سیروس رومی روز جمعه در گفت‌وگو با ایرنا افزود: باید برای نهادینه کردن جایگاه شیراز به عنوان شهری فرهنگی و هنری سرمایه‌گذاری شود.
ضرورت توجه به توسعه فرهنگ و هنر در شیراز
مؤلف کتاب «شیراز شاعرانه» ادامه داد: شهر شیراز دُردانه‌ای گرانبها و بسیار ارزشمند است اما نیاز به توجه بیشتری دارد. متأسفانه ما شیراز را کوچک فرض می‌کنیم و جای تأسف دارد که شیراز بزرگ در مقابل چشمان ما بزرگ نیست.
رومی به وضعیت کنونی هنر تئاتر و سینما در شیراز اشاره کرد و گفت: شیراز به نسبت ظرفیتی که در این عرصه‌های هنری دارد نتوانسته به جایگاه قابل قبولی دست یابد و حتی در طول سال‌های گذشته زیرساخت‌های لازم برای فعالیت‌های هنرمندان تئاتر و سینما در شهر شیراز آن طور که باید فراهم نشده است.
وی با بیان اینکه متأسفانه فرهنگیان ما با تاریخ فرهنگی شیراز آشنا نیستند، گفت: در گذشته برای پاسداشت مقام هنرمندان، بسیاری از خیابان‌های این شهر به نام هنرمندان بزرگ و برجسته نامگذاری می‌شد اما در حال حاضر با وجود اینکه از بزرگترین هنرمندان و دانشمندان علمی در شهر شیراز برخوردار هستیم نامی از آنها را بر کوی و برزن‌های شهر مشاهده نمی‌کنیم.
این نویسنده و پژوهشگر افزود: حضور شیراز در عرصه تفکر، اندیشه و خلاقیت حضوری محکم و تاریخی است که نباید نادیده گرفته شود. بایستی برنامه‌های فرهنگی و هنری برای ارتقا شیراز در این عرصه تدوین و اجرا شود.
بهره‌گیری از رویکردهای فرهنگی برای توسعه شیراز
رومی بیان داشت: هرچند شیراز از ظرفیت خوبی در سایر حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی برخوردار است اما نقش این شهر در عرصه فرهنگ و هنر نباید نادیده گرفته شود و حتی برای گسترش این شهر در ابعاد مختلف باید با رویکرد و دیدگاه فرهنگی به این شهر نگاه کرد.
او ادامه داد: امروزه در بسیاری از شهرهای جهان شاهد توسعه زیرساخت‌های عُمرانی هستیم. هرچند وضعیت شیراز در این زمینه قابل مقایسه با برخی از این شهرها نیست اما جایگاه شیراز در عرصه فرهنگ و هنر است که این شهر را از اغلب شهرهای جهان متمایز می‌کند. در حقیقت شیراز در زمینه‌های مختلف هنری و فرهنگی فعال است و از لحاظ تفکر و خلاقیت در جایگاه مطلوبی قرار دارد.
وی گفت: شیراز برآمده از کشور بزرگ فرهنگی ایران است که برای بالندگی و تعالی خود از جغرافیا، خاک و آب و هوای این سرزمین بهره بُرده و در این بالیدن چنان رُشد شگفت‌انگیزی را تجربه کرده که هم‌اکنون به عنوان یکی از شهرهای مهم جهان به شمار می‌رود.
شیراز یکی از نام‌آورترین شهرهای ایران
رومی افزود: اینکه گفته می‌شود شیراز از مهمترین شهرهای جهان به شمار می‌رود به دلیل ساختار فیزیکی شهر نیست بلکه مُحتوای این شهر موجب شده که شیراز به جایگاه مطلوبی در جهان دست یابد.
وی بیان داشت: ما در ایران از شهرهای فرهنگی و هنری بسیاری مانند اصفهان، کاشان، نیشابور، تبریز و مشهد برخوردار هستیم که این شهرها دارای پتانسیل‌های بالایی در زمینه‌های فرهنگی و هنری هستند. اما قرار گرفتن نام شیراز در لیست نام‌آورترین شهرهای ایران نشان‌دهنده دارایی‌ها، توانمندی‌ها و داشته‌های قابل توجه این شهر است.
پیشکسوت عرصه رسانه و مطبوعات در استان فارس عنوان کرد: شیراز شهری بهشتی است که برای شناختن جایگاه این شهر نباید تنها به شرایط کنونی آن اکتفا کنیم. در گذشته شیراز از باغ‌های بسیاری برخوردار بود. در هر کُجای این شهر که قدم می‌گذاشتیم شاهد زمینهای کشاورزی و درختان با شکوفه‌های سیب و گیلاس و بهارنارنج بودیم.
وی اضافه کرد: این پهنه سرسبز محیط مناسبی را برای حضور انسان‌ها، پرندگان و حتی حیوانات فراهم کرده بود. بدون‌تردید اغلب مردمی که در شهر شیراز زندگی می‌کردند به دلیل قرار گرفتن در این خطه هنرپرور و تابع محیط جغرافیایی خود، به انسان‌هایی خلاق و نوآور تبدیل شدند.
شیراز شهری هنرمندپرور
رومی با اعتقاد به اینکه خلاقیت در هنر حرف اول را می‌زند، گفت: مردم شیراز از دیرباز در یک جغرافیای پاک و منزه به رشد و تعالی می‌رسیدند. در سفرنامه‌هایی که به معرفی شهر شیراز پرداخته‌اند، شیرازی ها را افرادی خوش سیما و دارای فکر و رفتاری مؤدبانه توصیف کرده‌اند.
وی با بیان اینکه شیراز شهری مهاجرپذیر و مهاجرنشین است، افزود: جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و گردشگری شیراز سبب شد که این شهر دارای شخصیت خاص جغرافیایی شود و مهاجران بسیاری را به خود جذب کند. لذا شهر شیراز از لحاظ انسانی نیز رُشد کرد و می‌توان گفت تعالی و رُشد شیراز در زمینه‌هایی مختلف است که این شهر را مشهور عالم می‌کند.
نگاهی به تاریخچه شهر شیراز
نویسنده و پژوهشگر شیرازی به پیشینه شکل‌گیری شهر شیراز اشاره کرد و گفت: اطلاع دقیقی در رابطه با زمان شکل‌گیری این شهر در دست نیست. برخی معتقدند شیرازبن طهمورث، شیراز را بنیان‌گذاری کرده و نام خود را بر این شهر نهاده است و بعضی هم بر این باور هستند که این شهر توسط اعراب ساخته شده است.
وی افزود: اگر الواح گلی تخت جمشید را بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که نام شیراز دو بار در این لوح‌ها حک شده است. لذا می‌توان نتیجه گرفت که شهر شیراز در زمان احداث تخت جمشید و پیش از حضور اعراب در ایران هم وجود داشته است.
رومی با اعتقاد به اینکه امروز تاریخ را از دل خاک‌ها بیرون می‌کشند و می‌نگارند، گفت: البته از آثار به جامانده در طول تاریخ هم می‌توان به پیشینه شهر شیراز پِی بُرد. قصر ابونصر که در ۶ کیلومتری شرق شیراز و بر بالای یک تپه قرار دارد و به عنوان محل فرماندهی در دوران ساسانیان بوده است و همچنین وجود اثر تاریخی قلعه فهندژ و کشف آثاری باستانی در تپه پوستچی حاکی از آن است که شهر شیراز از سابقه دیرینه‌ای برخوردار است.
شیراز یک تفکر است نه سازه و ساختمان
وی با اعتقاد به اینکه شیراز فرزند تاریخ است، گفت: وقتی از شیراز حرف می‌زنیم از یک سازه صحبت نمی‌کنیم بلکه از یک تفکر، اندیشه و فرهنگ سخن می‌گوییم. شیراز را به خاطر شهریت فیزیکی‌اش نمی‌شناسند بلکه به دلیل داشته‌های علمی، ادبی فرهنگی و هنری‌اش شناخته شده است.
رومی یادآوری کرد: وقتی به عرصه شعر وارد می‌شویم و می‌خواهیم پنج شاعر بزرگ ایران را نام ببریم حتما دو شاعر از شیراز در لیست شاعران نام‌آور و تأثیرگذار کشور قرار خواهند گرفت. به عنوان نمونه حافظ و سعدی دو اُعجوبه بزرگ شعر فارسی هستند که از میان هزاران شاعر شیراز توانسته‌اند به شُهرت جهانی دست یابند.
نقش شیراز در ادبیات و هنرهای تجسمی
وی با بیان اینکه شیراز در ادبیات حرف اول را می‌زند، گفت: شیراز در نویسندگی نیز از جایگاه ویژه‌ای بهره می‌برد و با برخورداری از نویسندگان و راویان مشهوری مانند سمک عیار، میرزا احمد نقیب الممالک شیرازی، ابراهیم گلستان، سیمین دانشور، امین فقیری، ابوتراب خسروی و محمد کشاورز توانسته تَنور داستان‌نویسی معاصر ایران را گرم نگه دارد.
رومی با اشاره به نام‌آوران خوشنویسی و نقاشی ایران گفت: شیراز در هنر خوشنویسی نیز با داشتن هنرمندان تأثیرگذاری از جمله ابن مقله بیضاوی نقش بسزایی در این هنر اصیل ایرانی ایفا کرده است. همچنین در نقاشی از مکتب شیراز اول و مکتب شیراز دوم بهره می‌بریم و می‌توان گفت نقاشی مینیاتور نیز به دلیل مسیر حرکتی که از این شهر به سمت شمال ایران و خراسان بزرگ طی کرده از شهر شیراز برآمده است.
وی درباره جایگاه شیراز در معماری گفت: مسجد گوهرشاد مشهد و تاج محل هند آثاری از شیرازی‌های هستند. کاشی‌کاری‌های شیراز نیز هنری اصیل و تخصصی است. همچنین شیراز پتانسیل بالایی در حوزه صنایع دستی دارد و به عنوان شهر جهانی خاتم شناخته شده است. بدون شک رسیدن به اوج در زمینه‌هایی مختلف هنری موجب بزرگ شدن نام و آوازه شیراز شده است.
این نویسنده بیان کرد: شیراز در مقطعی از زمان از بزرگترین کتابخانه جهان برخوردار بوده است. این کتابخانه که در زمان عضدالدوله دیلمی شکل گرفته بوده دارای اتاق‌ها و کتاب‌های متعدد بود.
شیراز زادگاه روزنامه‌نگاری در ایران
رومی که از پیشکسوتان روزنامه نگاری به شمار می رود، افزود: شیراز را می توان زادگاه روزنامه‌نگاری در ایران قلمداد کرد؛ اولین روزنامه ارمنی جهان توسط یک شیرازی در هند منتشر و نخستین حرکت‌ها در عرصه روزنامه‌نگاری ایران از شیرازی‌ها آغاز شده است. از میرزاصالح شیرازی گرفته تا جهانگیرخان صور اسرافیل نام‌های آشنایی برای هر روزنامه نگارپیر وجوان ایرانی هستند.
وی با اشاره به اینکه ملاصدرای شیرازی از فیلسوفان مشهور جهان به شمار می‌رود، گفت: شیراز در مجموعه خلاقیت‌های هنری، علمی و زیباشناسی همیشه در صدر بوده و در هر زمینهای هنری و فرهنگی حرفی برای گفتن دارد. به گونه‌ای که سیمین دانشور معتقد بود که شیرازی‌ها به هر چه دست بزنند طلا می‌شود. بنابراین اگر ما به شیراز اهمیت می‌دهیم به دلیل اهمیت درونی این شهر است.
رومی با بیان اینکه سازه‌ها و بافت تاریخی شیراز از زیبایی و ارزش بسیاری برخوردار هستند، گفت: می‌توانیم تفکر، خلاقیت و هنر شیرازی‌ها را در خانه‌های تاریخی و قدیمی شیراز نظاره‌گر باشیم و می‌بایست تلاش کنیم تا از بافت تاریخی شیراز که از ارزش هنری خاصی بهره می‌برد حفاظت و نگهداری کنیم.
لزوم توجه به بافت تاریخی شیراز
وی گفت: ندانم‌کاری‌های گذشتگان در مقطعی از زمان باعث تخریب این مکان‌ها شده است. به عنوان مثال در دوران رضا شاه برای احداث خیابان زند بخشی از زیبایی‌ها در بافت تاریخی شهر را ویران کردند.
او اضافه کرد: تبدیل کردن ارگ کریمخان به زندان، احداث پارکینگ و راه‌اندازی بازار میوه و تره‌بار در پشت این مکان تاریخی از اقداماتی است که تخریب این اماکن باارزش را به همراه داشته است. زمانی که ارگ کریمخان را به زندان تبدیل می‌کنیم یعنی فرهنگ ایران را به زندان برده‌ایم و فرهنگ ایران را حبس کرده‌ایم.
رومی ادامه داد: هرچند در سال های اخیر اقدامات خوبی برای حفظ این مکان‌ها انجام شده است، اما نیاز است که این اقدامات به صورت جدی‌تری دنبال شود.
این نویسنده با اعتقاد به اینکه امروز پشت کارهای ما مَنیّت است در حالی که باید عشق باشد، گفت: اگر امروز مسئولان استان و مجموعه مدیریت شهری به وضعیت این شهر رسیدگی نکنند دیگر شاهد شیرازی شهیر به گل و بلبل، شعر و قصه، فلسفه و اسطوره نخواهیم بود.
۱۵ اردیبهشت ماه در تقویم رسمی کشور به نام روز شیراز نامگذاری شده است. به همین مناسبت، هر ساله برنامه‌های ویژه‌ای از طرف شهرداری شیراز در این روز برگزار می‌شود. دلیل این نامگذاری، زیبایی بی نظیر شیراز در ماه اردیبهشت است.