایس، شصت و ششمین وزیر امورخارجه ایالات‌متحده و دومین وزیر این سمت در کابینه دولت جرج دابلیو بوش، ابداع شد.
این اصطلاح از گذشته تاکنون به ۲۲ کشور عربی، قبرس، ترکیه، رژیم صهیونیستی، ایران، پاکستان و افغانستان اشاره داشته است و در حال حاضر شامل کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا نیز، می‌شود. این منطقه همیشه از اهداف شوم آمریکا بوده است و هنوز هم واشنگتن قصد دارد از طریق اقدامات نظامی، سیاسی و اقتصادی منطقه را تحت کنترل خود داشته باشد و منابع آن را به غارت ببرد.
طرح آمریکا برای تسلط بر خاورمیانه بزرگ به چند دلیل که شاید مهمترین آنها «جنبش بهار عربی» در سال ۲۰۱۰ بود و منجر به سقوط بسیاری از حاکمان منطقه شد، به خوبی پیش نرفت.
اما بسیاری از کارشناسان هنوز معتقدند واشنگتن طرح خاورمیانه بزرگ برای تکه تکه کردن کشورهای منطقه و تغییر رژیم‌های سیاسی آنها را کنار نگذاشته بلکه این طرح دچار فراز و فرودهایی شده است.
منابع:
https://www.middleeastmonitor.com/۲۰۲۲۰۱۲۴-the-invention-of-the-middle-east
https://fararu.com/fa/news/۴۹۲۵۶۳/%D۹%۸۶%D۹%۸۲%D۸%B۴%D۹%۸۷-%D۸%A۲%D۹%۸۵%D۸%B۱%DB%۸C%DA%A۹%D۸%A۷-%D۸%AF%D۸%B۱-%D۸%BA%D۸%B۱%D۸%A۸-%D۸%A۲%D۸%B۳%DB%۸C%D۸%A۷