به گزارش خبرنگار ایرنا؛ تیراندازی به سوی کولبران از سوی ماموران مستقر در مرزها به چالشی برای این قشر تبدیل شده و در طول سال شاهد چندین مورد کشته شدن کولبران در مرزهای استان‌های غربی کشور به خصوص کردستان و کرمانشاه هستیم.
حوادث به وجود آمده برای کولبران در سال های اخیر در مرزهای غربی بازتاب های گسترده ای در داخل و خارج از کشور داشته و موجی از ناراحتی و نگرانی را در میان مردم مناطق مرزی بوجود آورده است و اکنون تعیین تکلیف این وضعیت به یکی از مطالبه های جدی مردم تبدیل شده است.
واکنش امام جمعه پاوه و نماینده اورامانات به کشته شدن کولبران
ماموستا مُلا «قادر قادری» امام جمعه پاوه بارها در خطبه های نماز جمعه خواستار پایان دادن به کشتن کولبرها در مرزهای منطقه شد و در آخرین موضع گیری در خطبه های نماز جمعه دوم اردیبهشت نیز به دنبال کشته شدن کولبر جوان نوسودی خطاب به مرزداران گفت که کشتن کولبران را پایان دهید و اعلام کرد: «آنها را بازداشت کنید، کولۀ آنها را ضبط کنید، جریمه نمایید اما آنها را نکشید، از خدا بترسید».
امام جمعه پاوه در ادامه خطبه هایش افزود: «بنده با نیروی انتظامی و دوستان سپاه و هنگ مرزی هر چند وقت یک‌بار نشستی دارم، به هنگ مرزی می‌گویم چرا جوان مردم را می‌کشید؟ در جواب می‌گویند: ما مأمور معیشت مردم نیستیم مأموریت ما حفظ مرز است و معیشت مردم به دست دولت است. دولت معیشت مردم را تأمین کند تا به سمت مرز نیایند بنده هم عرض می‌کنم قبول داریم که شما مأمور حفظ مرز هستید؛ اما بپذیرید که مأمور کشتن بچه مردم نیستید و کشتن در نزد ما محکوم است».
ماموستا قادری همچنین گفت: «ما هم قبول داریم دولت مؤظف به تأمین معاش مردم است ولی دولت‌های زیادی آمدند و قول‌هایی دادند و رفتند اما ما باز شاهد مرگ جوانانمان هستیم و مشکل مرزها حل نشده است. هرچند بنده ارادت خاصی به جناب آقای دکتر رئیسی ریاست محترم جمهور دارم، اما بر این باور نیستم باتوجه به وضعیت کشور عراق و مشکلات داخلی این دولت هم بتواند مشکل مرز ما را حل کند.
واکنش نماینده اورامانات به حوادث مرز نوسود
نماینده مردم اورامانات در مجلس شورای اسلامی نیز با اظهار تاسف از حوادث اوایل اردیبهشت در مرز نوسود و فوت یکی از جوانان منطقه؛ از قوه قضائیه و وزیر کشور خواست به این موضوع ورود کنند و با خاطیان برخورد قانونی نمایند.
«آرش لهونی» در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: متاسفانه برای چندمین بار شاهد اتفاقات ناگوار در مرزهای منطقه بودیم. در مرز نوسود چند جوان زخمی شدند که با نهایت تاسف یکی از این عزیزان با اینکه با بالگرد اورژانس هم به مرکز درمانی منتقل شده بود جان خود را از دست داد.
نماینده مردم شهرستان های پاوه، جوانرود، روانسر و ثلاث باباجانی در مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: تا کی ما باید این حوادث تلخ را در مرزهای منطقه داشته باشیم. قطعا ریشه این معضل بیکاری و مشکلات معیشتی مرزنشینان است اگر جوان مرزنشین ما معیشتش تامین باشد هیچ توجیهی ندارد بدون اجازه از مرز عبور کند و خروج غیرقانونی از مرز داشته باشد.
لهونی تاکید کرد: باید به معیشت مرزنشینان حتما رسیدگی شود و این قانون می خواهد و بودجه و اعتبار برای این موضوع نیاز نداریم ما قانون نیاز داریم. اقداماتی شده و مجلس و دولت اقداماتی در این راستا انجام داده اند.
نماینده اورامانات در ادامه همچنین با بیان اینکه ۱۸ فروردین امسال نشستی با آیت الله دکتر رئیسی رئیس جمهوری داشتیم، گفت: بنده در این نشست گزارشی از طرح مجلس در خصوص معیشت مرزنشینان و جلسات مشترکی که با دولت در این خصوص داشتیم مطرح کردم و رئیس جمهوری نیز بر حل مشکلات مرزنشیان تاکید کردند و خبر تصویب طرح را در قالب تصویب آیین نامه ای برای بهبود وضعیت مرزنشینان در هیات دولت و در آینده ای نزدیک دادند.
لهونی افزود: جا دارد بنده از حسن نیت و جدیت آیت الله رئیسی تشکر و قدردانی کنم و از سایر مسوولان دولت و سایر قوا می خواهیم که رئیس جمهوری را همراهی کنند تا ان شالله مشکلی که سالهاست حل نشده با دستور رئیس جمهور و طرح مجلس و دولت، نهایتا در دولت سیزدهم حل و ابلاغ شود.
عضو مجمع نمایندگان مردم استان کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: هر گونه تعلل و تاخیر در تصمیم گیری و در تصویب قانونی که باعث بهبود وضعیت مرزنشیان شود قطعا خسارت های جبران ناپذیری برای کشور به دنبال دارد که ما خواستار این هستیم که سریعا مسوولان مربوطه در این زمینه تلاش کنند و جدیدت داشته باشند و ان شالله شاهد ابلاغ قوانین و آیین نامه های باشیم که وضعیت معیشت مرزنشیان را بهبود ببخشد.
بیکاری دلیل اصلی روی آوری جوانان به کولبری
صاحبنظران حوزه اقتصادی و اجتماعی بیکاری را یکی از مهمترین دلایل روی‌آوری مردم در استان‌های غربی کشور به کولبری می‌دانند و آمارهای مرکز آمار ایران نیز این موضوع را تاحدود زیادی تایید می‌کند چرا که شاخص بیکاری در زمستان سال ۱۴۰۰ براساس اعلام مرکز آمار ایران در استان کرمانشاه .۱۴.۹، کردستان ۱۰.۹، ایلام ۹ و آذربایجان غربی نیز ۹.۶۵ بوده است.
اغلب کولبران در استان های مرزی غربی ایران جوان هستند و معتقدند به دلیل نبود شغل و درآمد مجبور به روی آوردن به کولبری شده اند اگرچه می دانند کاری سخت، پرمشقت و با ریسک بسیار بالایی است.
ظرفیت‌های قانونی در ایران این اجازه را به مسوُولان می‌دهد که با بکارگیری از آنها معیشت ساکنان در نوار مرزهای کشور را تامین و یکی از دغدغه‌های مهم ساکنان این مناطق را برطرف کنند و باوجود تاکید اغلب مسوولان اما این مهم به فراموشی سپرده شده است و هزینه های بسیاری از این ناحیه بر منطقه تحمیل می شود.
قوانین و دستورالعمل های مختلفی از سوی دولت‌های پس از انقلاب اسلامی در کشور برای توجه به معیشت مرزنشینان تصویب و وضع شده که با استفاده از ظرفیت‌های موجود در این قوانین و مقررات می‌توان معضل کولبری و هرآنچه که به معیشت، شغل و درآمد مرزنشیان مرتبط است را یک بار برای همیشه در مرزها برطرف کرد.
آنچه که در وضع این قوانین مهم و اساسی است و باید مورد توجه قرار گیرد این است که صفر تا صد موضوع باید توسط مردم ساکن در مرزها انجام و مدیریت شود و افراد غیرساکن در این مناطق در این موضوع ورود نکنند.
تشکیل تعاونی‌های مرزنشین با حضور خود ساکنان مناطق مرزی و اعمال مدیریت توسط خود این افراد با نظارت دستگاه‌های متولی می‌تواند یکی از راهکارها باشد به شرط اینکه این تعاونی ها توسط مردم و با نظارت دقیق و اصولی تشکیل شود تا مرزنشینان واقعی از مزایای مرز منتفع گردند.
بسیاری از مسئولان در سال های اخیر بر ساماندهی مقوله کولبری تاکید کرده اند و در دولت های گذشته نیز طرح های زیادی از سوی قوه مجربه و مقننه برای ساماندهی این مقوله مطرح شد اما تاکنون طرحی که بتواند این معضل را ساماندهی کند، اجرا نشده است و روز به روز خسارات جانی و مادی ناشی از عدم اجرای این طرح بیشتر می شود.
کرمانشاه ۲ مرز رسمی و ۴ بازارچه مرزی فعال دارد
مجموع مرزهای ایران ۱۱ هزار و ۲۴۰ کیلومتر است که ۶۳ درصد مرز خشکی و ۳۷ درصد مرز آبی است و اکنون ۹۰ درصد تجارت جهانی از طریق حمل و نقل دریایی انجام می‌شود.
یکی از طولانی‌ترین و مهمترین مرزهای ایران با کشور عراق است که از استان خوزستان شروع و استان‌های ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی را شامل می‌شود. ایران در بین همسایگانش طولانی‌ترین مرز را با جمهوری عراق دارد، مسافتی حدود هزار و ۴۵۸ کیلومتر، که بخشی از آن را رودخانه اروندرود تشکیل می‌دهد.
اکنون در ۱۶ استان کشور با حدود ۴۵ درصد جمعیت ایران، ۵۷ بازارچه مشترک مرزی (فعال و غیرفعال) با هفت کشور وجود دارد اما توسعه صادرات غیرنفتی و بهبود وضعیت مرزنشینان به عنوان اهداف اصلی تاسیس بازارچه‌ها هنوز محقق نشده است.
استان کرمانشاه با ۳۷۱ کیلومتر مرز و داشتن سه مرز رسمی پرویزخان، خسروی و سومار و پنج بازارچه مرزی یکی از استان‌های مهم در میان همسایگان با کشور عراق در ارتباط با تجارت و بازرگانی است.
این استان با ۲ بخش کُردی و عربی کشور عراق هم مرز است و داد و ستد و تجارت با این کشور از گذشته‌های دور تاکنون در این استان انجام می‌شده و اکنون مرز پرویزخان در شهرستان قصرشیرین بخش زیادی از تجارت ایران به عراق را به خود اختصاص داده است.
براساس آمارهای اتاق بازرگانی استان کرمانشاه حدود یک هزار و ۲۰۰ نفر در استان دارای کارت تجارت هستند و به مبادلات کالا با دیگر کشورها می‌پردازند.
وضعیت کولبری و فعالیت مرزنشینان در تمام مناطق مرزی کرمانشاه ساماندهی می‌شود
«شهریار حیدری»؛ نماینده مردم قصرشیرین، سرپل‌ذهاب و گیلان‌غرب در مجلس شورای اسلامی از تنظیم آیین نامه جدید برای ساماندهی وضعیت کولبری و فعالیت مرزنشینان در شهرستان‌های مرزی استان کرمانشاه خبر داد و گفت: این آیین نامه در راستای توجه به معیشت مرزنشینان به صورت یک قانون در مجلس شورای اسلامی و دولت تحت عنوان کمیته مشترک دولت و مجلس تنظیم شده است.
وی اظهار داشت: در این کمیته جلسات مختلفی برای ساماندهی وضعیت کولبری یا فعالیت مرزنشینان تشکیل شد که یک آیین نامه برای آن تنظیم شده و قرار است در جلسه سران قوا ارایه و تصویب شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: پیش‌بینی شده که تمام شهرستان‌های مرزی استان کرمانشاه از این طرح استفاده کنند.
حیدری خاطرنشان شد: در آیین نامه قبلی فقط مناطق با ۲۰ کیلومتر فاصله از مرز مشمول استفاده از فعالیت‌های مرزی می شدند اما در آیین نامه جدید تمام شهرستان های مرزی می توانند از فعالیت کولبری به مبلغ ۲۰میلیون ریال در ماه استفاده کنند.
وی اظهار داشت: با اجرای این قانون کمک بسیار بزرگی به بهبود معیشت مردم شهرستان‌های مرزی خواهد شد و امیدواریم هر چه سریعتر به نتیجه خوبی ختم گردد.
طرح مجلس برای ساماندهی معیشت مرزنشینان
نماینده مردم پاوه، جوانرود،ثلاث باباجانی و روانسر در گفت و گو با ایرنا نیز به طرح مجلس برای ساماندهی معیشت مرزنشینان اشاره کرد و گفت: بر اساس طرح تجارت مرزنشینان، تمام ساکنین روستاها و شهرهای واقع در محدوده ۳۰ کیلومتری از خط جغرافیای مرزهای سیاسی کشور مشمول دریافت کد مرز نشینی می شوند.
«آرش لهونی» افزود: مساله کولبری یکی از معضلات و مشکلات جدی برای مردم ساکن در مناطق مرزی، مخصوصا غرب کشور در سال‌های اخیر بوده در این راستا طرح تجارت مرزنشینان برای حل معضل کولبری و توانمندسازی اهالی مرزی تدوین شده است.
نماینده مردم اورامانات ادامه داد: بر اساس این طرح ساکنین محدوده ۳۰ کیلومتری مرز، کد مرزنشینی دریافت می کنند و از معافیت ۳۰میلیون ریالی عوارض گمرکی به ازای هر کد سرپرست خانوار برخوردار می شوند.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی که پیشنهاد دهنده این طرح است، افزود: با توجه به مسائل مذکور و لزوم تامین معیشت مرزنشینان و جلوگیری از تبعات اجتماعی آن ، طرح تجارت مرزنشینان با امضاء ۶۵ نماینده مجلس اعلام وصول شده است که در راستای حل معضل کولبری و توانمندسازی معیشت اهالی مناطق مرزی است.
عضو هیات رئیسه کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات در مجلس با اشاره به تاکید رییس مجلس مبنی بر پیگیری مسایل مرزنشینان گفت: در معابر مشخص شده مرزی ۲ هزار قلم کالای مورد نیاز کشور در دسته بندی های مختلف از جمله مواد اولیه مورد نیاز صنایع داخلی و کالاهای مورد نیاز مردم توسط کمیته ای متشکل از وزارت کشور ، دادستانی کل ، وزارت صمت ، گمرک ، وزارت اطلاعات ، مرزبانی و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز که به منظور نظارت و ساماندهی بازارچه های مرزی در این طرح پیش بینی و مشخص شده است که با حداقل ۸۰درصد معافیت گمرکی وارد کشور شده و تا مرکز شهرستان های مرزی بدون محدودیت حمل شده و در بازارهای شهرستان برای فروش به مردم و مسافران عرضه می شود که این امر علاوه بر منافع مالی ۳۰ میلیون ریال برای هر خانوار ساکن در ۳۰ کیلومتری مرز ، باعث رونق گردشگری وایجاد اشتغال در منطقه می گردد.
طراح طرح تجارت مرزنشینان در این رابطه افزود: خروج این کالاها از محدوده شهرستان ها صرفا به صورت مسافری و کالای همراه مسافر مجاز خواهد بود.
لهونی عنوان کرد: دولت موظف می شود علاوه بر این تسهیلات، خط اعتباری ویژه برای مناطق مرزی به منظور ایجاد صنایع با رویکرد صادراتی ایجاد نماید و ۲۰درصد عوارض اخذ شده از کالاهای وارداتی پس از واریز به خزانه دولت عینا برای توسعه شهرستان مرزی تخصیص می یابد.
وی افزود: بر اساس طرح تجارت مرز نشینان، دولت مکلف می شود با توجه به مخاطرات ناشی از کولبری برای افرادی که اقدام به انتقال کالا می نمایند و همچنین خانواده های آنها تسهیلات بیمه ای، اعم از درمانی در نظر گرفته و آنها را تحت پوشش خدمات بیمه قرار دهد .
گفتنی است این طرح در ۱۵ ماده و مورخ ۹۹/۱۲/۴ با پیشنهاد آرش لهونی نماینده پاوه،جوانرود،ثلاث باباجانی و روانسر و امضا ۶۵نماینده تقدیم و سه شنبه ۱۴۰۰/۱/۳۱ توسط هیات رییسه اعلام وصول گردید.
توسعه نوار مرزی راه حل قطعی رفع معضل کولبری است
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری کرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا با قدردانی از تلاش ها و پیگیری های وزارت کشور در راستای ساماندهی کولبران و توسعه نوار مرزی استان کرمانشاه، گفت: توسعه نوار مرزی راه حل قطعی رفع معضل کولبری است.
«بهزاد باباخانی» افزود: استان‌های غربی کشور جزو استان هایی هستند که به دلیل درگیری هشت ساله با جنگ تحمیلی و تخریب زیرساخت ها و جبران نشدن عقب ماندگی ها تا حدودی از روند توسعه جا مانده اند که اثرات آن در برخی شاخص های اقتصادی نمایان است.
وی ادامه داد: راه حل بلند مدت و نهایی رفع مشکلات در اولویت قرار گرفتن توسعه نوار مرزی و ایجاد اشتغال پایدار برای مرزنشینان است و باید به دنبال طرح هایی بود که این محرومیت را رفع کند.
او اظهار داشت: یکی از این راه‌حل‌ها در توانمندسازی، توسعه سرمایه گذاری، تسهیلات ارزان قیمت و ارائه مشوق های جذاب سرمایه گذاری است.
معاون استاندار کرمانشاه با تاکید بر اینکه همزمان با برنامه ریزی و ریل گذاری برای توسعه نوار مرزی ضروری است مشکلات تجارت مرزنشینان به عنوان راه حل موقت برطرف شود در ادامه افزود: در شرایط فعلی تخفیف سود بازرگانی مبادلات مرزی رسمی قابل رقابت با روش غیرقانونی نیست و لازم است تخفیف سود بازرگانی متناسب با تغییرات قیمت ها افزایش یابد تا روش غیرقانونی واردات کالاهای مجاز متقاضی نداشته باشد.
وی افزود: یکی از مشکلات دیگر این است که به دلیل رویه سخت واردات کالا برای مرزنشینان در وضعیت فعلی کالا به صورت تجمیعی توسط تجار وارد می شود که منجر به حذف بخش عمده ای از سود مرزنشینان می شود لذا بهترین راه برای کسب درآمد حداکثری مرزنشینان از اجرای این طرح تسهیل واردات انفرادی و حذف رویه های پیچیده برای مرزنشینان واجد شرایط است.
وی عنوان کرد: کمبود نیروی انسانی در گمرکات و تکمیل نشدن زیرساخت مرزهای دو مشکل دیگر در مسیر اجرای طرح تجارت مرزنشینان است.
باباخانی تاکید کرد: طولانی بودن روند ترخیص کالا باعث شده با وجود صرفه اقتصادی واردات قانونی کالا، افراد به دنبال راه سریعتر وارد کردن کالا از طریق قاچاق هستند.
معاون استاندار در بخش دیگری از سخنانش به موضوع امکان تردد مسافری از مرز شوشمی پرداخت و گفت: شوشمی در کشور یک مرز رسمی است ولی باید از طریق وزارت خارجه تلاش شود که طرف عراقی هم این مرز را به رسمیت بشناسد و امکان تردد مسافری فراهم گردد.
استان کرمانشاه به دلیل داشتن ۲ مرز رسمی و چهار بازارچه مرزی یکی از استان های مهم در بحث تجارت و صادرات کالا در کشور محسوب می شود به طوریکه سال گذشته بیش از ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار کالا از طریق مرزهای مبادلاتی استان کرمانشاه به عراق صادر شد که صادرات صورت گرفته از مرزهای استان در مقایسه با سال ۱۳۹۹ حدود ۱۵ درصد رشد داشته است.
در حالیکه پنج استان کشورمان با عراق مرز مشترک دارند اما در این میان سهم استان کرمانشاه به تنهایی ۵۳ درصد از کل صادرات کشور به عراق در سال گذشته بوده است که در حوزه صادرات غیرنفتی این رقم به ۴۳ درصد می رسد و این نشان می دهد که مرزهای رسمی استان ظرفیت کافی برای ساماندهی معیشت مرزنشینان را دارد و باید از این ظرفیت در راستای ایجاد اشتغال و درآمد پایدار برای ساکنان این مناطق استفاده کرد.