به گزارش روز شنبه ایرنا از خبرگزاری «اوزا» ازبکستان، اواخر ماه اوت شماری از کارکنان نظامی افغان همراه با اعضای خانواده‌های شان تنها چند ساعت قبل از سقوط کابل به دست گروه طالبان، توسط حدود ۵۰ هواپیما و بالگرد به ازبکستان و تاجیکستان فرار کردند.
«عصمت الله ارگاشف» مشاور ارشد «شوکت میرضیایف» رییس جمهوری ازبکستان اخیراً در مصاحبه با صدای آمریکا گفت این هواپیماها متعلق به آمریکاست و به کابل باز نخواهند گشت.
او که دیپلمات ارشد ازبکستان در امور افغانستان است، گفت: «دولت آمریکا هزینهٔ آنها را پرداخته است. دولت آمریکا از دولت پیشین افغانستان حمایت می کرد. بنابراین ما معتقدیم که این موضوع کاملاً بستگی به تصمیم واشنگتن دارد.
وی همچنین افزود: «ما این تجهیزات نظامی را در راستای توافق با آمریکا نگه داشته ایم و به طالبان هم اعلام کرده ایم.»
همزمان مقام‌های دفاعی آمریکا نیز تایید کردند که ازبکستان و تاجیکستان هیچ برنامه‌ای برای تحویل این هواپیماها به طالبان ندارند.
«راب لودویک» سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، در پاسخ به سوالی درباره سرنوشت این هواپیماها و بالگردها گفت: «این هواپیماها موضوع همکار امنیتی منطقه‌ای با دولت های ازبکستان و تاجیکستان است.»
او در ادامه افزود، ۴۶ هواپیما در ازبکستان و ۱۸ هواپیما در تاجیکستان وجود دارد که شامل بالگردهای Mi-۱۷ UH-۶۰ و همچنین هواپیماهای بال ثابت PC-۱۲، C-۲۰۸، AC-۲۰۸ و A-۲۹ می‌باشند.
تخمین‌های غیررسمی نشان می‌دهد که حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ افغان در این هواپیماها به ازبکستان و حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ نفر به تاجیکستان رفته اند. خلبان‌های این هواپیماها در ماه‌های سپتامبر و نوامبر سال گذشته به امارات متحده عربی و سپس به آمریکا منتقل شدند.
پیش از این «ملا محمد یعقوب» سرپرست وزارت دفاع دولت موقت طالبان ۱۱ ژانویه به تاجیکستان و ازبکستان هشدار داد تا هواپیماها و بالگردهای این کشور را برگردانند. ملا یعقوب از این کشورها خواست تا اقدام‌های لازم را در این خصوص انجام دهند، زیرا هیچ کشوری حق ندارد هواپیماها و بالگردهای افغانستان را نزد خود نگهدارد یا از آنها استفاده کند، در غیر این صورت طالبان دست به اقدام تلافی‌جویانه خواهد زد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: «با احترام بسیار از آنان تقاضا می‌کنم که صبر ما را در بوته آزمایش نگذارند و ما را مجبور نکنند تا دست به انجام عمل مشابه بزنیم.»
مقام‌های آمریکایی گفتند هنوز در مورد اینکه آیا این هواپیماها در این ۲ کشور باقی بمانند و یا به جای دیگری منتقل شوند، تصمیم گرفته نشده است. اما تاکید کردند که این هواپیماها به هیچ وجه در اختیار طالبان قرار نخواهند گرفت.