به گزارش ایرنا، مطابق گزارش سازمان جهادکشاورزی گلستان، در این استان شمالی ۶۶۷ هزار هکتار اراضی زراعی وجود دارد که همه ساله از آن ها برای تولید انواع محصول کشاورزی استفاده می شود ولی ایده اجرای طرح زهکشی اراضی این خطه بیش ۱۶ سال قبل توسط شرکت آب منطقه ای با هدف اصلاح خاک و رفع ماندابی آب از اراضی در راستای بهبود عملکرد زراعت، بهبود اقتصاد بهره برداران و جهش تولید مطرح شد.
در این راستا مطالعه برای اجرای طرح زهکشی در سطح ۴۵۰ هزار هکتار از اراضی شمال و غرب گلستان توسط شرکت آب منطقه ای انجام شد و در نهایت اجرای ۲۸۰ هزار هکتار آن در الویت اجرا قرار گرفت و در سال ۹۳ در هیات دولت وقت تصویب و عملیات اجرای آن آغاز شد.
از این سطح اجرای طرح زهکشی در گلستان، ۱۶۰ هزار هکتار به جهادکشاورزی و بقیه آن به شرکت آب منطقه ای استان واگذار شد.
با گذشت چند سال از اجرای این طرح و تلاش ۲ دستگاه مجری به ویژه سازمان جهادکشاورزی استان بیش از ۴۰ درصد آن مورد بهره برداری کشاورزان قرار گرفته است.
اکنون تکمیل زهکشی در اراضی باقی مانده گلستان که جزو طرح های الویت دار مسوولان ارشد استان برای توسعه این خطه به شمار می رود و توسط دولت جهادی سیزدهم بر تداوم آن تاکید و مورد حمایت مالی قرار گرفته است.
زهکشی، فراهم کردن محیطی مناسب برای رشد ریشه گیاه از لحاظ تهویه و شوری است ولی در تعریفی جامع‌تر، زهکشی به معنی خارج شدن طبیعی یا مصنوعی آب مازاد از یک منطقه است که افزایش راندمان تولید، هدایت آب باران و آب‌های سطحی به آب بندان‌های کشاورزی و تالاب‌ها، خروج آب از زمین و بازچرخانی آن برای استفاده در آبیاری محصولات کشاورزی از جمله مزایای اجرای طرح زهکشی از سوی کارشناسان امر معرفی می شود.
حمایت دولت سیزدهم امیدها را در کشاورزان زنده کرد
با وجود اهمیت اجرای طرح زهکشی در اراضی کشاورزی گلستان، دولت سیزدهم در سفر استانی اسفندماه پارسال به این خطه شمالی، تخصیص ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار برای زهکشی بخشی از اراضی واقع در حوزه های گرگانرود و قره سو مصوب داشت که این حمایت امید را نزد مسوولان دستگاه های مرتبط برای سرعت بخشیدن به روند تکمیل و بهره برداری آن دوچندان کرده است.
جمعی از کارشناسان حوزه آب و خاک گلستان با اشاره به این که بخش وسیعی از زمین های شمال استان به دلیل اقلیم نیمه خشک، نوع بافت خاک و شوری و بخشی از اراضی منطقه جنوبی استان به دلیل ماندابی، امکان کشت قابل قبولی ندارد که اجرای طرح زهکشی در این اراضی وسیع، قابلیت بهبود کاشت و افزایش خواهد داد.
در این پیوند ، یک کارشناس حوزه کشاورزی گلستان گفت: در زمین های زراعی به ویژه شوره زار شمال استان قبل از اجرای زهکشی عملکرد گندم بین ۱۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم بود ولی با اجرای آن عملکرد واحد سطح به ۲ تا چهار تن در هکتار رسیده است.
مختار مهاجر افزود: اکنون با اجرا و بهره برداری این طرح در بخشی از اراضی شوره زار استان، ارزش زمین کشاورزی در این مناطق رشد زیادی پیدا کرده و در سال های آینده تاثیر مثبت آن در اقتصاد بهره برداران و رونق تولید محصولات کشاورزی استان بیشتر آشکار می شود.
وی ادامه داد: با انجام کامل طرح زهکشی و در صورت بازچرخانی آب تولید شده از آن، پیش بینی جهادکشاورزی این است که از این سطح اراضی شوره زار و ماندابی زیر پوشش قرار گرفته از سوی این سازمان، طی سال های آینده بین یک تا ۱.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی تولید شود.
وی بر حمایت دولت از اجرای طرح زهکشی در اراضی شوره زار و ماندابی گلستان و استفاده از این ظرفیت در تولید محصولات کشاورزی و پایداری امنیت غذایی تاکید کرد.
تصویب اعتبار برای زهکشی در سفر استانی دولت
مدیر آب و خاک سازمان جهادکشاورزی گلستان گفت: دولت سیزدهم با حمایت از طرح زهکشی در اراضی شوره و ماندابی استان به عنوان بزرگترین طرح زهکشی در اراضی دیم خاورمیانه، بارقه ای از امید را در میان مسوولان این سازمان جهت سرعت دادن به اتمام آن به وجود آورده است.
سید محسن کیا الحسینی به خبرنگار ایرنا افزود: با پشتوانه حمایت دولت سیزدهم، پیگیری اجرای طرح زهکشی براساس الویت بندی پیگیری می شود که اکنون عملیات اجرایی آن توسط قرارگاه خاتم الانبیا در سطح ۳۰ هزار هکتار حوزه گرگانرود و قره سو در دست اجراست.
وی ادامه داد: در صورت تخصیص اعتبار مصوب دولت برای زهکشی در سفر استانی گلستان، بهره برداری از سطح ۳۰ هزار هکتار در سال جاری عملیاتی خواهد شد.
کیاالحسینی تصریح کرد: علاوه بر این، جهادکشاورزی استان اسناد مناقصه ۳۲ هزار هکتار را برای اجرای طرح زهکشی آماده اجرا کرده که در انتظار تخصیص اعتبار دولت است.
به گفته وی از ابتدای امسال ۳۰ میلیارد ریال اعتبار توسط دولت برای اجرای طرح زهکشی اراضی به گلستان پرداخت شده است.
وی اضافه کرد: اکنون طرح زهکشی در بیش از ۱۱۰ هزار هکتار از اراضی الویت دار استان توسط سازمان جهادکشاورزی با سرمایه گذاری ۹ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال دولت اجرا و مورد بهره برداری کشاورزان قرار گرفته است و بقیه تعهد سازمان در صورت تخصیص اعتبار در کوتاه ترین زمین پایان می یابد.
آمادگی اجرا تعهد شرکت آب منطقه ای
مدیر آب و خاک سازمان جهادکشاورزی گلستان گفت: این سازمان آمادگی دارد تا تعهد باقی مانده شرکت آب منطقه ای استان را برای اجرای طرح زهکشی در ۱۱۰ هزار هکتار برعهده گیرد.
وی افزود: اکنون جهادکشاورزی استان از طریق وزارتخانه در حال رایزنی است تا تعهد شرکت آب منطقه ای به منظور سرعت دادن به پوشش کامل ۲۸۰ هزار هکتار به این سازمان واگذار شود.
وی خاطرنشان کرد: شرکت منطقه ای استان تاکنون توانسته ۱۰ هزار هکتار از تعهد خود را برای اجرای طرح زهکشی عملیاتی و مورد بهره برداری قرار دهد.
به گفته وی اکنون هزینه اجرای طرح زهکشی روباز برای هر هکتار ۱۸۰ میلیون ریال و به صورت زیر زمینی ۳۰۰ میلیون ریال هزینه دارد.
۴۲ هزار هکتار الویت زهکشی
مدیر طرح زهکشی اراضی اولویت دار شرکت آب منطقه ای گلستان گفت: کار زهکشی اراضی اولویت دار توسط این شرکت در سطح ۴۲ هزار هکتار با اهدافی نظیر کنترل و جلوگیری از ماندابی و شور شدن اراضی، کنترل سیلاب و ایجاد امنیت غذایی در اراضی شمال استان گلستان در دست اجراست.
محسن برزعلی افزود: اکنون از ۴۲ هزار هکتار اراضی ناحیه یک این طرح، عملیات اجرایی ۳۵ هزار هکتار توسط چهار پیمانکار در شهرستان های آق قلا ، بندرترکمن و گمیشان در حال انجام است و در هفت هزار هکتار باقی مانده نیز آماده فرآیند مناقصه هستیم.
وی ادامه داد: در قالب این طرح (۴۲ هزار هکتاری) ۵۷ کیلومتر زهکش اصلی ( درجه یک ) و ۱۴۶ کیلومتر زهکش درجه ۲ به اجرا در خواهد آمد ( احداث یا حفر خواهد شد ) که اکنون۵۷ کیلومتر زهکش اصلی و ۸۲ کیلومتر زهکش فرعی ( درجه دو ) ایجاد شده است.
برزعلی اضافه کرد: تاکنون برای این طرح هزار و ۷۱۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است و در سال های گذشته ۱۳ هزار هکتار به بهره برداری رسیده و ۱۲ هزار هکتار با پیشرفت ۸۰ درصد در دست اقدام است که اعتبار این طرح در سال جاری ۲۵۰ میلیارد ریال است.
وی خاطرنشان کرد: برای تکمیل ۱۲۰ هزار هکتار زهکشی که در تعهدات این شرکت است، نیاز به ۱۵ هزار میلیارد ریال اعتبار است و پیشرفت کلی طرح در سطح ۱۲۰ هزار هکتار حدود ۱۹ درصد است که در صورت تامین اعتبار لازم، نسبت به تکمیل و تسریع بخش های باقیمانده اقدام خواهد شد.
برزعلی مشکلات اجتماعی و کمبود اعتبار پروژه را از جمله مشکلات عمده این طرح برشمرد و گفت: هدف از عملیات احداث زهکش های درجه یک و ۲ در حال انجام توسط شرکت آب منطقه ای در شهرستان های گمیشان، ترکمن و آق قلا، رفع آبگرفتگی و تسریع در تخلیه رواناب از اراضی است، همچنین ایجاد اشتغالزایی در منطقه، اصلاح خاک، جمع آوری رواناب سطحی در منطقه و افزایش درآمد کشاورزان از دیگر مزایای اجرای این طرح است.
به گفته وی آبان ماه سال ۹۹ سازمان مدیریت و برنامه ریزی گلستان، مقرر کرد احداث زهکش های اصلی و فرعی طرح در سطح ۱۲۰ هزار هکتار اراضی اولویت دار توسط شرکت آب منطقه ای گلستان اجرایی شود که در سطح ۷۸ هزار هکتار باقی مانده که در حال مطالعه است بخشی از آن در سال ۱۴۰۱ به مرحله مناقصه می رود.
دولت حمایت مالی برای اتمام طرح زهکشی را اعلام کرد
رییس سازمان جهادکشاورزی گلستان اجرای طرح زهکشی را در رونق تولید و تحول در اقتصاد بهره برداران استان را جزو برنامه های اصلی سازمان برشمرد و گفت: دولت سیزدهم هم پیشنهاد تعهد سازمان را برای سرعت دادن به اتمام آن در سال های آینده، پذیرفته و حمایت مالی خود را اعلام کرده است.
محمد برزعلی افزود: اجرای طرح زهکشی باعث استفاده بهینه از اراضی شوره زار شمال و ماندابی در نوار جنوبی در راستای رونق تولید و اشتغال روستاییان به ویژه مرزنشینان می شود.
به گفته وی هر ساله بهره برداران در اراضی شوره زار و ماندابی در استان، از وجود این موانع در تولید محصول رنج می برند که ضرورت شتاب در اجرای کامل طرح زهکشی را دوچندان می کند.
با این وجود، شتاب در اجرای طرح زهکشی و پوشش اراضی شوره زار و ماندابی گلستان علاوه بر افزایش راندمان تولید، هدایت آب باران و آب‌های سطحی به آب بندان‌های کشاورزی و تالاب‌ها، خروج آب از زمین و بازچرخانی آن برای استفاده در آبیاری محصولات کشاورزی موجب حفاظت از آب و خاک، خودکفایی در تولید، تثبیت اشتغال، جلوگیری از خسارت‌های ناشی از سیل و بارندگی رگباری و نقطه‌ای، بهبود معیشت کشاورزان و جلوگیری از مهاجرت روستاییان مناطق مرزی به شهرها و توقف پدیده ریزگردها را برای این استان شمالی همراه خواهد داشت.
طرح زهکشی اراضی گلستان یکی از طرح های مهم نیمه تمام این استان است که به گفته مسوولان امر در سال جاری با حمایت مالی دولت مردمی سیزدهم برای آغاز و انجام آن تدابیر ویژه ای اندیشیده شده است.
استان گلستان با ۲ میلیون نفر جمعیت در شمال کشور قرار دارد و ۳۸ درصد از اشتغال مستقیم ساکنان مردم منطقه از طریق کشاورزی است.